OPINIE | Zo krijgt de provincie Zeeuwen enthousiast voor een kerncentrale in de achtertuin

Als journalist volg ik de energietransitie al jaren. Het viel mij al vaker op dat overheden doof zijn voor lokale bezwaren. Dat wordt vooral duidelijk bij de aanleg van windparken en zonneweiden. Op mijn Drentse geboortegrond zag ik het verzet uitmonden in dreigbrieven en vernielingen. Ik begrijp dat sommige Zeeuwen zich beklagen over de arrogantie van de macht: hen werd niets gevraagd. Stijfkoppig gemopper is vaak de enige manier om terug te praten.

Opiniepolls tonen aan dat een ruime meerderheid van Nederlanders voor kernenergie is. Omroep Zeeland spreekt na onderzoek van brede steun voor een nieuwe kerncentrale in de provincie. Toch is het ongepast om vanuit het Binnenhof de locaties aan te wijzen. Dat is ook niet nodig; vanuit diverse provincies, waaronder Zuid-Holland, Noord-Brabant, Overijssel, Limburg én Zeeland, is interesse getoond in een kerncentrale.

Zou het Rijk besluiten om provincies tegen elkaar op te laten bieden, dan zullen ze zorgen voor een groter draagvlak. Dan zullen de politici in de provincies en gemeenten aanvoeren dat een kerncentrale leidt tot een hoop werkgelegenheid, zoals voor aannemers en horeca. Een jonge beroepsbevolking zal komen, waardoor de regio meer bedrijvigheid kent. Ook zullen de politici de restwarmte van een kerncentrale willen gebruiken voor verwarming van woningen en gebouwen. Ze zullen van de regio een hub voor schone innovatie willen maken.

Ook zullen de politici zich meer inspannen voor een gunstige financiële regeling voor omwonenden. Zo ging dat ook na aanhoudend verzet tegen windmolens. Bij steeds meer windparken op land wordt een deel van de winst afgestaan aan de gemeenschap, of kunnen omwonenden als mede-eigenaar delen in de opbrengsten. Zo’n constructie kan er ook komen voor de mensen in de buurt van een kerncentrale.

Nu al zijn de provincie en diverse gemeenten in Zeeland mede-eigenaar van energieconcern ZEH (voorheen PZEM). Bij winst krijgen zij dividend uitgekeerd. Petra Luteijn meent dat de Zeeuwen bij verlies ‘opdraaien’ voor de kosten, maar dat is onjuist. Bij verlies in de afgelopen jaren kregen de overheden geen extra inkomsten, bij winst is er sprake van een mooi voordeel voor de Zeeuwen.

Als provincies met elkaar strijden om een kerncentrale te huisvesten, zullen ze luisteren naar omwonenden en met goede informatie de begrijpelijke, maar vaak onnodige zorgen over de risico’s van kernenergie wegnemen. Ook Petra Luteijn zit kennelijk met vragen over afval en veiligheid die eenvoudig zijn te beantwoorden.

Zo’n transparante aanpak, waarbij regio’s de kans krijgen zich via kernenergie te ontwikkelen, is onder meer toegepast in Finland en Zweden toen een locatie werd gezocht voor de eindberging van kernafval. Diverse gemeenten dienden zich aan. Zij spanden zich in om inwoners te interesseren, met succes. De uiteindelijke keuze van de overheid werd in de uitverkoren gemeenten gevoeld als een overwinning.

Het zou de Nederlandse overheid sieren als ze meer moeite doet om mensen in het land te informeren over kernenergie, en om hen ervoor te enthousiasmeren. Het is de enige manier om nimby om te buigen in yimby, yes in my backyard.

Marco Visscher is auteur, journalist en verbonden aan actiegroep Kern voor Klimaat.