Zeeland kan 100.000 nieuwe inwoners trekken

17.00 uur: Architect Matthijs Zeelenberg (70) ziet voor Zeeland een nieuwe toekomst in het 'natuurlijk wonen'. De provincie kan 100.000 nieuwe inwoners trekken door circa 40.000 woningen te bouwen in een - nog aan te leggen - natuurlijke omgeving. Zeelenberg stelt daarbij Florida als voorbeeld: vijftig jaar geleden de armste staat van Amerika, nu de rijkste.

De voordracht van Zeelenberg in hotel De Kamperduinen was vandaag onderdeel van de kustexcursie voor Zeeuwse architecten en geinteresseerden. Enthousiasme viel hem ten deel. Hij presenteerde een toekomst, die - zo zeiden de toehoorders - eens niet gebaseerd is op industrie en toerisme, maar op wonen: bouw de woningen en de mensen komen naar Zeeland.

15.25 uur: In de kelder van hotel De Kamperduinen, net aan de Noord-Bevelandse kant van de Veerse Gatdam, wachten we op Matthijs Zeelenberg, de man die met Port Zelande en andere parken de kust van Zeeland een ander gezicht heeft gegeven. Hij heeft een powerpointpresentatie voorbereid over 'onze delta'. Spannend? Straks meer.

14.35 uur: Suzanne de Kanter (1968) is architecte in Heinkenszand. Ze heeft interesse gehad in een woning op het nog te ontwikkelen Brouwerseiland in de Grevelingen. Mooi, dacht ze aanvankelijk. Maar haar visie veranderde. Inmiddels is ze helemaal klaar met het eilandplan en is ze tegen het recreatieproject dat tegen de dam gebouwd wordt. Waarom zou er zo'n aanslag op het prachtige meer moeten worden gedaan? De open ruimte vindt ze juist prachtig.

14.20 uur: Theo Elenbaas, beleidsmedewerker van de gemeente Veere, in de bus bij Vrouwenpolder: ,,We streven naar behoud door ontwikkeling. Met ondernemers hebben we diverse plannen gemaakt. Er ontstaat gezonde spanning met de burgers, die angstig voor meer bebouwing. Er ligt nu een plan. We rijden langs Breezand. Hotel Duinoord gaat vernieuwen en uitbreiden. Dat is inherent aan de ontwikkeling dan we nodig hebben. Toch is het heel bescheiden.''

13.50 uur: Bijna bij Westkapelle. Binnendoor langs Sint Janskerke, een groene route. Het valt wel mee met de kustbebouwing, concludeert het gezelschap.

13.35 uur: We rijden Vlissingen uit. De stad is een heerlijk gespreksonderwerp. Zelfs de al lang overleden wethouder Bruinooge komt langs. Een anekdote: als het vrijdag was reed Bruinooge in een grote Amerikaanse slee langs de markt, stopte, draaide zijn raampje open en riep naar de koopman in zijn kraam: 'Het is geregeld hoor'. Waarop de marktman aan zijn klanten vroeg: 'Weten jullie wat er nu geregeld is?'
Natuurlijk gaat het gesprek over de vele gemiste kansen, de veel te hoge ambities en het altijd vaste idee van de Vlissingers: 'Het zal toch wel niks worden'.

13.30 uur: Willem Rynja, van de Woonadvies Commissie Zeeuws-Vlaanderen, wil contact met de architecten om over bewoonbaarheid en levensbestendigheid te praten. Daarom gaat hij mee op deze excursie. ,,Eigenlijk gek', vindt hij, ,,dat wij architecten moeten benaderen. Je zou verwachten dat zij ons om advies vragen.''

12.55 uur: Koos Dalstra, beeldend kunstenaar en dichter, is een van de deelnemers aan de excursie. Hij heeft een werkruimte in de Willem 3 in Vlissingen. Met moeite, er zijn allerlei juridische verwikkelingen. Hij wil er zijn atelier behouden, hij roemt het Zeeuwse licht. ,,En ik ben een Fries, ze krijgen me daar niet zomaar weg.'' Nu rust hij uit aan de lunchtafel in Vlissingen bij WTS-Architecten, achter de pakken melk en karnemelk.

12.25 uur: He he, geland bij het Dokje van Perry in Vlissingen. Vanaf de boot buitenom naar de binnenstad gelopen. Fris, zullen we maar zeggen, Uncle Beach zal in 1944 ook niet aangenaam zijn geweest. Het oude dokje krijgt alle lof. In het kantoor van WTS-architecten warmen we op. Met uitzicht op Amels en de havenkraan. Vlissings, van A tot Z!

11.15 uur: De bus heeft ons afgezet op het Veerplein bij Breskens. Waterdunen heeft wel indruk gemaakt. Ook camping Groede valt in de smaak. De strandhuisjes die nu op de camping staan gestald, ogen zelfs in het grijze weer van vandaag uitnodigend en modern. Aan boord van het voetveer draaien we met onze neus richting Vlissingen. Het water is glad: is dit echt bijna Noordzee?

11:13 uur: Diana de Nooijer (48), interieurontwerpster in Wolphaartsdijk: ,,Ik heb een dubbele interesse. Bij Rijkswaterstaat was ik nautisch adviseur, vanaf het water bezig met aanleg van vaarwegen. Nu over de dijk geklommen doe ik aanleg van panden.''
Ze vindt het vakantiepark in Cadzand maar een beetje westernachtig, vooral de zuilengalerijen bij sommige huizen.

11.00 uur: Op de Panoramaweg bij Groede. De Westerschelde is grijs, Vlissingen is verstopt. Aan de anderekantigt Waterdunen, heel veel zand, klei en graafmachines.

10.45 uur: We rijden in de bus door Cadzand-Bad. Onderaan het duin wordt volop gebouwd, bovenop ook gesloopt. Ralph van Hertum, PvdA-statenlid, vindt het wel wat veel recreatiebouw: ,,Overvol in de zomer, leeg 's winters. Dat is een probleem voor de echte bewoners. Te druk ' s zomers, zodat het hun dorp niet meer is, en nu is alles leeg en stil. Dat is moeilijk voor de vaste inwoners.''
Van Hertum had wel meer collega-politici verwacht op de excursie: ,,We zijn allemaal uitgenodigd.''

10.14 uur: Alarm, de weggetjes op vakantiepark Residence Noordzee zijn spekglad. Rijp aan de bomen, en een dun onzichtbaar laagje ijs op de weg. Jaqueline Velthuis, hoofd van de receptie, leidt ons rond. Het park bestaat vier jaar. Het draait goed, zegt ze, er is in de zomer en met oud en nieuw regelmatig honderd procent bezetting in 519 huisjes. Dat houdt in circa 3500 mensen, een klein dorp. We bekomen van de ijzeltocht in het Plazagebouw, met receptie, zwembad, kidsclub, supermarkt en restobar @zand. Inderdaad, het ruikt er naar chloor.

09.30 uur: Net buiten Zuidzande: hier zijn de bomen nog berijpt, mooie winter nog hier.

09.00 uur: Kijken hoe het met de Zeeuwse kust is gesteld. Dat is het doel van de excursie. En ideeën opdoen over hoe nu verder. Eerste stop Cadzand. Cadzand-Bad beter gezegd. Is dat niet het kustdorp dat de laatste jaren een Belgische make-over heeft gehad? Slimme jongens, die Vlamingen, je hoeft niet altijd oorlog te voeren om een stukje land te veroveren. Als de buschauffeur niet verdwaalt, zijn we er over een half uurtje.

08.00 uur: Verzamelen bij het station van Middelburg.
Zo, we zijn vertrokken. Richting Cadzand. Ik was wat laat op het vertrekpunt, het station in Middelburg. Reisleider Andre Kwakernaak van het Centrum Beeldense Kunst Zeeland (CBK) heet ons welkom in de bus. Op dit moment 21 (oud-)architecten, enkele gemeente- en provincievertegenwoordigers, kunstenaars. De mist is eindelijk opgetrokken. Want je kunt wel naar de kust gaan kijken, echt zien is de laatste dagen iets anders.