KNVB-top ziet af van OneLove-band, wat doet minister Helder? 'Zou provocatie zijn’

De KNVB-top stelde vanochtend dat vertegenwoordigers van de bond geen OneLove-band dragen tijdens de wedstrijd, maar een speldje. De band kan een ‘onnodige provocatie’ zijn, stelt KNVB-directeur Marianne van Leeuwen. Een speldje is ‘toch iets sjieker’. Een woordvoerder van Helder stelt dat er nog niets is besloten over wat de minister draagt tijdens de wedstrijd, dus ook niet dat ze de band niet gaat dragen.

De ministers van België en Duitsland droegen de band, van oorsprong een initiatief van de KNVB, wél toen ze een wedstrijd in Qatar bezochten. Het verschil met Nederland is echter dat de tegenstander toen een andere was dan het gastland. De laatste weken is gebleken dat de band in Qatar nog veel meer controverse oproept dan vooraf de verwachting was.

Secretaris-generaal Gijs de Jong van de KNVB stelt dat het dragen van de aanvoerdersband ‘een behoorlijke provocatie’ is als je naast de emir zit. De inmiddels erg omstreden band dragen in het bijzijn van de leider van de Golfstaat ‘past niet bij een bond met een koninklijk predicaat’, stelt De Jong.

Een woordvoerder van Helder (Sport, VVD) wil alleen verklappen dat ze ‘iets Oranjes’ aan zal doen. De minister van sport arriveert maandagavond in het emiraat. Ze zal op dinsdag een gesprek hebben met de Qatarese autoriteiten, de internationale arbeidsorganisatie (ILO) en met een groep arbeidsmigranten. Daarna zal Helder ook nog spreken met de KNVB en het elftal, stelt de woordvoerder.

Voor de KNVB is het hele initiatief rond de OneLove-band tijdens dit WK uitgelopen op een grote teleurstelling. ,,Het is totaal anders gelopen dan we verwacht hadden”, zegt KNVB-directeur Marianne van Leeuwen. ,,Het wordt hier als een provocatie gezien, dat hebben we echt onderschat. Voor ons is het juist een band met een positieve boodschap, tegen discriminatie en vóór inclusiviteit.”

Volgens Van Leeuwen zit iedereen in ‘een spagaat’, als het over dit onderwerp gaat. ,,Je wilt impact hebben en je waarden uitdragen, maar tegelijk moet het niet contraproductief worden. Als je gaat provoceren, wordt het dat wel. Ik ben zelf ook constant bezig met die afweging. Hebben we genoeg respect voor andere culturen? Hoe ga je daar mee om? Dat is soms ingewikkeld.”

De voetbalbond heeft ondertussen geen goed woord over voor het handelen van wereldvoetbalbond FIFA in deze kwestie. Die verbood het dragen van de band. Aanvankelijk zou het de bonden een boete opleveren. Op het laatste moment werd zelfs bekendgemaakt dat aanvoerders die ermee het veld op zouden lopen, in het geval van Nederland Virgil van Dijk, een gele kaart zouden krijgen. De KNVB besloot er toen helemaal van af te zien. Secretaris-generaal De Jong noemt het handelen van de FIFA in deze ‘onzorgvuldig, niet verbindend en niet betrouwbaar’.

Nu Louis van Gaal heeft aangekondigd dat de voetballers niets meer doen wat afleidt van het doel om wereldkampioen te worden, ligt de kwestie uitsluitend op politiek niveau. In de coalitie heerst ongeduld: een mogelijk politiek statement van Nederland komt pas acht dagen na het verbod van de FIFA op de OneLove-band. Áls er een statement komt.

Minister Conny Helder wordt er constant mee geconfronteerd. Als de Duitse minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser een statement maakt in Qatar, krijgt ze meteen appjes van collega’s van VVD en D66. ,,Kijk eens wat de Duitsers doen, Conny!’’ De sociaaldemocraat heeft haar colbertje uitgetrokken, haar OneLove-armband is duidelijk zichtbaar als ze naast FIFA-president Gianni Infantino op de tribune staat.

Het ongevraagde advies zit Helder dwars. Ze houdt de kaarten nogal op de borst over wat ze gaat doen. Ook het feit dat D66-minister van Emancipatiezaken Robbert Dijkgraaf een bedaarde tweet de wereld in heeft gestuurd irriteert Helder.

‘Teleurstellend dat de FIFA tegen het dragen van de OneLove-aanvoerdersband besluit. Goed dat @OnsOranje en de @KNVB de intentie hadden om dit symbool van inclusie en diversiteit te dragen. Laten we die boodschap, ondanks het besluit van de FIFA toch blijven verspreiden!’ Het tweetje leidt er toe dat, in een onderraad ter voorbereiding van de ministerraad, een topambtenaar van Buitenlandse Zaken laat weten dat het kabinet met één mond moet spreken als het om Qatar gaat.

Na Faeser gaat ook de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib op de tribune tijdens de wedstrijd van haar land tegen Canada met ontblote arm naast Infantino zitten. Ook die foto belandt weer in de app van Conny Helder. De minister zelf houdt in het midden of ze haar Onelove-armband meeneemt naar Qatar. Ze heeft in elk geval wel alle spullen in huis die met OneLove te maken hebben.

Na de ministerraad zei Helder over haar programma dat ze voor de wedstrijd met Qatarese autoriteiten en vakbonden spreekt. Mocht ze de FIFA-vertegenwoordigers tegen het lijf lopen, dan zal ze hen wijzen op het, in haar ogen onjuiste, besluit dat op het veld niet breed de OneLove-armband mag worden gedragen. En zij zelf op de tribune? ,,Ik ga niet vooruitlopen op wat ik dinsdag ga doen.’’ De FIFA gaat daar toch niet over? ,,Nee, ik ga over mezelf.’’

Bij D66 vinden ze dat Helder nerveus reageert op de druk om duidelijkheid te geven over haar statement. In het VVD-kamp wordt geërgerd gereageerd. ,,Conny is een tough cookie. Daar zullen ze van opkijken als Helder dinsdag een statement maakt.’’

Check hier alles over het WK voetbal in Qatar, met het laatste nieuws en het speelschema van Oranje, het speelschema, de premiumverhalen, columns, video’s en podcasts.