‘Mijn werk botst met mijn geloof, wat kan ik doen?’

Bert Overbeek schreef het boek Goden en Goeroes: inspiratiebronnen op de werkvloer. De trainer, coach en interim-manager constateert: ,,Religie, atheïsme of spiritualiteit zoals yoga en mindfulness: er is steeds meer diversiteit op de werkvloer. Mensen met dezelfde levensbeschouwingen vormen soms informele groepjes en kunnen kritisch op anderen zijn. Dat is niet goed voor de samenwerking. Terwijl diversiteit een organisatie juist kan verrijken.’’

Suzanne Meijers, advocaat arbeidsrecht, bekijkt de juridische kant. ,,Discrimineert een werkgever? Daar kun je een zaak over starten bij het College voor de Rechten van de Mens. Wil je andere dagen vrij of tijd om te bidden? Probeer je geloof met de werkgever in een werkvorm te passen.’’

Zo pak je dat aan:

Overbeek: ,,Als werknemer verbind je je aan de regels van een organisatie en daarin hoort religie of spiritualiteit niet standaard thuis.’’

Heb je gewetensbezwaren bij een project of opdracht? Meijers: ,,Juridisch gezien mag dat. Maar het kan reden voor ontslag zijn.’’ Als werknemer moet je namelijk een ‘redelijke werkinstructie uitvoeren’, legt ze uit. ,,Wat ‘redelijk’ is, ligt aan de sector en situatie. In de horeca is weekendwerk bijvoorbeeld heel normaal. Wil je vanwege geloof niet werken op zaterdag of zondag? Dan heb je pech. Maar heb je een kantoorbaan en geeft de baas jou als enige een project in het weekend? Dat lijkt een persoonlijke actie en tegen zoiets mag je protesteren.’’

Overbeek: ,,In veel religies is naastenliefde, vredestichting, verantwoordelijkheid of zingeving heel belangrijk. Een slimme manager gebruikt diversiteit dan ook om samenwerking te verbeteren. Als werknemer kun je afspraken maken met een werkgever, bijvoorbeeld over bidden of mediteren. Leg het belang ervan uit, vermindert het bijvoorbeeld stress?’’

Meijers: ,,Officieel moet bidden in de pauze. Het is ook niet vanzelfsprekend dat er een aparte ruimte voor is. Overleg met je werkgever over een oplossing die voor jullie allebei werkt. Misschien kun je feestdagen ‘ruilen’, om op een andere dag vrij te krijgen: Suikerfeest in plaats van Tweede Kerstdag. Anders kun je op zo’n dag vakantiedagen inzetten.’’

Ondanks duidelijke afspraken met een werkgever, leveren collega’s misschien commentaar. Meijers. ,,Da’s dan jammer. Juridisch gezien heeft een collega er niets over te zeggen.’’

Ga toch met je collega’s in gesprek, zegt Overbeek. ,,Las geen formele vergadering in, maar bespreek het eens bij de koffieautomaat. Wanneer mensen je waarderen als persoon, krijg je uiteindelijk meer gedaan.’’

Probeer een ander niet te overtuigen of bekeren. Overbeek: ,,Kijk hoe anderen het aanpakken en probeer jezelf te verrijken met elkaars kennis en cultuur.’’

Keppeltjes, hoofddoeken, kettingen met kruizen of andere symbolen - er is geen algemeen verbod voor op de werkvloer. Meijers: ,,Werkgevers kunnen bepaalde kledingstukken verbieden, maar alleen met een goede reden zoals hygiëne, veiligheid, of als je neutraliteit moet uitstralen. Een rechter mag bijvoorbeeld geen keppeltje of hoofddoek bij een toga dragen, een kettinkje is voor bewakers een potentieel veiligheidsrisico omdat iemand eraan kan trekken en kleding met lange wapperende mouwen bijvoorbeeld kan hygiëneproblemen opleveren in een slagerij. In de arbeidsovereenkomst of het bedrijfsbeleid staat wat wel en niet mag. Bedenk wel of dat redelijk is in jouw werkomgeving.’’

In de videoserie Eén Pot Nat worden typerende groepen mensen uit Nederland vragen voorgelegd die gebaseerd zijn op wat anderen over hen denken, maar die niet vaak hardop worden uitgesproken: