OM komt met strafeis: klein clubje ondernemers was ‘heilig voor De Mos’

Dinsdag was het eerste deel van de aanklacht van het OM, woensdag volgt de strafeis. De maximale straffen voor de tenlastegelegde feiten zijn hoog, met zes cel jaar voor deelname aan een criminele organisatie en zes jaar gevangenisstraf voor omkoping.

De Mos en zeven medeverdachten geloven ‘110 procent in vrijspraak’, advocaat Peter Plasman ziet zelfs ‘de contouren van een fiasco voor het OM’. Maar het Openbaar Ministerie betoogt dat de politici en partijsponsoren corrupt waren, samenspanden en behoorlijk planmatig te werk gingen. Justitie bestempelt de ombudspolitiek van De Mos als strafbare voor-wat-hoort-wat-politiek, talloze appjes en telefoontaps in het 15.000 pagina’s tellende dossier moeten dat beeld stutten.

Beluister ook onze podcastserie O, o, De Mos, over de Haagse corruptieaffaire en de opkomst van Richard de Mos.

Aan het begin van het requisitoir wijst officier van justitie Jolanda de Boer erop dat De Mos cs ‘ernstige feiten’ verweten worden die ‘het vertrouwen in de overheid ernstig in gevaar brengen’. ,,We constateren een ongeoorloofde verstrengeling tussen de politici en een select gezelschap ondernemers. Er is geheime informatie gedeeld. De sponsoren wilden de partij groot maken. De ondernemers werden bevoordeeld.”

Het OM wijdt lang uit over het dossier rond parkeergarage De Zeeheld, waarbij De Mos intern lobbyde op het stadhuis voor partijsponsor en -sympathisant Edwin Janssen van Nu Projectontwikkeling, ook verdachte in de zaak. De projectontwikkelaar profiteerde financieel van deze lobby, redeneert de aanklager: ,,De Zeeheld was de aanleiding voor het ontstaan van de criminele organisatie.” En hoewel De Mos steeds zegt transparant te opereren en alles ‘voor de stad’ te doen, gebeurde in dit dossier niet alles in openheid en profiteerde vooral de partijsponsoren, stelt de officier van justitie.

In de afgetapte telefoongesprekken en in beslag genomen chats en e-mails pronken verdachte ondernemers onder meer dat ze de politieke partij ‘groot gemaakt hebben’, dat de Groep de Mos-wethouders ‘in onze handen zijn’, dat er veel betaald is aan de partij en dat ze ‘dichtbij het vuur zitten zonder zichtbaar te zijn’.

Gevraagd naar een verklaring voor deze belastende teksten stellen verdachten nu dat het ‘bluf’ was, ‘grootspraak’, en dat er ‘stomme mailtjes’ verstuurd zijn. ,,Ik ben ook in de war op dat moment”, zei Edwin Janssen vorige week. ,,Ik had een burn-out. Bij sommige uitspraken denk ik ook: Jezus, wat schrijf ik eigenlijk?” En een van de verdachte horecaondernemers verklaarde: ,,Ik ging een beetje stoer doen, dat we zoveel moesten betalen aan de partij. Een wit voetje halen, wilde ik.”

De voorzitter van de rechtbank wees een van de verdachte horecaondernemers er maandag op dat het ‘niet heel geloofwaardig overkomt’ als bij alle vragen wordt geantwoord dat het niet klopt, dat het grootspraak is of dat het net weer even anders zit.

Bekijk de video: waar draait de Haagse corruptiezaak om?

Het OM ging ook in op het verweer dat De Mos en andere verdachten voeren. Dat De Mos en medewethouder Rachid Guernaoui altijd in samenspraak handelden met ambtenaren en collega-wethouders, vindt het OM bijvoorbeeld niet overtuigend: ,,De norm is niet of je zelf beslist, het gaat erom dat je anderen beweegt iets te doen of na te laten", zegt een van de aanklagers. ,,Bij het dossier nachtvergunningen zien we dat scherp: de burgemeester beslist formeel, maar het plan komt rechtstreeks uit de koker van De Mos, die de vergunningen al jarenlang probeerde te regelen voor zijn vriend Atilla van het zalencentrum.”

En dat Groep de Mos creatief moet zijn om donaties binnen te halen, betekent niet dat corruptie geoorloofd is, stelt het OM. ,,Een derde van alle raadszetels in Nederland wordt bezet door lokale partijen, maar we hebben geen aanleiding om aan te nemen dat al die partijen zich op grote schaal schuldig maken aan corruptie.”

Het OM stelt verder dat het dossier ‘doorspekt is’ van voorbeelden waarbij sponsoren konden rekenen op een voorkeursbehandeling: ,,Ook van Guernaoui, al ging het initiatief zelden van hem uit.” De officier van justitie citeert een verklaring van een ambtelijk adviseur van De Mos, die meldt: ,,Janssen, Akyol en Buis (drie partijdonateurs en verdachten in de zaak, red.) zijn heilig voor De Mos.”

Klik op het icoontje van je favoriete podcast-app om O, o, De Mos te beluisteren.

De cruciale vraag voor de rechtbank is straks: leidden de stortingen door ondernemers in de partijkas tot wederdiensten van de politici? Is er een causaal verband tussen de gift en de dienst? De verdachten ontkennen dat stellig.

Maar de ‘ombudspolitiek’ dichtbij kiezers, ondernemers en burgers is daarbij wel een risico, schetste de rechter eerder: ,,Is het niet handiger om door te verwijzen naar loketjes, naar ambtenaren, als u gebeld wordt? Hebt u nooit het idee dat er een voorkeursrelatie kan ontstaan als u zo dichtbij mensen staat, zeker als er betalende achterban is?” De Mos reageerde: ,,Nee, alle ambtenaren waren erbij, ik heb kiezers die ik wil bedienen!” De Mos deed zijn best voor partijsponsoren, erkent de ex-wethouder, maar dat deed hij ook voor een oude vrouw die de stoep ijsvrij wil hebben.

Op de vraag aan De Mos of hij zijn werkwijze zou aanpassen na de rechtszaak reageerde de corruptieverdachte resoluut: ,,Aan mijn ombudspolitiek ga ik geen millimeter veranderen. Als die de prullenbak in moet, maak ik ook de pleiterik.”

Woensdag komt het OM met zijn strafeis, volgende week houden de advocaten van de verdachten hun pleidooien.