De toeslagenaffaire bij de Belastingdienst blijft voor ophef zorgen. Nu weer blijken tussen 2015 en 2020 zeker 1115 kinderen uit huis te zijn geplaatst. Hoewel niet vaststaat dat al die kinderen dóór de toeslagenaffaire in de opvang of een pleeggezin zijn beland, is er weinig fantasie voor nodig om te bedenken wat een opeenstapeling van dwanginvorderingen en deurwaarders met de sfeer in huis doet.

Dat kinderen óók tot de slachtoffers van de toeslagenaffaire behoren, wordt door de overheid onderkend. Volgens het ministerie van Financiën zijn circa 70.000 kinderen de dupe geworden doordat hun ouders vanwege een fout bij de aanvraag van kinderopvangtoeslag en verdenking van fraude in de problemen zijn gekomen. De voortdurende stress en het gebrek aan geld om zelfs maar een sinterklaascadeautje te kopen hakte er stevig in.

Ronduit schrijnend zijn de verhalen die de organisatie Missing Chapter eerder optekende uit de monden van gedupeerde jeugdigen. Zo zei de pas 10 jaar oude ‘S’: ,,Ik heb nog nooit gehad dat er iemand bij mij had gespeeld. Ik heb ook nog maar een paar keer bij iemand anders gespeeld. Als iemand wilde afspreken, zei ik: ‘dat gaat niet.’”

En ook oudere kinderen zeiden de ervaringen nog altijd mee te torsen. ,,Als je het niet hebt meegemaakt, kun je je niet goed voorstellen wat het betekent om je je hele leven al een fraudeur te voelen”, zei de 18-jarige ‘Z.’ Of de één jaar oudere ‘C’: ,,Ik denk eigenlijk dat mijn leven al verwoest is. Ik weet echt niet hoe ik het op de rit moet krijgen. Door de affaire heb ik een groot stuk van mijn jeugd bijvoorbeeld niet op school gezeten.”

Dit soort verhalen hebben eraan bijgedragen dat de regeling die voor kinderen is opgetuigd zelfs nog wat verruimd is. Mede op verzoek van de kinderen zelf is er niet één vast bedrag gekomen, maar hangt het bedrag af van de leeftijd.

Voor kinderen van 0 tot en met 5 is een bedrag van 2000 euro beschikbaar, dat stapsgewijs oploopt tot 10.000 euro voor 18-plussers. Wat de precieze situatie thuis is geweest, wordt niet getoetst. Alle kinderen van toeslagenouders komen voor het geld in aanmerking en zij moeten hier zelf over mogen beschikken, ook als ze nog niet meerderjarig zijn.

Aanvankelijk wilde het kabinet lagere bedragen toekennen (tot 7.500 euro), om zo niet te veel af te wijken van andere bestaande compensatieregelingen voor kinderen. Zo hebben slachtoffers van geweld in de jeugdzorg allemaal recht op hetzelfde bedrag van 5000 euro. De vrees bestond dat hogere bedragen tot een onrechtvaardigheidsgevoel zouden kunnen leiden bij die groep. Toch werd onder druk van de Tweede Kamer uiteindelijk gekozen voor een hogere vergoeding.

Het geld is bedoeld als een steun in de rug en moet niet als compensatie of schadevergoeding worden gezien. Want, zo schreef demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (D66) eerder aan de Kamer: ,,Het verlies aan jeugd is op geen enkele manier met terugwerkende kracht te repareren. Het kabinet kan wel hun leed erkennen en bijdragen aan een betere toekomst.”

Het programma dat is opgezet, heeft de titel ‘Leven op de rit’ meegekregen. Behalve een geldbedrag is het de bedoeling dat getroffen kinderen ook terecht kunnen bij een hulplijn en dat er een gemeenschap wordt opgericht waarin ervaringen kunnen worden gedeeld. Volgens de woordvoerder van Financiën moet in 2022 met de uitvoering van het programma worden gestart. Ook de uitbetaling moet dan plaatsvinden.