Afgelopen januari waren huizen gemiddeld 9,3 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder, de hoogste groei sinds november 2018. Nieuwbouwwoningen zijn hierbij buiten beschouwing gelaten. De cijfers liggen in lijn met eerdere gegevens van makelaarsvereniging NVM. Die registreert de daadwerkelijke verkoop, het CBS en Kadaster kijken naar het moment van overdracht bij de notaris.

De huizenprijzen bereikten in juni 2013 een dieptepunt en zijn daarna alleen maar gestegen. Vergeleken met dat moment waren woningen in januari 58 procent duurder. Een belangrijke oorzaak is de lage hypotheekrente. Die is inmiddels verder gedaald naar gemiddeld iets meer dan 1,5 procent. Hoe lager de rente, hoe meer geld woningzoekenden kunnen lenen voor de aankoop van een huis.

In januari wisselden opvallend veel huizen van eigenaar, ongeveer 24.500. Dat is de hoogste stand in januari ooit en de grootste procentuele stijging in zes jaar, namelijk 40 procent. Die piek werd ook verwacht omdat de overdrachtsbelasting voor jonge kopers (tot 35 jaar) is afgeschaft. Dat heeft het kabinet gedaan om starters een kans te geven op de huizenmarkt. Starters hebben geen overwaarde en kunnen dankzij de afschaffing iets makkelijker meebieden met doorstromers.

Het zou ook een oorzaak kunnen zijn van de wat hogere huizenprijzen. ,,Daarbij komt dat een grote groep jonge huizenbezitters profiteert van de gestegen huizenprijzen in de afgelopen zeven jaar. Zij kunnen hun overwaarde maximaal ten gelde maken”, zegt woningmarktexpert Paul de Vries van het Kadaster. ,,Ze hebben afgelopen jaar bovendien beter kunnen sparen omdat ze minder konden uitgaan. Ik vermoed dat ze daardoor bereid zijn meer geld aan een huis te besteden.”

Voor beleggers is de overdrachtsbelasting juist verhoogd van 2 naar 8 procent. Het effect daarvan is vooral zichtbaar bij de hoeveelheid verkochte appartementen. Starters grijpen hun kans (leeftijdscategorie tot 35 jaar) en in de leeftijd daarboven is het aandeel dat een appartement koopt fors naar beneden gegaan. Dat zouden doorstromers kunnen zijn die afhaken, maar Paul de Vries vermoedt dat dit de groep particuliere beleggers is die appartementen opkochten om er geld aan te verdienen. Dat is dankzij de hogere overdrachtsbelasting minder aantrekkelijk geworden.