‘Loonstijging zit er niet meer in, net als bonussen en extraatjes’

Dit jaar leek er voor het eerst in jaren voor iedereen weer eens een flinke loonsverhoging aan te komen. In de publieke sector spraken zorg en onderwijs flinke loonsverhogingen af en ook in de marktsector trokken werkgevers de portemonnee. Gemiddeld stegen de lonen op jaarbasis met 3,2 procent.

Aan die trend kwam een abrupt einde na de corona-uitbraak. Tenminste, voor werknemers in de marktsector. Daar is de gemiddelde loonstijging gedaald tot 1,1 procent, blijkt uit de nieuwste cijfers van werkgeversvereniging AWVN. In de publieke sector blijft de loonstijging met 2,9 procent wel goed op niveau. Een woordvoerder van AWVN wijst er op dat sinds de corona-uitbraak nog maar weinig cao’s zijn afgesloten. Het is daarom nog te vroeg om van een trend te spreken.

Maar dat de weg omlaag is ingezet, is duidelijk. Door de oplopende werkloosheid wordt het voor bonden moeilijker om flink hogere lonen af te spreken. Voor werknemers is baanbehoud nu vaak belangrijker dan extra geld.

Werkgevers stellen dat het voor bedrijven nu moeilijker is om loonsverhogingen te betalen. Ze pleiten er juist voor om eerder afgesproken verhogingen terug te draaien bij bedrijven in zwaar getroffen sectoren. Maar daar willen de bonden niet aan meewerken. ,,Dat bespreken we alleen voor individuele bedrijven’’, zei CNV-voorzitter Piet Fortuin hier eerder al over. Afspraken voor een hele bedrijfstak vindt hij te ver gaan.

Ook economen bij ABN Amro wijzen er in een recent rapport op dat loonsverhogingen minder vanzelfsprekend zijn nu de werkloosheid oploopt. Dat geldt niet alleen voor cao-loonstijgingen. Ook bonussen en andere extraatjes zullen dit jaar en volgend jaar minder zijn, verwacht de bank. Verder zullen mensen die van baan veranderen er nu moeilijker een hoger salaris uit kunnen slepen, aldus ABN Amro.

Eerder deze week lekten de ramingen van het Centraal Plan Bureau (CPB) uit. Daaruit bleek dat iedereen er volgend jaar in koopkracht op vooruitgaat, werkenden, mensen met een uitkering en gepensioneerden. Maar die berekeningen liggen nu al onder vuur. ABN Amro betwijfelt of er überhaupt sprake zal zijn van een hogere koopkracht.

Ten eerste wijst de bank op de loonstijging van 1,4 procent die het CPB verwacht voor volgend jaar. Die is veel te optimistisch volgens de bankeconomen. Ook de uitkeringen stijgen volgend jaar maar heel beperkt. Daarnaast denkt de bank dat het CPB te weinig rekening houdt met de benarde positie van de pensioenfondsen. De kans is groot dat de pensioenpremies volgend jaar omhoog moeten om de tekorten van de pensioenfondsen te beperken.

Dat neemt een flinke hap uit de toch al beperkte loonruimte. Uiteindelijk kan dat er voor zorgen dat er voor werknemers netto niets overblijft, oftewel geen stijging van de koopkracht dus. Voor gepensioneerden is het ook maar de vraag of ze er iets op vooruitgaan. De kans op kortingen is nog steeds levensgroot aanwezig. Dat raakt de mensen met hogere pensioenen meer dan met lagere pensioenen.

Bekijk hier meer video's over werk.