-
PREMIUMstreektaal
Laete leie of wegdoe..?
Het oprumen van een zolder kan soms tot verrassende dingen leie. Di schreef ik vier weken gelee over mee m’n poezie-verhaâl. Het is tuus mien taâk om de zolder “bie te ouwen”. En dat is een goeie zaâk wan ik kan het beste weggooie van ons tweêën..! Dit voorjaer stoeng het oprumen, meer dan ooit, in het teken van het wegdoen van spullen die me jaer nae jaer alleên even oppakte en trug zette onder het bekende motto: het lei nie op m’n rik! -
‘t Gao wèrm worren vandaoge
,,Da gao beter worren deze weke,” roept de buurman toen ‘k gisteren in mijn ‘ofje wat vuulte stoeng te kappen. Deu de regen van de leste weken is de winde in m’n ‘aoge flienk an ‘t groeien gegaon. ,,Winde”, zegt de buurman die even d’r bie was kommen te staon. ,,Winde, joengen, da’s bienao nie klein te kriegen. Da moe je eigenlijk in ‘t voorjaor bots pakken. Anders kom je d’r nie vanaf.” Ik knikken maor ‘s en gaon rustig deu. Vooral tussen m’n rozebottels bluuf die smerige winde terugkommen. Altied staon ze net vlak tegen de stammetjes van de bottels mee die doorns. En die winde krult altied rond die bottels. Op die maniere trek je die nie uut de grond. Da breekt altied af. ,,Jao joengen”, gaot ie vèder, ,,da spul noemen ze nie voo niks duuvels naoigaoren...” -
PREMIUM
Van den ond, Lorre en Kees kernien
Lest is t’r een wet an’enome van de Partij voor de Dieren die a dienk ‘k nog a wat teweeg za brienge. De voornaemste regel uut die wet is: Dieren mogen niet langer worden aangepast aan het systeem, maar het systeem wordt aangepast aan de dieren. Noe ope ’k mè da dat nie betêkent da onden vrie meuge rondlôpe, wan ik bin een keêrin de goote terechten ekomme. -
audio
Nooit gedocht, toch gekrege!
Me raeke aolemaele wè es wat kwiet. Wi ei je ’t vô ’t leste gebruukt of geleid? Soms duurt het een stuit vôda je het wi gevonden eit. Een ienkele keer vin’je het nooit mi, die ringe, dat kettinkje, dat boekje of die brief. En eêl soms… -
PREMIUMstreektaal/audio
De boel in de gaoten ‘ouwen
Zie je ‘em?, vraogt de buurman en die wiest naor ‘n ‘oek van m’n ‘ofje. En jao ‘ôôr, achter de beierstruuken zien ‘k een rôôdbruun kopje. ‘t Is nog een joeng katje die ‘ier èrgenst in de buurte weunt.
-
PREMIUMstreektaal/audio
A de katte gos eet, kriege me regen
Eên van de praatjes die a je elken dag oart is toch wè een praatje over ’t weer. Iedereên vindt ‘r wat van, mè gin mèns kan t’r wat an verandere. -
PREMIUMstreektaal/audio
De mannen
Mien jeugd è’k in Nijmegen dûhebrocht. Ik ao twî zussen in ‘n broer. Moe aod’t aoltied over “de mannen”. Noe, die mannen deeje vee saeme. Ons waere mit z’n drieën in de Postharmonie, daer moste m’n aalken zondagochend nae toe. Tuus deeje m’n ok wè ’s saeme blaeze. Pao op d’n oorn in de broers aolebeie op klarinet. -
PREMIUMstreektaal/audio
Overschrievers of overlopers
In een ‘gewoon’ jaer is de maend meie vô aole liefhebbers van het amateurvoetbal een belangrieke tied. Het is de maend van promoveren en degraderen, van haen en kommen van trainers en voral het wisselen van spelers. Sommige zoeke het oherop, as een uutdâging, mee, as ‘duustere biezaâk’, wat er bie die ander te ‘kriehen’ is, in welke vurm dan ook. Of ze voele d’r eihen te weinig gewardeerd en ebbe ze te vee op ‘de bank’ gezete. Wille ze wi een fris avontuur of trug nè ‘‘t ouwe nist’.
-
PREMIUMStreektaal
Oe oud dienk je noe da’k bin?
Een mèns z’n leeftied schatte! Begun t’r mè nie an. Dan schiet je nog a is je piele mis. In ieder geval mô je ’t an de veilige kant ouwe. Soms kom je d’r nie onderuut a iemand mie een groas gezicht vraegt: ‘Oe oud dienk je noe da’k bin?’ A je dienkt an zeventig, zei dan voe de zekerheid vuufenzestig. Zô ’n gezicht stì op zeven daegen onweer a je d’r dan nòg neffen zit. -
PREMIUMStreektaal - Audio
Waeter
Je kan ’t je bienae nie voôrstelle, mâ onderd jaer eleej was t’r op Schouwen-Duveland gin drienkwaeter zô-as noe. De maansen aode messchien in de keuken ’n pompe, mâ de meêste aode achter ’t uus ’n rehenbak te staen. As ze waeter moste è aelde ze dat daeruut. -
PREMIUMStreektaal - Audio
’s Nachs een stik juun in je sokke doe
Wat worre d’r toch vee medicienen ‘eslikt. Eêl vroeger noemden ze dat meêstergoed. Kom dat nog bekend voor? -
PREMIUMStreektaal - Audio
Ik bluve lekker in ons eihe land
Toe dat de vrouwe in ikke van vekansie trugkwaeme uut India è’k ezeid, dat ik noôit mî dae nae toe zou gae. -
PREMIUMstreektaal
De zandlôper
Vorige keêr goeng m’n column over ‘tied’. En noe kwam ik op de gedachte om over een zandlôper te schrieven. Die kenne me toch nog wè ee? Een diengetje om de tied te meten. Twì glaeze bolletjes boven mekare mie een nauwe verbindieng, eên dìvan ‘evuld mie fien zand. Eênvoudig van vurm en moai om te zien.
-
PREMIUMstreektaal/audio
‘t Goeng as rôôk deu de schouwe
,,Kiek”, zeg ‘k tegen de buurman binst an me wat staon te praoten op gepaste afstand. ,,Kiek, die liester is bezig om wat eten op te snorren.” Me draoien ons alle twi nao de veugel die nèèstig bezig is onder d’aoge de blaoren om te kêêren. ,,Das ‘n wuufje”, zegt de buurman. ‘Oe, die dat weet ee? Da’s gêên vraoge wèèrd. Z’n ‘êêle leven weunende die in de polder. De leste jaoren noe in de binnen, mao dao gao gêên dag verbie of die is nie in de polder gewist. -
streektaal
Voe aolles is t’r een tied
In deze rubriek belichten we wekelijks een Zeeuws dialect. Deze keer een verhaal van Jopie Minnaard in het Zuid-Bevelands. Beluister de gesproken rubriek op pzc.nl/streektaal. -
PREMIUM
Wat is t’r mee joe gebeurd Rinus? Toch nie in de slôôte gevallen? Mao vintje toch
Ei dat ook wel ‘s? Dat je ‘n ‘êêle dag naor iets lôôp te zoeken en dat je ‘t nie kan vinden. ,,Zeker misleid,” zeg je dan tegen j’n eihen, mao ‘k kom wel in m’n ‘anden. En mee een quasie gevoel van: dat kom wel goed, gao je ‘n bakje koffie drienken. Mao ‘t laot je toch nie los. -
PREMIUMStreektaal - Audio
Bie de notaoris was in bleef 't nehen ure
Ons bin naer de notaoris eweest. Dat è m’n nie zômâ edae, ô. M’n aode bie ‘n paer maansen ezie dat ‘t eêl moelijk was vô de kinders om ‘t uus van pao in moe te verkoapen zonder ‘n testement in m’n oôrde van ‘n paer vrienden dat ‘t eêl goed zou weze om dat te laete maeken. Want vô dat je ‘t weet mot je aarg vee naer de belastiengen brienge in dat wille m’n liever nie.
-
PREMIUM
Die dook net in de hoskant
,,Heeft u misschien ons poesje gezien?” vraogt ‘n vrouwe binst an ‘k de leste blaoren onder de rozebottels vegen. Ik schudden van nêê. Ze komt al praotend de weg over en zegt dat het een lapjeskat is. -
PREMIUM
Heluk in 't nieuwe jaer!
ZOUTELANDE - Iedereên van ons ei wè es een moment meegemaekt wi d’n laeter van dienkt: ‘Dat ao slechter af kunne lope’ of ‘Di ebb’ik vee heluk haod’ en zelfs ‘Di bin’k gespaerd gebleve’. En dan haet het om vô joe benauwde momenten. Dat kan in ‘t verkeer weze, op je wèrek, bie ‘t sporten of op vakantie. Je bin blie dao je het kan naevertelle en dao je nie in ‘t ziekenuus beland bin, of nog èreger! -
PREMIUMStreektaal - Audio
Vee heil en zegen in ‘t nieuwe jaer
December is een maend van tradities. Eên van die biezondere gebruken vind ik wè de kaartjes, die a je kriegt en verstiert mie de beste wensen voe ‘t jaer dat a kommende is.
-
PREMIUMstreektaal
De doenkere daehen tegemoet
Dit oordt m’n leste stikje van het gedienkwaerdige jaer 2020. Een jaer wat me nie vlug zulle vergete. Het jaer dâ me oorde over corona en Covid-19, zonder dâ me de eeste achttiene ooit kende. Ik gae noe nie een eêl verhaâl opange over aoles wat me misse, wi me ons an ergere en wi me bange vô bin in deze tied. Te vee keren hae ik mee Corona nè bed en stae ik er mee op, â ei m’n vrouwe een andere naeme! En ik zâ mè eerlijk weze; mee aole maetregelen die genome bin en ore ebbe me vrede, behalve mee de dingen wideu me zelf beperkter hore bin, dat bluuft wennen! Ons mensen in het ‘schône’ Zeêland ebbe hlad nie te mopperen en vô ons mag het strange de kommende tied ‘leeg’ bluve. Noe ebb’ik makkelijk praote, wan ik kriehe â jaeren van ‘Drees’ en over m’n pensioen hae ik ook nie moppere! Nòg nie in ieder geval! -
PREMIUMstreektaal/audio
Anstalten maeke
Het woord ‘anstalten’ zat de leste tied nog a in m’n oad. ‘Aanstalten maken’ betêkent in het Nederlands ‘voorbereidingen treffen’. Ik za uutlègge wirrom a ‘k zò mie dat woord bezig was. -
Driekwart eêuw een tillefon!
De huus en kleinhuus bin d’r vô een deêl de oorzaek van dat ouwere mensen aolmè meer in het bezit komme van een mobieltje mee aoles d’r op en d’r an, zeker in deze tied! De ‘ouwere’ bin de kwetsbaere groep, riepe vô…..( laet de jeugd het mè invulle!) Natuurlijk lope d’r ook nog senioren rond mee een mobieltje type Fred Flinstone, alleên geschikt om te bellen. Mè van aole kanten oordt gezeid dat zô’n ding, vroeger noemde me ’t een ‘vèreluller’, onmisbaer is. Ze kope d’r wè eên vô ons! De eeste instructie is kort en alleên geschikt vô snelle leerlingen. Nie vô mien dus! Di bin nog extra ‘lessen’ nôdig vô vele. En de meêste instructeurs ebbe weinig geduld! Gevolg is, dâ me het apperaât mè vô een deêl gebruke. Aolmè vraehe staet ook zô stom! -
Streektaal - Audio
Wie ao dat oait ‘edocht!
Noe motte julder nie dienke da ‘k elke keêr a ‘k an de burte bin over ‘t Kerkje van Ellesdiek begunne. Mè noe vaol ‘t net mesje op ‘t sneetje, wan 76 jaer ‘eleje wier op 29 oktober Ellesdiek bevrijd. Het durp was zwaer ‘etroffe. Vee uuzen lagge in puun en van de moaie ouwe kerke was ok niks mì over. Het verdriet was groat op dat kleine durpje deur het verlies van vee mènselevens. In 1950 wier t’r een nieuwe kerke ‘ebouwd, die a noe deur eêl Zeêland (en nog vadder) bekend stit as ‘t Kerkje van Ellesdiek.
-
PREMIUM
‘t Kom aomè goed
Wulder bin deze zomer nog â ‘s naer ‘t strand ehae om te zwemmen, want ‘t was aarg waarm. Dat è julder netuurlijk ok ervaere. As ik ‘t waeter inhae kiek ik aoltoôs eêl goed of dat ‘r gin kwallen bin of zeê-onden. -
PREMIUMStreektaal
‘Het bin andere tieden’
Van de zeumer bin ik wi eêl wat keren op bezoek geweest in het paradijs! Wi dat leit? Nou, een paer jaer gelee ebb’ik di vô d’eeste keer over geschreve. Het paradijs leit an de weg van Westkappel nè Aegtekerke, onder de rook (…) van Sint Jan ten Eere. -
PREMIUMstreektaal/audio
Een zakje mie gruus
Wat is de Zak van Zuud-Beveland toch een moai gebied. Het let nie wa voe tied van ‘t jaer het is. In ‘t voorjaer de meidoorn en het pieperloôf. En a dat aollemille uut’ebloeid is kriege me de blomdieken. Ok het naejaer is de moeite waerd mie de blaeren die a aollerlei kleuren kriege. En dìnae de kaele bômen in de winter. Dan zie je pas oe moai a de stammen en de takken bin. -
PREMIUMstreektaal/audio
Gelokkig is Rutte ’n ouwerjaerse schoolmeêster
Vuuvenzeventig jaer eleeje was de bevrijdieng. Ik was tiene, mâ ik euhe nog ‘t gedans in gezwier van de maansen. Vlak bie ons uus aode ze ‘n dansvloer an’eleid in saeves wier d’r gedanst. Meêstentieds deeje de meissen dat mit de joengers in uniform. De aore mannen stienge daer toch wè ‘n bitje jeloers bie te kieken. ‘n Groôte lampe brocht vee licht, mâ wat ‘r buten de lichtkrieng gebeurde kô je nie zie. Dat wier pas maenden laeter dudelijk dû ‘n zwellieng van de buken bie sommigte meissen. Jao, vee meissen aode de vrie’eid nie an’ekund. De soldaoten waere allank â vertrokke naer uus. Â je d’r goed over naedienkt was t’r toe â zô-ies as ‘n brexit. In je mag dan vrie weze, verantwoordelijk bluuf je as maans vô aoles wat of je doet. Dat ‘oor tehenwoordig wè ‘s verhete. -
PREMIUMStreektaal
Ken je mien nie mi...?
Ik kwam ze tegen nae afloop van één van m’n leste verteldaegen vôdat de wereld veranderde deu corona! Nae een leste groet liep ik nè buten en ieuw ze me tegen. Een ouwere vrouwe, van, zô schatte ik, half de tachtig, klampte me an en mee een vrolijk gezicht begon ze: ,,Dag Fransje, dat is lang gelee dat ik joe gezien ebbe! Jae, jie ei nôhâ es een keertje an ’t andje mee mien gelope. Ken je mien nie mi?” Omdat m’n gezicht één hroôt vraegteken vurmde, kwam ze toch drek mee een verhaâl, wat an dudelijkheid niks te wensen over liet.
-
PREMIUMstreektaal/audio
Die vloog zô weg
“Is dat soms nie moeilijk om ielke kêêr wat voo de krante te schrieven?” vroeg overlest een vrouwe toen ‘k bie de bakker was. “Bel nêê, daor ‘èn ‘k glad gêên moeite mee, ‘ôôr. Dat gaot van zelf.” -
audio
Uut anden - in anden
Toen a Engel Reinhoudt ‘esturven is, ei t’n vaneigens aolles uut anden motte geve. Wat zulle me z’n stikjes in de krante misse. Ze binne nie te evenaeren. Mè ik za Engel vooraol misse as mèns. -
audio
Nog een stikje over Zoetelande!
Zaeterdagochen in Zoetelande. Midden in de zeumer. Het is doenker en bewolkt nae een zinderend waerme vriedag. Ik gae mè â vroeg een rondje lope. Dankzij dokter D. uut R., die me van een stenose afielp, kan ik noe, inplekke van een paer onderd meter, wi een paer uren lope. Eest nog even de PZC bekieke mee een stikje over "Zoetelande en de Meêuwen", dan op pad. Bie de plaetselijke super is 't â stik druk. Een joeng ventje spuit wat op het andvat van een winkelkarre en een echtpaer besluut liever twi karren mee te nemen nè binnen dan dâ "meneer" buten wacht. "Moeders" moest es verkeerde vla meeneme! Het joentje reageert nie eêns!.
