Waarom ‘jezelf zijn’ niet altijd het beste is voor je carrière

Kun je leren succesvol te worden? Michael Prietuela, hoogleraar aan een Amerikaanse businessschool, bood zijn studenten acteerlessen waarbij ze toneelpersonages als koning Henry V van Shakespeare geloofwaardig moesten neerzetten. Prietuela geloofde dat wie overtuigend een succesvolle heerser weet neer te zetten, ook in zijn of haar werk goed uit de verf komt.

Studenten moeten nog beginnen aan hun carrière: er werd hen dus eigenlijk geleerd je zelfverzekerd te gedragen voordat je dat zelf al zo voelt. Wat daarbij in ieder geval niet werd gezegd: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Dit o zo bekende Nederlandse uitgangspunt lijkt misschien nuchter – en vooral wars van overdreven Amerikaans gedoe – maar is het eigenlijk niet heel beperkend?

Natuurlijk overkomen en jezelf zijn, daar hebben we in Nederland graag de mond van vol. Maar laten we nog eens in de VS kijken. Voormalig president Barack Obama kan begenadigd speechen. Je herinnert je vast zijn ‘Yes we can!’-redevoeringen nog wel. Mooie intonatie, aansprekend taalgebruik, voorbeelden waar veel mensen zich in kunnen verplaatsen. Het was makkelijk om je mee te laten voeren op de golven van zijn bevlogenheid.

Obama deed niet gewoon wat hij altijd deed. De speeches en zijn optreden waren geregisseerd. Doet je dat niet aan acteren denken? Alleen, zodra we iets acteren noemen, vinden we het al snel overdreven, eng, een beetje verwerpelijk en vooral niet nodig, maar is dat zo?

Tijdens de verkiezingscampagne waarin Obama voor zijn eerste presidentschap streed gaf ook Michelle Obama een speech. De reacties in de pers waren vernietigend. Waarom, vroeg Michelle zich af. Ze besloot haar speech terug te kijken zonder geluid. Wanneer ze sprak over complexe onderwerpen als ongelijkheid in het onderwijs en de gezondheidszorg kwam ze krachtig over, zag ze, maar wel een beetje te. Te ernstig, te agressief. 

De oppositie had die beelden gebruikt om haar af te schilderen als een bozige, gefrustreerde vrouw. Ze wilde, geen onzichtbare First Lady worden en eiste begeleiding en coaching voor haar publieke optredens. Met succes werkte ze aan haar uitstraling en gebruikte ze haar rol vervolgens om issues die belangrijk voor haar waren op de kaart te zetten. En het mooiste? Michelle Obama komt in haar optredens heel natuurlijk over. Daar heeft ze dan wel hard voor gewerkt.

In een beroemd onderzoek werd aan proefpersonen gevraagd om een strip te lezen en te vertellen hoe grappig ze die vonden. Sommigen kregen daarnaast een potlood. Niet om mee te tekenen, maar om tussen hun tanden te klemmen. En wat blijkt? Met het potlood tussen je tanden vind je die strip grappiger. Dat lijkt raar, maar is het eigenlijk niet. Als je een bepaalde emotie met je lichaamstaal naspeelt (en een potlood tussen je tanden klemmen lijkt op het nadoen van een glimlach) heeft dat effect op hoe je je voelt. Acteren schotelt niet alleen degene met wie je te maken hebt een ander beeld voor, maar beïnvloedt dus ook hoe je jezelf voelt. 

Vlak na persoonlijk slecht nieuws, moest ik eens een workshopsessie ‘zakelijk flirten’ geven. Daar hoort een enthousiaste uitstraling met een stralende glimlach wel bij, vind ik. En zo voelde ik me helemaal niet. Bewust zocht ik mijn glimlach op. Tegen de tijd dat mijn workshop tegen het einde liep voelde ik me beter. Het werkt echt: beginnen bij een glimlach.

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: