Het duingebied van Burgh-Haamstede. In de omgeving zou volgens de briefschrijver uranium in de bodem zitten. Inzet: de brief die verspreid is in Burgh-Haamstede. © Ernesta Verburg

Schouwen-Duiveland doet aangifte voor uraniumbrief: ‘Valsheid in geschrifte’

De gemeente Schouwen-Duiveland gaat aangifte doen tegen de ‘uraniumbrief’ die vanmorgen in Burgh-Haamstede is verspreid.

Valeska Nastaly 07-02-23, 14:19 Laatste update: 07-02-23, 17:13

Inwoners van Burgh-Haamstede vonden vanmorgen een ‘officiële’ brief in de bus waarin staat dat de gemeente Schouwen-Duiveland, de provincie Zeeland en elektriciteitsproducent EPZ in Borssele een uraniummijn in de buurt willen openen. Die brief is nep, laat de gemeente Schouwen-Duiveland op haar website weten. De gemeente gaat aangifte doen wegens valsheid in geschrifte.

Ik kan mij niet voorstellen dat het dorp wordt afgebroken daarvoor
Arie Bontekoe, inwoner Burgh-Haamstede

De brief is huis-aan-huis verspreid in Burgh-Haamstede, meerdere mensen hebben hem ontvangen en hebben er melding van gedaan bij de gemeente. Arie Bontekoe ontving ook zo'n brief. Hij woont in de Platboslaan, een rustige straat in Burgh-Haamstede en zag een onbekende in de straat lopen die wat in de brievenbus stopte. ,,Het was om een uur of negen. Ik vond een dichtgeplakte enveloppe in de bus, maakte hem open en begon te lezen. Ik dacht gelijk, dit kan niet waar zijn. Dit is wel een heel slechte 1 aprilgrap.” Bontekoe trapte er dus niet in. ,,Maar ik dacht wel, misschien veroorzaakt dit onrust bij mensen."

Doelstelling onduidelijk

Wat het doel is van de brief, is nog onduidelijk. ,,Ik snap de doelstelling niet", zegt Bontekoe. Hij vreest niet dat er inderdaad uranium gaat worden gewonnen in zijn dorp: ,,Ik kan mij niet voorstellen dat het dorp wordt afgebroken daarvoor. Wel is er ooit geologisch onderzoek geweest in de jaren 60, waarbij is aangetoond dat er inderdaad uranium in de bodem zit bij Burgh-Haamstede.”

De briefschrijver, die anoniem is, heeft de logo's van EPZ, de provincie en de gemeente Schouwen-Duiveland boven de brief gebruikt. De provincie schaart zich daarom achter de reactie van de gemeente Schouwen-Duiveland en laat ook weten dat wat in de brief staat onzin is. Beide partijen benadrukken dat geen uranium gewonnen gaat worden in het gebied.

‘Dorp ontruimd voor uraniummijn’

In het schrijven wordt eerst de suggestie gewekt dat er weleens een uraniummijn zou kunnen komen. Om mijnbouw mogelijk te maken, zouden mogelijk ‘delen van het dorp onteigend en ontruimd moeten worden’, zo staat in de brief.

Aan het eind van de brief wordt duidelijk dat de opsteller vooral een punt wil maken over de gevolgen van uraniumwinning in de landen waar Nederland het vandaan haalt. ‘Wees gerust; dit gaat niet echt gebeuren', staat er. ‘We gaan voor het goedkoopste uranium en dat halen we uit Niger of Kazachstan. De dorpen zullen dáár verdwijnen en het radioactieve mijnafval zal dáár blijven. Wie daar leeft...heeft pech. Energieonafhankelijk worden klinkt leuk maar niet als we er te veel last van hebben.’

Lees hier de tekst van de brief:

Datum: 7 februari 2023
Onderwerp: Vergunning mogelijke exploratie en exploitatie Uranium
Aan: Alle bewoners en ondernemers van Burgh-Haamstede, gemeente Schouwen-Duiveland

Geachte mevrouw, mijnheer,

Middels deze brief wil B&W van de gemeente Schouwen-Duiveland u op de hoogte brengen van het mogelijke voornemen om in Burgh-Haamstede, vanaf medio 2024, activiteiten mogelijk te maken ten behoeve van het doen openen van een mijn met als doel het winnen van Uranium

Achtergrond en aanleiding: Ook de burgers van onze gemeente worden er mee geconfronteerd, de energiecrisis en de daarmee gepaard gaande prijsstijgingen. Als gemeente zien we het als onze taak om mogelijkheden te onderzoeken om onze burgers te ondersteunen bij het tegengaan van de ergste gevolgen van deze crisis. Zoals u wellicht weet heeft de regering het voornemen in de gemeente Borsele een of twee nieuwe kerncentrales te bouwen. Deze moeten vanaf ongeveer 2035 gaan helpen om zowel de energie- als de daarmee gepaard gaande prijzencrisis op te lossen. De oorlog in Ukraine heeft ons opnieuw met de neus op de feiten gedrukt; we zijn voor onze energievoorziening te afhankelijk geworden van landen buiten Europa. Uitgangspunt van het landelijke en Provinciale beleid is dan ook om in te zetten op vermindering van die afhankelijkheid. De bouw van de kerncentrales past in dat beleid. De grondstof voor kernenergie - Uranium - komt nu niet uit eigen land of Europa maar uit landen als Kazachstan, Rusland, Niger, Namibië en Australië. Dit moet veranderen. In de jaren ‘60 van de vorige eeuw onderzocht de toenmalige Rijks Geologische Dienst in opdracht van de regering het voorkomen van Uranium in Nederland. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat Burgh-Haamstede Uranium in de ondergrond voorkomt in hoeveelheden en van een kwaliteit die winning mogelijk maakt. Of deze voorraad commercieel aantrekkelijk te winnen is zal nog moeten blijken uit verder onderzoek. De partij die voornemens is de nieuwe kerncentrales te gaan exploiteren, EPZ, heeft al wel laten weten dat compensatie voor burgers en ondernemers in het betreffende gebied eventueel aanvaardbaar is.

Voornemen: Het betreft hier vooralsnog slechts een voorgenomen wijziging van in elk geval de omgevings- en milieuwet. Het bevoegd gezag-in dit geval de Provincie-maakt momenteel een overzicht van mogelijk andere relevante wetgeving die eventueel al dan niet aangepast zouden moeten worden om de aangevraagde activiteit mogelijk te maken. De provincie heeft hierbij de nadrukkelijke belofte gedaan de gemeente Schouwen-Duiveland en haar inwoners niet alleen te informeren maar zo nodig ook te betrekken.

(mogelijke) Gevolgen voor u: We begrijpen dat deze brief veel vragen kan oproepen. We gaan er graag met u over in gesprek. De Provincie zal samen met de gemeente een aantal informatieavond beleggen om alle bewoners en ondernemers de kans te geven met het bevoegd gezag en elkaar in gesprek te gaan. In verband met de aanstaande verkiezingen voor de Provinciale Staten hebben de Provinciale fracties van het CDA en de VVD middels een aangenomen motie de Provincie verzocht deze informatiebijeenkomsten niet voor de verkiezingen te organiseren. Als bevoegd gezag vinden we het wel noodzakelijk u middels deze brief vast te informeren over een aantal mogelijke gevolgen:

- Ruimtelijk beslag. Uit de eerste, voorlopige informatie die ons ter beschikking is gesteld blijkt dat uraniummijnbouw grote ruimtelijke consequenties heeft. Om 50 gram bruikbaar Uraniums te winnen moet er 1000 kilo erts uit de grond worden gehaald en bewerkt. Bovendien bevinden de Uraniumvoorraden zich op enkele tientallen meters diepte. Een eventuele mijn zal dan ook al gauw enkele kilometers in doorsnede zijn en enkele honderden meters diep. Dit betekent dat mogelijkerwijs delen van het dorp onteigend en ontruimd zullen moeten worden.
- Gezondheid. Uranium is radioactief. Eventuele winning zal onder de strengst denkbare condities plaatsvinden maar het is onvermijdelijk dat erts-afval in aanzienlijke hoeveelheden in afwachting van opslag bij de COVRA in Vlissingen-naast de mijn tijdelijk bewaard wordt. Dit erts-afval is licht radioactief en moet volgens de geldende normen als zodanig behandelt worden.
- Exploratie- en exploitatiefase. In de eerste fase van onderzoek zal er sprake zij van relatief geringe overlast. Te denken valt aan enkele tientallen mijnbouw- en stralingsspecialisten die enkele maanden aan het werk gaan in het -nog nader te bepalen-precieze gebied. Gedurende die periode zal het betreffende gebied afgesloten zijn voor bewoners- en ondernemers. Dit zal ook gevolgen hebben voor recreatie en horeca.

Bevoegd gezag: Het betreft hier een voornemen van een commerciële partij - EPZ- die uitvoering wil geven aan landelijk beleid. EPZ is daarmee de vragende partij. De Provincie is het bevoegd gezag als het gaat om vergunningverlening en toezicht & handhaving. De gemeente is verantwoordelijk voor communicatie naar haar burgers en zal zich inzetten voor juiste informatievoorzieningen-indien nodig ruime compensatiemaatregelen.

Informatie: Als gezegd gaat de gemeente op korte termijn een aantal informatiebijeenkomsten beleggen voor burgers en ondernemers. Hoewel er veel nog niet bekend is menen we er goed aan te doen u middels deze brief in elk geval vast op de hoogte te stellen van het voornemen van EPZ en de Provincie om mogelijk vergunningen aan te gaan vragen voor exploratie- en exploitatie ten behoeve van mijnbouw. Wilt u op korte termijn reageren en/of vragen stellen dan verwijzen we u door naar

- Provincie: het kabinet van de eerstverantwoordelijke gedeputeerde, Dhr. J. de Bat, via het algemene nummer van de Provincie 118 631011 of via provincie@zeeland.nl
- Gemeente: Dienst Ruimte en Milieu, 0111 452 252.
- EPZ, via het secretariaat van de directie, via: 0113 356 000

Met vriendelijke groet, namens burgemeester en wethouders van Schouwen-Duiveland, O. van Last, Afdelingshoofd Ruimte & Milieu

Wees gerust; dit gaat niet echt gebeuren. We gaan voor het goedkoopste uranium en dat halen we uit Niger of Kazachstan. De dorpen zullen dáár verdwijnen en het radioactieve mijnafval zal dáár blijven. Wie daar leeft... heeft pech. Energieonafhankelijk worden klinkt leuk maar niet als we er te veel last van hebben

Bekijk onze nieuwsvideo's in onderstaande playlist.