Mantelzorger én een drukke baan: zo voorkom je dat je overbelast raakt

Mantelzorgers zijn vaak kinderen die voor hun ouders op leeftijd zorgen. Maar je bent ook mantelzorger als je voor je kind, de buurvrouw of een vriendin met een dwarslaesie zorgt. 87 procent van alle mantelzorgers zegt de zorg zwaar te vinden, blijkt uit nieuwe cijfers van een onderzoek onder ruim duizend mantelzorgers, uitgevoerd door Motivaction. Een grote groep weet alles prima met elkaar te combineren. Toch zegt 34 procent in de knel te komen op het werk.

In de toekomst zal het nog zwaarder worden om mantelzorger te zijn. Nederland vergrijst en het aantal jaar dat mensen in ongezondheid leven neemt toe. Tegelijkertijd zijn er grote tekorten in de zorg.

Ervaringsdeskundige Tijn Elferink verzamelde voor zijn boek over mantelzorg - Fijn dat je er bent - verschillende verhalen van werkende mantelzorgers. Vandaag, tijdens de Dag van de Mantelzorg, vraagt hij meer aandacht voor overbelaste mantelzorgers. ,,Mantelzorgers zullen straks nog meer zorgtaken op zich moeten nemen, terwijl er nu al zo veel op hun schouders terechtkomt. Als je op je werk in de problemen komt door je mantelzorgtaken en ook minder tijd over hebt voor ontspanning, dan ligt een burn-out op de loer.”

Volgens Elferink begint de oplossing bij erkenning van de mantelzorger. ,,Mantelzorg wordt nu als iets sufs gezien, oude mensen die voor nog oudere mensen zorgen. Maar het kan iedereen overkomen, ook jonge ouders met een kind dat zorg nodig heeft.”

Als je al een drukke baan hebt, is het combineren van mantelzorg met werk vooral een enorme uitdaging. ,,Je neemt je privéleven altijd mee naar je werk, dat kun je gewoon niet loskoppelen van elkaar. Als er iets gebeurt met degene voor wie je zorgt, dan neem je dat mee. En je kunt natuurlijk altijd gebeld worden tijdens het werk, dan ben je er ook met je hoofd niet bij.”

49 procent van de ondervraagden van het onderzoek vertelt niet eens aan vrienden en collega’s dat ze mantelzorger zijn. ,,Mantelzorgers zelf realiseren zich vaak niet eens dat ze mantelzorger zijn”, zegt Elferink. Maar dat wil niet zeggen dat ze er open over durven te zijn als het voor henzelf wél duidelijk is. ,,Mantelzorgers hebben op het werk het idee dat er continu op ze wordt gelet. Komen ze vaak wat later binnen, dan zijn ze bang dat collega’s denken: hij zal er de kantjes wel vanaf lopen. Dit kan een werkgever doorbreken door mantelzorg bespreekbaar te maken op het werk.”

Een andere oplossing is volgens Elferink het flexibel mogen indelen van je werkdag. Bij veel kantoorbanen gebeurt dit al en kunnen medewerkers prima later beginnen of wat eerder weggaan. Maar ook op andersoortige werkplekken is dit mogelijk, zegt Elferink. ,,Dit kan bijvoorbeeld ook in productiebanen. Er valt meestal echt nog wel wat te schuiven in roosters.” Voor bijvoorbeeld leerkrachten is het wat ingewikkelder. Maar ook in het onderwijs is er met een beetje hulp van collega’s van alles mogelijk. ,,Ik sprak voor het boek een leerkracht die bij haar collega’s had aangegeven mantelzorger te zijn en in de knel was gekomen met lesgeven. Uiteindelijk wilden collega's lesuren overnemen.”

Wat volgens Elferink ook zou helpen, is speciaal mantelzorgverlof. ,,Ouderschapsverlof vinden we heel normaal, maar aan mantelzorgverlof willen we op de één of andere manier niet. Met speciaal verlof kun je de mantelzorger wel meer ruimte geven en voorkomen dat je werknemer omvalt.”

Vijf tips om mantelzorg het beste te combineren met je werk:

1. Houd de symptomen van een burn-out in de gaten: vermoeidheid, slecht slapen, veel piekeren en snel geïrriteerd zijn, bijvoorbeeld.

2. Een luisterend oor is altijd fijn als je overbelast bent; zoek mensen op bij wie je je verhaal kwijt kunt.

3. Als je je werk en mantelzorg moeilijk kunt combineren, kan een mantelzorgcoach uitkomst bieden.

4. Verlies de ‘oplaadpunten’ in je leven niet uit het oog: fiets naar je werk en maak tijdens de lunch een wandeling met collega’s. Haal die frisse neus in de buitenlucht.

5. Veel mantelzorgers vinden het lastig om aan te geven wanneer het te veel wordt, toch is het belangrijk om dat wél te doen.

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: