Waarom discipline soms zo moeilijk op te brengen is

Die ene saaie mail beantwoorden. In een online vergadering echt opletten, in plaats van andere dingen doen. Hardlopen. In de supermarkt alle verleidingen laten staan en voor een gezonde maaltijd kiezen. Dagelijks kom je situaties tegen waarin je een beroep moet doen op je wilskracht om voor het verstandige te kiezen, in plaats van voor het plezierige. Ben je in staat die discipline op te brengen, dan heb je daar veel aan. Het vermogen om dingen te doen waar je geen zin in hebt is belangrijk voor succes in je werk en in je leven. Toch is het niet zo dat je discipline hébt of niet. Iedereen heeft een vaatje discipline, dat gedurende de dag uitgeput raakt. Dit leerde ik onlangs uit een slim onderzoek van psycholoog Roy Baumeister.

Baumeister bakte in zijn laboratorium chocoladekoekjes. Zijn proefpersonen namen plaats aan een tafel in de inmiddels naar heerlijke koekjes ruikende kamer. Op die tafel stonden een bord met nog warme koekjes (jum!), en een bakje met radijsjes (meh!). De helft van de proefpersonen mocht zo’n lekkere koek eten. De andere helft moest de heerlijke koekjes negeren, en mocht alleen maar radijsjes eten. Vervolgens kregen beide groepen een stapel moeilijke wiskundige sommen voorgeschoteld. Wat bleek: de proefpersonen die een koek hadden gekregen, hielden het lang vol om de sommen te maken. De proefpersonen die de discipline al hadden opgebracht om alleen radijsjes te eten - terwijl ze veel liever een koek hadden gehad - haakten bij het maken van de sommen veel sneller af.

De conclusie van Baumeister: het negeren van de koeken had de deelnemers in de radijs-groep zoveel energie gekost dat ze het niet óók nog eens konden opbrengen om lang bezig te zijn met de sommen. Baumeister noemde het fenomeen ‘ego depletion’, het uitputten van ‘ego-kracht’. Blijkbaar hebben we maar een bepaalde hoeveelheid wilskracht. Is die wilskracht eenmaal op, dan kun je je er veel moeilijker toe zetten om iets moeilijks te doen.

Wat heb je aan deze informatie? Het is goed je te realiseren dat je maar een bepaalde hoeveelheid discipline hebt gedurende de werkdag - op is op. Heb je net iets gedaan dat veel wilskracht vereiste, wissel het dan af met een makkelijkere taak. Plan de ingewikkeldste of stomste dingen aan het begin van de dag, wanneer je nog het meeste wilskracht kan opbrengen. En, last but not least, doe geen boodschappen wanneer je net een aantal loodzware taken hebt verricht. Je komt geheid uit de supermarkt terug met een pak lekkere verse koekjes. 

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018), Werken met millennials (2019) en Werk kan ook uit (2020). 

Bekijk hier Thijs z’n tips voor thuiswerken: