Zeeuwse zeepost van VOC-personeel in Bengalen

In het nationaal archief van Groot-Brittannië ligt een schat aan Nederlandse brieven. Het gaat om tienduizenden per schip verzonden liefdesbrieven, geboorte-,  trouw- en overlijdensberichten, zakelijke correspondentie en soms ook pakketjes met zaden, breipatronen en wat al niet meer. Verzonden tussen 1600 en 1800, de eeuwen dat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden een belangrijke speler was op het wereldtoneel en zowel in de Oost als de West handelsposten en koloniale bezittingen had. Tijdens de talrijke zeeoorlogen werden vijandelijke schepen als 'prijs’ opgebracht. In Engeland werd de aan boord van de veroverde schepen aangetroffen correspondentie bewaard. Tot op de dag van vandaag.

De laatste dertig jaar is er ruim onderzoek gedaan in het lang onopgemerkt gebleven archief in Londen. Directeur Perry Moree van de ZB | Bibliotheek van Zeeland werkte mee aan het project Sailing Letters dat tussen 2008 en 2013 vijf journalen uitbracht. Nu komt op die serie een vooralsnog bescheiden Zeeuws vervolg met het boekje 'Seneca die was trouwhertige'. 

Maritiem historicus Johan Francke is verbonden aan de ZB en is manager van het project Zee(uw)post dat zich richt op de ontsluiting van brieven van en aan Zeeuwen. In het nieuwe boekje biedt hij een bewerking van drie brieven die door Zeeuwen in de jaren 1780-1781 in de VOC-vestiging Hougly in Bengalen (India) werden geschreven. De brieven werden door de Britten buitgemaakt in de Zuid-Afrikaanse Saldanhabaai tijdens de Vierde Engelse Oorlog (1780-1784). De drie voor het boek geselecteerde brieven zijn van de Middelburgse onderkoopman Gregory Herklots, handelaar Jacob Eilbracht en VOC-dienaar H.F. Klaugwitz. 

Naast de brieven is er een 'schoonschrift’ opgenomen van Jacob Smit. Dat laat zien hoe aan boord van een VOC-schip het alfabet werd onderwezen. 'Seneca die was trouwhertige’ is één van de voorbeeldzinnen.

Johan Francke: Seneca die was trouwhertige. Brieven en een schoonschrift van Zeeuws VOC-personeel (1780-1781) - uitgave van ZB | Bibliotheek van Zeeland, deel 8 in de reeks Perfectum-Praesens-Futurum, 80 pagina's, 6,95 euro.