Eveline en Renée gingen meer uren werken, en helpen zo het aantal vacatures in de zorg omlaag

De zorg heeft een groot probleem: overal is een tekort aan medewerkers. In Zeeland zijn talloze vacatures, maar er zijn nauwelijks mensen te vinden. En het wordt de komende jaren alleen maar lastiger. Zorgorganisaties moeten slimmere oplossingen bedenken. Wat blijkt: sommige mensen die nu al in de zorg werken, zijn best bereid meer uren te draaien. Maar ze gaan niet over één nacht ijs.

Renée Tanihatu kwam altijd tijd tekort in haar werk als zorgcoördinator bij Ter Weel in Goes. ,,Soms maakte ik wel twintig uur overuren in de maand. Ik ging maar door, zonder er al te veel over na te denken.” Het was nooit in haar opgekomen haar arbeidscontract uit te breiden. Tot haar werkgever die vraag stelde aan alle medewerkers.

,,Ik ging in gesprek met mijn leidinggevende”, vertelt Renée. ,,Toen ik op papier zag staan hoeveel uur ik eigenlijk draaide, ging ik pas écht nadenken over wat verstandig was voor mij. Ik wilde er graag meer zijn voor de bewoners. Het geeft de mensen zó veel meer rust als ze vaste gezichten zien. En ik wilde ook een betere werk-privébalans. Ik was vaak thuis aan het werk. Door meer aanwezig te zijn op de werkvloer, kon ik mijn werk thuis beter loslaten.”

Renée ging van 28 naar 30 uur werkuren per week, en denkt erover om haar contract met nog eens twee uur te verhogen. Ze ervaart nu thuis én op haar werk meer rust. Dat geldt ook voor haar collega Eveline de Klerk. Zij is ook zorgcoördinator, en ging van 28 naar 32 uur. ,,Ik werkte soms vijf dagen per week, en soms maar twee dagen. Nu ben ik standaard vier dagen per week aanwezig. Het is natuurlijk financieel aantrekkelijk, maar ik heb ook meer tijd voor mijn taken. Dat geeft rust.”

Als Ter Weel niet in gesprek was gegaan met Renée en Eveline, dan hadden zij hun contracturen nooit - of pas veel later - uitgebreid. ,,Superzonde”, vindt projectleider Margrit Cornelissen. ,,Je hebt als organisatie de potentie wel, maar je benut het onvoldoende. Je kunt wel buiten je organisatie zoeken, maar je kunt beter eerst in gesprek gaan met je eigen medewerkers. Daar kun je veel beter op bouwen.”

Nee, een e-mail rondsturen met de vraag wie meer wil werken, is niet genoeg. Was het maar zo simpel. ,,Er zijn heel veel belemmeringen”, weet Cornelissen inmiddels. Als werkgever ben je voorzichtig, juist omdát de werkdruk al zo hoog is. En medewerkers denken op hun beurt: ik heb tien jaar geleden al eens gevraagd of ik meer uren kon krijgen, en toen kon het niet. Of ze denken dat ze geen fijn rooster meer hebben als ze meer uren maken.” Bovendien weten medewerkers vaak niet wat de gevolgen zijn voor toeslagen en belastingen.

Ter Weel ging op onderzoek uit. Via een enquête werden medewerkers gepolst. En wat bleek: ruim veertig procent van de medewerkers die reageerden, wilden meer uren maken. ,,Toen zijn we op twee van de zes locaties gesprekken gaan voeren met mensen. We wilden ze goed voorlichten, zodat ze een bewuste keuze konden maken”, legt Cornelissen uit.

Zo ging het ook bij Zorgstroom. Tijdens een personeelsbijeenkomst over de toekomst van de organisatie, werd medewerkers via een poll gevraagd of ze meer wilden werken. Een deel reageerde positief, vertelt Annet Tramper, lid van de Raad van Bestuur. ,,Daarna zijn we het er echt met de medewerkers over gaan hebben. Dat was belangrijk omdat ze bijvoorbeeld vragen hadden over de financiën en over toeslagen. Door die gesprekken wilden ze de stap daadwerkelijk te zetten.”

Beide organisaties kregen hulp van de landelijke stichting Het Potentieel Pakken (HPP). Die organisatie is drie jaar geleden opgezet, nadat uit onderzoek bleek dat Nederland in Europa koploper is in deeltijdwerken. Vooral het onderwijs en de zorg hebben daarmee te maken, omdat in die sectoren veel vrouwen werken. HPP probeert die ‘deeltijdnorm’ te veranderen.

Ter Weel en Zorgstroom maakten het ook aantrekkelijker om meer uren te draaien. De roosters werden bijvoorbeeld aangepast. ,,Op één afdeling hebben we langere diensten gecreëerd”, vertelt Cornelissen. ,,Medewerkers draaien vaak korte diensten, omdat de piek van de werkzaamheden in de ochtend ligt. Mensen wilden wel meer uren werken, maar ze wilden niet vaker naar hun werk komen. We hebben de werkuren beter verdeeld over de dag.”

Het bleek een succes. Zo'n 18 procent van de eerste groep medewerkers van Ter Weel is gemiddeld vier uur per week meer gaan werken. De organisatie gaat de komende maanden in gesprek met de rest van de medewerkers. Als onder die groep hetzelfde succes wordt geboekt, kan Ter Weel hiermee misschien wel twaalf fulltime banen invullen. ,,Nee, de tekorten los je niet in één keer op, maar het helpt wel. We hebben op één afdeling zestig procent van de openstaande diensten in de zomer kunnen vullen.”

Zorgstroom heeft tot nu toe 85 van de 1600 medewerkers bereid gevonden extra uren te draaien. Zij zijn wekelijks gemiddeld 4,9 uur meer gaan werken. Dat komt neer op ruim tien fulltime banen, laat een snel rekensommetje zien. ,,We zijn er heel blij mee. Onze uitdagingen zijn niet opgelost, maar dit is wel een onderdeel. Het is bovendien op eigen initiatief van mensen. Daaruit blijkt maar weer hoe betrokken ze zijn. Medewerkers willen graag hun steentje bijdragen”, zegt Tramper. We zien dit niet als een eenmalige actie. We blijven de komende tijd met mensen in gesprek. Je moet het blijven voeden.”

Cornelissen ziet het als een win-winsituatie. ,,De medewerkers die meer zijn gaan werken, doen dat natuurlijk ook uit financiële overwegingen. Dat is waardevol, in deze tijden waarin de prijzen van boodschappen en energie stijgen. Maar weet je wat het mooie is? De medewerkers lieten ons ook weten dat ze extra uren willen, omdat ze veel plezier uit hun werk halen. Een beter bericht kun je niet krijgen toch?”

Bekijk hier ook onze video-reportages: