Minister Blok: Informatie over steun Syrische groepen blijft staatsgeheim

Dat schrijft minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken vanavond aan de Tweede Kamer. Als de openbaar wordt zijn de groepen en hun families ‘potentieel een belangrijker doelwit voor extremistische groepen, het Assad-regime en/of hun bondgenoten’. Dat verschillende groeperingen na onderzoek van Nieuwsuur en Trouw deze week zelf zeiden pick-uptrucks en satelliettelefoons te hebben gekregen van Nederland, laat het kabinet ‘voor hun eigen rekening, inclusief de mogelijke consequenties’.

De Tweede Kamer krijgt de volledige lijst van 22 gesteunde groepen wel te zien, maar dat gebeurt alleen vertrouwelijk. De informatie mag dan niet worden gebruikt, ook niet in debatten. Daarnaast stelt Blok dat hij bekijkt hoe andere staatsgeheime informatie – zoals over de uitvoering van steunprogramma – vertrouwelijk met Kamerleden kan worden gedeeld.

Tussen 2015 en 2018 steunde Nederland Syrische oppositietroepen die vochten tegen het regeringsleger van president Bashar al-Assad. Na het onderzoek van Nieuwsuur en Trouw bleek dat de steun niet altijd naar gematigde groepen ging, zoals het kabinet altijd had bezworen. Zo is Jabhat al-Shamiya volgens het Openbaar Ministerie een ‘criminele organisatie met een terroristisch oogmerk’. De Sultan Murad Brigade sloot in 2015 een publiekelijk militair verbond sloot met Al-Qaeda en zette kindsoldaten in.

Of al eerder bij het ministerie van Buitenlandse Zaken bekend was dat de Nederlandse goederen mogelijk in verkeerde handen waren gevallen, wordt niet duidelijk. Dat wordt ‘de komende periode grondig onderzocht’, schrijft Blok. Volgens premier Mark Rutte hoorde zijn kabinet pas afgelopen maandag dat Nederlandse hulp aan het Syrische verzet mogelijk bij terroristische groeperingen terecht is gekomen. Dat zei hij vanmiddag na afloop van de ministerraad.

Er is volgens Blok wel een verschil tussen hoe Buitenlandse Zaken beoordeelt of een groep terroristisch is en hoe het Openbaar Ministerie (OM) dat doet. ,,Het ministerie van Buitenlandse Zaken kijkt primair naar internationale terrorismelijsten (VN en EU) voor de beoordeling van organisaties.” Daarbij speelt het OM ‘geen rol’. Justitie stelt vervolging in op basis van ‘gedragingen’, in ‘een omschreven periode en een opschreven plaats’. ,,Het OM doet geen algemene uitspraken over strijdende groeperingen, ook omdat in het jihadistisch strijdgebied de samenstelling van de groepen snel veranderde en verandert”, aldus de VVD-bewindsman.

De oorlog in Syrië is nog steeds in volle gang. Een hulpverlener filmde recentelijk deze aanval: