NAM geloofde niet dat minder gaswinning Groningen veiliger zou maken

Volgens Dekker wist Shell, een van de moederpartijen van de NAM, al jaren dat de gaswinning tot bevingen kon leiden. Alleen werd het gevaar daarvan heel gering geacht. De aardbeving in Huizinge in 2012 was volgens hem ‘een gamechanger’.

De enquêtecommissie onderzoekt de gaswinning in Groningen. Dekker was als vicepresident van de Shell tussen 1997 en 2016 betrokken bij de gaswinning. Tot aan de beving in Huizinge werd gedacht dat de maximale sterkte van bevingen beperkt zou blijven tot 3.9 op de schaal van Richter. ,,Dat vonden we een geaccepteerd risico.’’ In Huizinge was de beving 3.6. Hoewel binnen de verwachtingen, had die beving ‘grotere effecten dan gedacht’,  aldus Dekker. In het dorp ontstond veel schade.

Na de beving heeft de NAM laten onderzoeken of er nog veilig kon worden doorgeboord. Hoewel toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) al snel kwam met een advies om de winning terug te schroeven, is toch besloten dat niet te doen. Volgens Dekker zou dat geen nut hebben gehad. De bevingen zouden er niet minder hevig op worden. Wel zouden ze bij minder gaswinning minder snel achter elkaar komen. ,,Maar de bevingen uitspreiden over een langere periode, maakt materieel geen verschil’’, aldus Dekker. ,,De bevingen zouden sowieso komen.’’ Volgens hem dachten onderzoekers van het KNMI en TNO er ook zo over.

Volgens Dekker zou de gaswinning gestopt zijn als die onveilig was. Maar het risico op letsel voor de inwoners van het winningsgebied was volgens hem heel klein. Ook moest de NAM ervoor zorgen dat er voldoende gas was voor huishoudens en industrie in Nederland. En naarmate de gasmarkt meer Europees werd, ook voor die in andere landen.

Dekker denkt dat als eerder was begonnen met onderzoek naar de gevaren van de bevingen en er eerder strengere normen waren gekomen voor het veilig bouwen van huizen in het gebied, er nu nog op een veilige manier naar gas geboord had kunnen worden. 

Voormalig NAM-manager Johan de Haan vertelde de commissie eveneens dat de aardbeving in Huizinge alles veranderde. Hij was van 2004 tot 2016 verantwoordelijk voor de productie uit het Groningenveld, het op zeven na grootste gasveld ter wereld. Aardbevingen waren er in de jaren daarvoor wel geweest, maar de schade beperkte zich al die tijd tot scheuren in muren. De NAM kreeg daarover 100 tot 200 meldingen per beving, waarbij de schade doorgaans binnen één tot twee jaar hersteld werd.

Tot in 2012 Huizinge schudde. In de weken na die beving waren er al 2400 schademeldingen, in 2014 was het aantal opgelopen tot 18.000, vertelde De Haan aan de commissie. ,,De hele NAM werd omvergetrokken door de belasting daarvan", aldus De Haan. Nog jarenlang werd echter vastgehouden aan de procedure dat het bedrijf de schadeafhandeling in eigen hand hield. Er werden experts ingeschakeld, maar daar waren er niet veel van en zo stapelden de meldingen zich op, waardoor mensen heel lang moesten wachten. 

,,De kosten zijn nooit een issue geweest", bezwoer De Haan. ,,Maar dat er bij de schadeafhandeling dingen zijn misgegaan, dat weet ik ook wel.” Achteraf, zei De Haan, was het beter geweest als de NAM er eerder voor had gekozen om de schadeafhandeling uit besteden en aan de bel te trekken bij de overheid. Inmiddels is het bedrijf helemaal uit dit proces gehaald en krijgt de NAM alleen nog de rekening in de bus. 

Staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) zal na de zomer ook worden opgeroepen als getuige voor de commissie, liet hij weten. Eerder vandaag maakte hij bekend juridische stappen te nemen tegen de NAM, voor de 190 miljoen euro die het bedrijf volgens de staat moet betalen. Het gaat om geld voor versterking en herstel van bevingsschade in Groningen als gevolg van de gaswinning. De staat schiet dit voor en brengt het in rekening bij de NAM. 

Kijk hier onze video's over de gaswinning in Groningen: