Ulrika Leons is gz-psycholoog, organisatieadviseur en directeur van Skils bij Zorg van de Zaak, een bedrijf dat honderden werknemers ondersteunt bij uitval. Leons: ,,Thuiswerken heeft zeker voordelen. Sommige mensen merken dat ze meer taken kunnen afmaken, omdat ze meer rust en focus hebben. De pandemie heeft sommige werkgevers over de streep getrokken, die thuiswerken voorheen niet vertrouwden. Maar om nu al te zeggen: we laten het kantoor voortaan helemaal weg? Dat is te kort door de bocht.’’

Van alleen thuiswerken worden we gewoon niet blij, zegt de psycholoog. ,,Digitaal werken en leven heeft invloed op je breinherstel en als je daar niet aan toekomt – ongeacht waar je werkt – vergroot dat de kans op een burn-out. Wij wilden zo snel mogelijk weg uit de kantoortuin, maar inmiddels zitten velen van ons zich thuis te vervelen door te weinig prikkels en dynamiek. Dan ligt de bore-out weer op de loer.’’

Mark Tigchelaar is gespecialiseerd in cognitieve neuropsychologie en directeur van Focus Academy. Hij schreef vijf boeken over prestaties verbeteren, waaronder Focus AAN/Uit. Ook hij ziet nadelen van thuiswerken, met name voor je brein. ,,De hoeveelheid onderbrekingen is toegenomen door thuiswerken, in de vorm van digitale communicatietools. Mensen die veel samenwerken zijn de hele dag aan het pingpongen op chats. En dan heb ik het nog niet eens over honden of kinderen thuis. Door al die onderbrekingen raakt de aandacht versnipperd, ervaren we meer stress en het gevoel achter de feiten aan te lopen. Elke keer van taak wisselen gaat ten koste van focus en productiviteit.’’

Tegelijkertijd proberen we efficiënter te zijn dan ooit. Tigchelaar: ,,We hebben de neiging om de hele dag vol te plannen. In plaats van naar een vergaderzaal toe te lopen, hoef je alleen maar op ‘Enter’ te klikken, en je zit in een vergadering. Dat gaat juist ten koste van de productiviteit. We missen namelijk hersteltijd: de momentjes dat je even helemaal niets doet. En juist die zijn cruciaal voor je brein om info op te schonen.’’

Bovendien vervaagt de grens tussen werk en privé en blijven we langer ‘aan’ staan, zegt Tigchelaar. ,,Door ’s avonds je mail te checken, maak je stresshormoon aan. Ben je continu alert, dan kunnen je hersenen niet goed opladen en neemt ook de kans op een burn-out toe.’’

Doordat alles op dezelfde plek gebeurt, ziet Léons ook de kans op een bore-out toenemen. ,,Zo is er een risico verbonden aan zowel te veel prikkels, als te weinig. In tijden van thuiswerken worden beide extremen ervaren, afhankelijk van of je alleen woont of bijvoorbeeld thuisonderwijs moet ondersteunen, maar ook of je krap of ruim woont.’’

Ze ziet ook een probleem in het gebrek aan afwisseling door lange dagen achter het scherm thuis. Leons: ,,In het leven vervullen we verschillende rollen met elk een eigen setting of decor, in een andere fysieke omgeving. Variatie, daar genieten we van. Dat geeft kleur aan ons leven.’’

Door het thuiswerken vervlakt de ervaring van de verschillende aspecten van ons leven. Leons: ,,Mensen gaan zich vervelen, somber voelen of zelfs moedeloos.’’ Als mensen zich niet verbonden voelen met werk, kunnen ze gedemotiveerd raken en dat kan leiden tot productieverlies, legt ze uit. ,,Werk is meer dan een stapel facturen wegwerken. Het is ook de omgeving, het sociale verkeer, de rituelen, je positie en aanzien in het bedrijf. Dat vervang je niet zomaar door een logo in de hoek van het scherm of een keer per maand een zoombingo.’’

We werken al weken thuis, maar: hoe hou je thuiswerken leuk? De Universiteit van Nederland geeft het antwoord: