Sjoukje Hooymaayer: strijdlustig tot het einde

Dokter Lydie van der Ploeg uit de tv-serie Zeg 'ns Aaa was wat betreft populariteit ongetwijfeld de rol van haar leven. ,,We hadden 7,8 miljoen kijkers - de straten waren leeg als het op tv was’’, blikte Sjoukje Hooymaayer in 2017 in deze krant terug op het succes van de comedy-reeks van de Vara, die van 1981 tot 1993 inderdaad miljoenen aan de televisie kluisterde.

In hetzelfde interview sprak ze over haar rol van Mevrouw Higgins in My Fair Lady, de eerste musical in haar rijke loopbaan.

,,Ik heb er twee weken over nagedacht. Ik ben 77, reuze pittig en kittig en wat niet al, maar toch…’’ En: ,,Ik leg me niet neer bij het ouder worden. Ik ben altijd heel sterk geweest. Heb een onuitputtelijk uithoudingsvermogen.’’

Miss Higgins werd haar laatste rol. In april van dit jaar kreeg Sjoukje Hooymaayer te horen dat ze ongeneeslijke eierstokkanker had. In mei nam ze in het Amsterdamse theater Carré afscheid van het theater en haar publiek. Er vloeiden tranen op het podium en in de zaal.

Lees verder onder de foto

Sjoukje Hooymaayer werd op 27 juli 1940 in Laren geboren; ruim twee maanden daarvoor waren de Duitsers Nederland binnengevallen. Ze groeide op in een gezin waarin ‘acteurs niet als een raar zigeunerachtig volk’ werden beschouwd.

,,Mijn ouders waren artistieke mensen met een open blik op de wereld, mijn moeder speelde bij een toneelgezelschap in ’t Gooi. Ze stuurden me in de jaren 50 niet naar Schoevers. Al bij mijn eerste optreden was het duidelijk: die moet naar de toneelschool’’, zei ze over zichzelf. ,,Geen sprake van dat ik iets anders zou gaan doen.’’

Lees verder onder de foto

Op de toneelschool in Amsterdam studeerde ze met onder anderen Jeroen Krabbé en Carol van Herwijnen. Haar eerste rollen speelde ze bij de toenmalige Toneelgroep Theater (1965-1980) en de Haagse Comedie (1981-1982), het huidige Nationale Toneel. Het leeuwendeel van haar carrière was ze freelance actrice.

Shakespeare, Ibsen, Albee (voor haar rol van Butler in Kleine Alice werd ze onderscheiden met de theaterprijs Colombina), Shaw en Strauss - ze was geregeld te zien in klassieke stukken van de grote toneelschrijvers. Op tv speelde ze in Vorstenschool van Multatuli en Verhalen van Boccaccio.

Lees verder onder de foto

Op dat medium genoot ze vanaf 1981 grote populariteit als Lydie van der Ploeg in Zeg 'ns Aaa, dat in 1984 de Gouden Televizier-Ring won.

In liefst 212 afleveringen was ze de geëmancipeerde, gevatte arts en alleenstaande moeder die met haar tegenspelers, echtgenoot en chirurg Hans Lansberg (Manfred de Graaf), haar kinderen Nancy, Gert-Jan en Pien en de huishoudelijke hulp Mien en haar man Koos Dobbelsteen (Carry Tefsen en John Leddy) tekende voor razend populair vaderlands tv-amusement.

Haar echtgenoot in het leven buiten de studio en het theater, de acteur, docent en regisseur René Lobo, overleed in 2015. Ze waren 50 jaar bij elkaar.

,,Mensen hebben het altijd over verwerken, maar je moet ermee leren leven. Dat is iets anders’’, zei ze op haar typerend nuchtere wijze. ,,Het gemis is voortdurend aanwezig. Het lukt me omdat mijn kinderen zo geweldig zijn. Mijn man was ons klankbord, hij gaf onze richting aan.’’

Lees verder onder de foto

Zelf bleef Sjoukje Hooymaayer strijdlustig tot het einde. Aan tafel bij Jeroen Pauw vertelde ze in mei openhartig over haar ziekte, die ze niet te lijf wilde gaan met behandelingen die geen hoop op genezing boden en slechts tot ontluistering zouden leiden. Bovendien wilde ze mensen in dezelfde situatie steunen.

Het werd een alles behalve beladen of emotioneel gesprek - eerder lichtvoetig, nuchter en bovenal inspirerend. ,,Ik ga niet vooruit lijden’’, zei ze. En, nog genietend van elk moment dat haar was gegeven: ,,Ik leef!’’

In een van haar laatste interviews met het AD benadrukte ze ‘dat je acteur bent en blijft’. Sjoukje Hooymaayer bleef inderdaad tot het bittere einde de innemende, opgewekte en vooral karaktervolle actrice én de bijzonder sterke mens die zij was.