Asbest verwijderen, zonnepanelen, isolatie en dan straks ook nog van het gas af: wie gaat dat betalen?

De gemeente ging na of 164.000 particuliere woningen in Rotterdam klaar zijn voor de toekomst. Daaruit blijkt dat eigenaren met een hoger inkomen over het algemeen wel het geld hebben om hun woning aan te passen, maar tienduizenden Rotterdammers met een lager inkomen niet of nauwelijks.

Eerder kwamen er al waarschuwingen van onder andere het Planbureau voor de Leefomgeving dat het verduurzamen van woningen niet altijd terugverdiend kan worden. Een gemiddeld huishouden dat zijn energielabel middels isolatie bijvoorbeeld wil opkrikken van D naar B en middels zonnepanelen energieneutraal wordt, is daar gemiddeld 35.000 euro voor kwijt, berekende het PBL. Hoofdonderzoeker Frans Schilder noemde het een winstwaarschuwing voor het kabinet, dat inzet op klimaatneutraliteit in 2050.

Dat de nodige investeringen om klimaat- en milieudoelen te bereiken te hoog zijn geldt onder anderen voor Ron en Miranda Schell die al dertig jaar in een kleine koopwoning aan de Loowaerdstraat in de Beverwaard wonen. Ze hebben een dak met rode golfplaten waarin asbest is verwerkt. De Eerste Kamer dwarsboomde in 2019 het verbod op asbestdaken per 2025, maar het stel maakt zich zorgen dat het kabinet met nieuwe plannen komt. ,,Om het asbest weg te krijgen, moet het hele dak eraf’’, zegt Miranda. ,,Dat kost ons ongeveer 20.000 euro, terwijl het ongevaarlijk is zolang je er bijvoorbeeld niet in gaat boren. Zeker als we in de toekomst ook nog geld moeten uitgeven aan het isoleren van de woning, zonnepanelen en we van het gas af moeten, is het niet te doen.’’

De Rotterdamse wethouder Bas Kurvers (bouwen en wonen) deelt de zorgen van het Rotterdamse stel. ,,Het rijk is door de woningnood te veel gespitst op nieuwbouw en vergeet in de achteruitkijkspiegel te kijken.’’ Er moet volgens hem meer geld en aandacht komen voor de bestaande woningen. 

De gemeente vindt steun aan huizenbezitters nodig, omdat de overheid steeds meer eisen aan woningen stelt. De gestegen waarde van huizen betekent niet dat er thuis meer geld op de plank ligt. ,,Overwaarde is mooi, maar er moet op dit moment geïnvesteerd worden en niet na verkoop. Bovendien kost geld lenen ook geld. Grote groepen eigenaren kunnen het zich niet zomaar veroorloven hun hypotheek te verhogen.’’

Volgens Kurvers is in Rotterdam in totaal ruim drie miljard euro nodig om zo’n 36.000 woningen van mensen met een kleine beurs toekomstbestendig te maken. ,,Zonder deze investering lopen kosten op en wordt de stapeling van opgaven voor deze Rotterdammers nog groter.”

De gemeente begroot de totale kosten voor het verbeteren van particuliere woningen op 10,7 miljard euro. De problemen zijn volgens de gemeente het grootst in kwetsbare wijken als Charlois, Feijenoord en Lombardijen, maar ook op de noordoever is een aantal kwetsbare gebieden. Daar geldt een combinatie van achterstallig onderhoud, de noodzaak tot het verduurzamen van woningen en het beperkte besteedbaar inkomen van de eigenaren. 

Dit maakt dat voor een deel van de eigenaren de kosten voor de woningverbeteringen niet alleen te dragen zijn. ,,Dit vraagt om grote investeringen die Rotterdammers met een kleine beurs niet op kunnen brengen’’, stelt Kurvers. ,,We willen hen helpen zodat zij comfortabel en met plezier in hun huis kunnen blijven wonen en deze woningen ook hun waarde behouden. Zo ontstaat een duurzame en aantrekkelijke woonstad.’’ Kurvers vindt het nieuwe Volkshuisvestigingsfonds met 450 miljoen euro voor alle gemeenten in 2021 een goed begin.

Het echtpaar Schell hoopt op een leuke oude dag, maar de zorgen zijn groot. ,,We hebben slapeloze nachten van alles dat ons boven het hoofd hangt’’, zegt Miranda. ,,We kunnen misschien met moeite wel extra geld lenen van de bank, maar dat moet ook worden terugbetaald. Dat betekent dat je andere dingen niet kan doen, terwijl we hopen straks van ons pensioen te kunnen genieten.’’