Vrouwen in de cockpit? Ze zijn niet te vinden

Helderblauwe oceanen, prachtige stranden, een enorm vliegtuigpaneel en een breed lachende vrouwelijke piloot. Het leven van deze vrouwelijke vliegenier lijkt op de zevende hemel. Maar alle populaire posts op sociale media ten spijt, zelfs Dutch Pilot Girl (met zo'n 85.000 volgers op Instagram) lijkt de jonge meiden maar niet te kunnen porren voor een carrière als piloot.

De summiere interesse om in de cockpit plaats te nemen vormt al jarenlang een probleem in de luchtvaartwereld, en het lage aantal vrouwen is daar onlosmakelijk mee verbonden.

Wereldwijd is maar 3 procent van het aantal vliegtuigbestuurders vrouw. Gek genoeg hebben ook de luchtvaartmaatschappijen en -opleidingen geen idee hoe dat nu eigenlijk komt. ,,Het is iets van je jeugdjaren, denk ik”, gokt Ellen van den Berg van Martinair Flight Academy. ,,We denken dat toch vooral mannen op deze functie reageren. Ik werk hier al 15 jaar, en het is altijd al zo geweest. Het valt me inmiddels niet meer op.” Lachend vervolgt ze: ,,Opvallend genoeg hebben we wel meer vrouwelijke instructeurs.”

Stereotype

Gemma Groen van KLM Flight Academy signaleert hetzelfde. ,,Waar het wellicht door komt, is het stereotype beeld uit de media van vroeger. Mannen worden piloot, vrouwen worden stewardess. Gelukkig wordt er tegenwoordig steeds minder in stereotypes gedacht. En dat merken we ook in het aantal aanmeldingen.”

Ze ziet in de toekomst wel een gelijkere verdeling. ,,Op de open dagen komen er soms meer meiden dan jongens. We zien namelijk een toename in interesse en geen afname. Op dit moment is 80 procent van de studenten mannelijk, en 20 procent vrouwelijk.”

We zetten in op zo’n veertig of vijftig studenten per jaar, maar de vraag is het dubbele daarvan.
Erik Duijkers, pilotentrainer

Vlammende uitlaat

Volgens Erik Duijkers van EPST (European Pilot Selection & Training) zijn er drie verklaringen voor het opvallende fenomeen. ,,Veel vrouwen diskwalificeren zich al op de middelbare school, omdat ze niet het goede vakkenpakket kiezen. Je moet wiskunde met Engels hebben, en natuurkunde wordt ook bij ons getest. Verder is vliegen altijd al een droom van veel jongetjes: als er herrie en vlammen uit de uitlaat komen, vinden jongens dat interessant. Vrouwen hebben dat minder."

Daarnaast is de investering die je moet doen aanzienlijk, vervolgt hij. Het traject om piloot te worden kost ongeveer een ton. ,,Dat is een prima investering als je salaris navenant is, maar veel vrouwen maken toekomstplannen met huisje, boompje, beestje: als je er een aantal jaar tussenuit gaat, staat die terugverdientijd ook weer onder druk. Dat is echt heel jammer, want ik zou dolgraag meer vrouwen willen aannemen."

Groter probleem

De luchtvaartsector groeit als kool. En met die groei zijn er ook steeds meer piloten nodig. ,,Voor ons is het belangrijk dat ik m’n klassen vul”, zegt Duijkers bezorgd. ,,Of het jongens of meisjes zijn, maakt me niet zo uit. Ik kan me voorstellen dat vrouwen in verband met de balans wel de voorkeur hebben. Ik heb er helaas geen invloed op, want ze melden zich gewoon niet aan.”

Vóór de crisis waren er veertien vliegscholen, dat zijn er nu nog maar vier. ,,We zetten in op zo’n veertig of vijftig studenten per jaar, maar de vraag is het dubbele daarvan. En uiteraard gaan we niet snijden in de kwaliteit, want we gaan geen mensen gebruiken die niet gekwalificeerd zijn. Maar helaas loopt het aantal aanmeldingen terug."

Hij zou het liefst zien dat decanen op de middelbare school al veel meer interesse wekken voor het juiste vakkenpakket waarmee je piloot kunt worden, want dáár wordt die keuze gemaakt. En de glimlachende blondines met een pilotenpet op Instagram? Een goede ontwikkeling, geeft hij toe. ,,Maar je moet dan ook weer uitkijken voor stereotypering. Het is een lastige kwestie.”