Nancy brengt de geschiedenis van Alkmaar tot leven: ‘Ik wil dit tot na mijn pensioen blijven doen’

Wist je als klein meisje al dat je archeoloog wilde worden?
,,Ja, ik was al verkocht vanaf het moment dat ik op m’n negende met mijn ouders een opgraving bezocht in Oosterhout. Ik herinner me nog de bevlogen archeoloog die vertelde over het kasteel daar. Niet veel later nam ik zelf boeken uit de bibliotheek mee over archeologie en begon ik dingen uit de polder op te graven.”

Hoe ben je uiteindelijk in het wereldje gerold?
,,Ik ben niet meteen archeoloog geworden, omdat er vroeger weinig werk in te vinden was. Ik ben eerst begonnen als operatieassistent in het ziekenhuis. Ik ben eind jaren 90 vrijwilligerswerk gaan doen bij de archeologische dienst in Eindhoven. Het vuurtje bleef branden en ik wist dat ik er spijt van zou krijgen als ik hier niet alsnog iets mee zou doen. Pas op mijn 24ste ben ik in Amsterdam archeologie gaan studeren.”

Is het tegenwoordig makkelijker om een baan te vinden als archeoloog?
,,Ja, dankzij het Verdrag van Malta is er nu relatief veel werk te vinden in de archeologie. Dat komt doordat er door dit verdrag nu structureel moet worden opgegraven bij nieuwbouwprojecten en ruimtelijke ontwikkeling. Daardoor ben ik betrokken bij alle bouwaanvragen die bij de gemeente Alkmaar binnenkomen. Maar zomaar ergens gaan graven  - omdat je denkt dat er iets interessants te vinden is  - mag niet meer. Je mag pas opgravingen doen als iemand de grond al gaat verstoren.”

Wat gebeurt er nadat een bouwaanvraag binnenkomt?
,,Ik toets een bouwaanvraag van A tot Z. Ik ga bijvoorbeeld met de aanvrager in gesprek over hoe ze een fundering in gedachte hadden. Archeologie heeft in deze sector een slechte reputatie, omdat het een extra verplichting is en de aanvragers denken dat het extra veel tijd gaat kosten. Het is jammer dat we met dit vooroordeel te maken hebben. Daarom hou ik het motto van de Belastingdienst erin: we kunnen het niet leuker maken, wel makkelijker.”

Hoe zorg je daarvoor?
,,Ik probeer in te schatten in hoe groot de kans is dat we echt iets gaan aantreffen in de bouwput. Dit doe ik op basis van factoren als de bodemsoort, het oppervlakte, oude kaarten en de geschiedenis van de stad. In de binnenstad levert een opgraving op een heel klein oppervlak vaak meer informatie op, dan op een strandwal van hetzelfde oppervlak. Ik moet dus inschatten wat de wetenschappelijke meerwaarde van de opgraving, want zo'n opgraving is ook nogal wat voor de aanvrager. Het is mijn taak om daar een goed evenwicht in te vinden.”

En dan ga je graven…
,,We stemmen de opgraving af met de uitvoerder, om zo min mogelijk impact te hebben op de duur van het bouwproject. Wij graven in laagjes. Op het moment dat we iets tegenkomen stoppen we, maken we het voorwerp en de grondsporen schoon en documenteren het. Op die manier graaf je steeds dieper. Het documenteren met tekeningen en foto’s is belangrijk, omdat je door te graven eigenlijk een stukje geschiedenis kapot maakt. Je moet een opgraving zien als het lezen van een bladzijde in een boek. Als je iets opgraaft haal je een woord weg. Als je dit te vaak doet, kun je de zinnen niet meer lezen. Maar door je vondsten goed te documenteren, plak je als het ware een post-it met informatie terug in het boek.”

Wat is je meest bijzondere vondst tot nu toe?
,,Beerputten in vergaande huizen zijn als het ware een tijdcapsule. Bewoners deden er niet alleen hun behoefte, ze gooiden er ook allerlei andere dingen in. Op deze manier hebben we veel geleerd over dichteres Maria Tesselschade. In haar huis vonden we gegraveerd glas dat zij heeft gemaakt, waardoor een ander gegraveerd glas, uit het Rijksmuseum, aan haar is toegeschreven. Door vondsten als deze breng je een persoon tot leven. Dat is wat ik het allerleukste vind aan mijn werk.”

Hoe zorg je ervoor dat je mensen betrekt bij de geschiedenis van een stad?
,,Wat dat betreft is mijn werk heel breed. Ik geef lezingen, werk mee aan tentoonstellingen, sta soms voor de klas en schrijf wetenschappelijke rapporten en artikelen. In alle eerlijkheid: ik heb op 3VWO het vak geschiedenis laten vallen, omdat ik het verschrikkelijk saai vond. Bij mijn kinderen zie ik hetzelfde gebeuren. Geschiedenis wordt pas leuk als een verhaal tot leven komt. Ik kijk graag naar manieren waarmee we een bepaalde historische gebeurtenis voor mensen beleefbaar maken.”

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: