'Je wordt ongelukkig op je werk van al die geluksofficers'

Wat kan je baas doen om je gelukkig op je werk te maken? Een lezer wees mij op het bestaan van een nogal bijzondere baas bij ICT-bedrijf Experius. Evelien Veenman werkt daar als Chief Happiness Officer (CHO). Ze laat haar medewerkers wekelijks een ‘werkgelukcijfer’ invullen in een enquête. En daar moeten de medewerkers dan in de buitenlucht over praten.

Het lijkt mij een slecht plan. Want laten we eerlijk zijn: het liefst wil iedereen meer salaris van de baas en minder gezeur van collega’s. Plus vetorecht op alle aankomende reorganisaties en nooit meer rotklanten hoeven te helpen. Maar bij Veenman geen spoor van twijfel: ‘Gelukkige medewerkers leiden tot tevreden en loyale klanten en zo tot meer winst’.

Ik heb slecht nieuws voor mevrouw Veenman: er is geen bewijs voor de relatie tussen gelukkige medewerkers, loyalere klanten en winst. Wetenschappers zoeken er al tientallen jaren naar, maar hebben nog altijd geen steekhoudend verband gevonden. Bij sommige bedrijven draaien filialen met de meest ontevreden medewerkers het beste. En bedrijven met supergelukkige mensen blijken ook gewoon failliet te kunnen gaan.

Chief Happiness Officers leiden dus niet tot meer winst. Het is ook maar zeer de vraag of ze leiden tot meer geluk. Vergelijk het maar eens met romantiek. Als ik mijn eerstvolgende date een enquête laat invullen waarin ze haar romantische gevoelens voor mij een cijfer moet geven en ik haar vervolgens de hele avond vraag op welke manier ik die gevoelens kan verbeteren, zal er van romantiek weinig terechtkomen.

Precies datzelfde mechanisme zit in geluk. Ruth Whippman schrijft in het boek America the Anxious over deze paradox. Er is geen land te vinden met een grotere obsessie voor geluk dan Amerika. Iedereen is daar permanent in de weer met cursussen, tips, boeken en seminars om het geluk binnen handbereik te krijgen. Aan de andere kant is er geen land te vinden met een bevolking die massaler aan de antidepressiva zit dan precies die Amerikanen. Ze maken zichzelf ontevreden door steeds het geluk na te jagen.

Daarom ben ik tegen de dwingende moraal dat een bedrijf altijd een great place to work moet zijn en dat werknemers hun werk de hele dag awesome moeten vinden. Door die moraal vergeten mensen dat ongelukkig zijn een normaal onderdeel is van het leven. Een saaie dag op het werk, een rotvergadering, een vervelende collega: het is allemaal heel gewoon, maar wie moet werken in een bedrijf met een Chief Happiness Officer krijgt al snel de indruk dat hij verkeerd bezig is als hij een dagje geen life-changing moment beleeft of niet high-fivend door de gangen loopt.

De enorme druk die Chief Happiness Officers, gelukswethouders (de gemeenten Drimmelen, Leudal en Schagen hebben ze) en de zelfhulpindustrie leggen op geluk kan leiden tot ongezonde verwachtingen en onrealistische ambities. En laat dat nou precies de belangrijkste voedingsbodem zijn voor burn-outs en overspannenheid.

Schaf die wekelijkse werkgelukcijfers dus zo snel mogelijk af. Het is prima als een baas nadenkt hoe hij (of zij) zijn (of haar) medewerkers zo goed mogelijk kan helpen in het doen van hun werk. Maar stop met de druk om de hele dag gelukkig te moeten zijn. Een baas die dat begrijpt, maakt zijn mensen pas echt gelukkig.   

Richard Engelfriet is dagvoorzitter en schreef het boek De Succesillusie. Heb je ook een advies van je baas gekregen waar je over twijfelt? Laat het Richard weten via mail.