Optocht van ringrijders op de Markt in Middelburg, halverwege de jaren zeventig. Beeld uit een van de ‘Middelburgs Mozaïek’-films. Deze is gemaakt door Cor Dees. © Zeeuws Archief

Historische Zeeuwse beelden zijn nu thuis te bekijken: van een hengstenkeuring tot homevideo's

MIDDELBURG - Het is geweldig materiaal, dat iedereen nu vanuit huis kan bekijken. Het Zeeuws Archief heeft honderden films en filmfragmenten uit zijn collectie online gezet. Die geven een uniek beeld van het leven in Zeeland in de twintigste eeuw: een goudmijn voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van de provincie.

Rolf Bosboom 13-08-21, 18:40

,,Voor ons is dit wel een mijlpaal”, zegt archivaris Leo Hollestelle. ,,We zetten al twintig jaar gegevens van archieven en scans online, zoals documenten, prenten, tekeningen en foto’s. Maar dat is allemaal statisch. Nu presenteren we ook bewegend materiaal. Het is natuurlijk fantastisch dat mensen dat gewoon thuis via onze website kunnen bekijken.” Het gaat om ruim 300 films, in totaal goed voor zo'n 7000 minuten beeld.

Hengstenkeuring op de Grote Markt

Een willekeurige keuze uit het aanbod: het journaal van de Zeeuwse Landbouw Maatschappij (ZLM) uit 1951. Bijna een kwartier aan zwart-witbeelden zonder geluid. De film begint met een volgepakte Grote Markt in Goes, waar de hengstenkeuring in volle gang is. Mannen met hoeden op beoordelen de paarden. Hierna volgen impressies van onder meer het bewerken van het land, kampeerboerderij Bona Fide in Renesse, een ZLM-excursie naar Frankrijk en het oogsten van het graan.

Het Zeeuws Archief heeft allerlei soorten films in zijn depot. ,,Dat is kwetsbaar materiaal”, zegt Hollestelle. ,,Papier is een betrouwbare drager, maar celluloid en vooral videobanden zijn dat zeker niet. Als Zeeuws Archief zijn we op deze aarde om cultureel erfgoed, archieven en andere collecties tot in lengte van dagen te conserveren. Dat betekent dat je het niet alleen maar in een kast kunt stoppen, maar het ook moet zien te behouden.”

Materiaal is veiliggesteld

Daarom is al het materiaal door een extern bedrijf gedigitaliseerd, waarna de originele films en videobanden in een speciale, extra koude berging zijn opgeborgen. ,,Daarmee is het veiliggesteld.” Dat alles is gedigitaliseerd, maakt het meteen mogelijk om het online te zetten. Dat is nu gebeurd, waarbij elke film is voorzien van alle relevante gegevens, zoals maker en jaartal.

Leo Hollestelle, in de speciale opslagruimte voor het filmmateriaal: ,,Dat mensen dat nu gewoon thuis via onze website kunnen bekijken, is natuurlijk fantastisch.” © Dirk-Jan Gjeltema

De films zijn oorspronkelijk afkomstig uit diverse archieven. ,,Deels gaat het om overheidsdiensten, zoals Rijkswaterstaat en de gemeente Middelburg. We hebben ook een aantal films uit particuliere archieven.” Niet alles is vanuit huis te bekijken, maar uitsluitend in de studiezaal van het Zeeuws Archief in Middelburg. ,,Dat heeft met auteursrechten te maken. Zolang wij de rechten niet hebben, mogen we het niet online zetten.”

Nog een enorme hoeveelheid films

Het project loopt al sinds 2015, maar het heeft enige tijd stilgelegen doordat het Zeeuws Archief de laatste jaren fors is gegroeid. Meer overheden hebben er hun archieven ondergebracht, wat voor veel werk zorgde. Wat nu aan films online staat, is de eerste fase. ,,Dit is het materiaal dat we in beheer hadden tot 2015. Sindsdien zijn ook enkele andere gemeenten, de provincie en het waterschap bij ons aangesloten. Dat heeft ook weer een enorme hoeveelheid films opgeleverd. Dus je kunt je voorstellen dat we een volgende fase gaan starten.”

Bekijk alle films op zeeuwsarchief.nl.

De favorieten van Leo Hollestelle

Welke films spreken archivaris Leo Hollestelle zelf het meeste aan? ,,We hebben onder meer films uit de collectie van de familie Van Citters. Die vind ik erg leuk, omdat deze een inkijkje geven in het dagelijks leven van een familie. Het zijn een soort homevideo’s, maar dan zonder bloopers. Later ging iedereen filmen, maar dit was een welgestelde familie die al heel vroeg een camera had en daarmee het dagelijks leven, uitstapjes en vakanties vastlegde.”

De jonge Lo van Citters krijgt eten, rond 1933. Beeld uit een van de films uit de collectie van de familie Van Citters. © Zeeuws Archief

Uit het filmarchief van de familie Van Citters: Straô rieën op het strand van Westenschouwen in 1935:

,,Het allermooiste in de collectie vind ik de Middelburgs Mozaïek-films. Middelburg liet elk jaar een film maken over wat er in de gemeente te doen was. De filmpjes toonden de gebeurtenissen in de stad op een vlotte manier, zoals de bouw van een brug, een bepaald evenement of het bezoek van een hotemetoot. Dat is geweldig om te zien.”