‘Om het te redden aan de top moet je als vrouw wel de spelregels kennen’

Meer vrouwen aan de top. Welke 3 gedachten moeten vrouwen dan loslaten?
,,1. Iedereen moet mij aardig vinden. 2. Er is iets fout gegaan, dat is vast mijn schuld. 3. Ik ben niet goed genoeg. Alle drie deze uitgangspunten zijn gebaseerd op de angst om door de mand te vallen en de gedachte: als ze me nou maar aardig vinden, dan kijken ze niet zo naar wat ik gepresteerd heb. Dat zal mannen echt worst wezen. Als ze een fout maken denken ze: niemand die het ziet.’’

Je maakt je sterk voor vrouwen. Waar komt dat vandaan?
,,De bodem is gelegd toen ik nog heel jong was. Mijn ouders vertellen me nog wel eens het verhaal dat ik zes jaar was en naar de basisschool ging – in een klas met dertig jongens en maar tien meisjes. In de pauze mochten de jongens buiten voetballen, maar wij moesten binnen blijven en poppen breien. A: ik hield niet van poppen, B: ik hield niet van breien. Ik was ook niet echt op mijn mondje gevallen, dus ik ben boos naar huis gelopen. Mijn ouders gingen praten met school en vanaf dat moment mochten meisjes kiezen. Andersom mochten jongens niet met de poppen spelen. Want, stel je voor dat een jongen met een pop speelt.’’

Heb je zelf tijdens je loopbaan ooit iets mee gemaakt, waarvan je achteraf dacht: ‘had ik dat maar niet gedaan’.
,,Ik heb mijn hele leven tussen de mannen gezeten. Heerlijk vond ik dat. Al merkte ik wel verschillen. Als jonge, naïeve meid, had ik een goede baan bij een grote verzekeraar. Ik had het naar mijn zin in de organisatie, maar ik zat niet op de juiste plek. Ik trok een groot project, maar het ging me allemaal te langzaam. Dus besprak ik dat met mijn directeur. Dat ik het niet leuk vond en dat ik eigenlijk iets anders wilde doen. Mijn baas leunde achterover en zei: ‘ach meisje, we moeten allemaal wel eens iets doen wat we niet leuk vinden’. Ik nam dat heel serieus, dus ben ik elders gaan solliciteren. Want, een andere functie zat er niet voor mij in, dacht ik. Toen ik een andere baan had, ging ik terug naar de directeur om mijn baan op te zeggen. Waarop hij zei: ‘Waarom heb je me nooit gezegd dat je het niet naar je zin had?’. Ik zei: ‘Maar dat héb ik gezegd!’ Hij lachend: ‘Ah, maar dat heb ik toch helemaal niet serieus genomen meisje’. Als ik toen had geweten dat je bij mannen alles zes keer moet zeggen voor iets doordringt, had ik dat gedaan.’’

Wat is de les die vrouwen hieruit kunnen trekken?
,,Duidelijk zijn. Zelf had ik moeten vragen: ‘Ik vind het niet leuk, heb je wat anders voor me?’ Mannen aan de top zijn helemaal niet met jou bezig. Die gaan er vanuit dat het goed met je gaat, als ze niets van je horen. Terwijl, als een vrouw komt praten, heeft ze vaak al wekenlang liggen piekeren in bed. Mannen weten dat niet. Als je iets wilt, moet je lawaai maken.’’

Wie vind jij een goed voorbeeld van een gebalanceerde vrouw, die snapt hoe ze zich moet gedragen in het bedrijfsleven?
,,Gerdi Verbeet vind ik fantastisch. Die is zo charmant en persoonlijk en tegelijkertijd regelt ze het gewoon. Ze is ongelofelijk sluw, tactisch en effectief. Als coach spreek ik genoeg vrouwen, die ambitieus genoeg zijn, maar gaandeweg de rit hun zelfvertrouwen verliezen. Ze raken teleurgesteld, omdat ze een keer zijn ingehaald door de eerste de beste minkukel. En wat denken ze: dat het aan henzelf ligt. Dat ze niet goed genoeg zijn. Zo jammer vind ik dat.’’

Hoe komt het dat mannen ‘brutaler’ zijn dan vrouwen?
,,Omdat mannen de bovenliggende klasse zijn. De blanke man staat aan de top van de piramide. Zo is het altijd geweest. De meeste mannen zullen zeggen; ik voel me niet superieur, maar het gevoel zit er wel. Net zo goed als dat blanke vrouwen zich superieur kunnen voelen over vrouwen met een andere huidskleur. Ik betrap mezelf er wel eens op dat ik dat voel, ook al wil ik dat niet. De meeste mannen zijn lief en bedoelen het niet kwaad, maar soms realiseren ze het zich niet. Zo zat ik laatst met een vriend op het terras. We werden geholpen door een jong meisje van nog geen 15 jaar. Het begon fris te worden en dat was te zien aan haar blouse. Wat gebeurt er? Zit er een stel van die veertig plus mannen naast ons en degene met de grootste bek zegt tegen haar: ‘ik zie dat je het koud hebt, lekker hoor’. Ze wist niet hoe ze moest reageren. Logisch ook. Ik werd woest en gaf die kerel een uitbrander. Daarna zei mijn vriend doodleuk: ‘Oké, maar ze had het toch ook koud?’ Toen moest ik hem uitleggen dat zo’n jong meisje totaal voor schut wordt gezet tijdens het werk, door zo’n denigrerende opmerking.’’

Heeft dat brutale gedrag ook te maken met hoe vrouwen zich opstellen?
,,Als jij niet zegt dat je het een vervelende opmerking vindt, dan weet zo’n man dat niet. De volgende keer denken ze allemaal: dat was een lollige opmerking, laten we het nog eens doen. Een jonge meid vindt het natuurlijk lastig om te reageren. Dus het is de taak aan vrouwen om het op te nemen voor elkaar. Ga niet zitten meelachen. Dat maakt het alleen maar erger. Wat je dan waarschijnlijk te horen krijgt is: ‘vrouwen hebben ook geen gevoel voor humor’. Nee voor dit soort dingen niet nee. Jammer dan.’’

Is dat niet een beetje iedereen over één kam scheren?
,,Ja, natuurlijk doe ik dat. Heerlijk vind ik dat. Maar, in werkelijkheid ligt het natuurlijk allemaal wat genuanceerder. Er zijn ook mannen en vrouwen voor wie dit gedrag niet geldt. Al weten we uit onderzoek dat er wel degelijk verschillen zijn tussen mannen en vrouwen en wat ze met zich meebrengen qua gedrag. Als we meer vrouwen in leidinggevende functies willen – want de situatie is nu gewoon bedroevend – is het belangrijk dat vrouwen de algemene spelregels van mannen en vrouwen kennen. Jij moet vervolgens kiezen welke regels je toepast. Maar, laat vooral van je horen!’’

Vreneli Stadelmaier is één van de sprekers van het Empower Women Event op 15 oktober in Rotterdam. In haar theaterevent F*ck die Onzekerheid vertelt ze over de onzekerheid van vrouwen en geeft ze tip hoe daarvan af te komen. 

Het is voor zowel vrouwen als mannen soms lastig om te weten wat je aan moet op werk. Kies je voor formeel of informeel? Charlotte van 't Wout legt het uit:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!