Blok over energierekening: ‘We komen met een oplossing’

Om te voorkomen dat de energierekening van veel huishoudens vanaf 1 januari gigantisch omhoogschiet, wil het kabinet ‘doen wat nodig is’, zei demissionair minister Wopke Hoekstra van Financiën al eerder. 

Dinsdag wil het kabinet in kaart hebben gebracht wat de stijgende gasprijzen betekenen voor huishoudens. Energieleveranciers hebben twee keer per jaar de kans om hun variabele prijzen aan te passen: op 1 juli en 1 januari. Omdat de gasprijzen de laatste weken enorm oplopen, vrezen Tweede Kamerleden dat de kosten voor veel huishoudens ook explosief zullen stijgen vanaf 1 januari.

Tegelijk zeggen Haagse bronnen dat de prijzen de komende tijd ook nog zouden kunnen gaan dalen én dat nog helemaal niet duidelijk is voor hoeveel Nederlanders een prijsstijging in de lucht hangt. ,,Ja, het is een probleem, maar we weten nog echt niet of het zo groot is als nu soms al wordt voorgedaan.” 

De prijs van gas is de laatste maanden fors gestegen. Dat komt door daling van de gasvoorraden en de sluiting van kolen- en kerncentrales, maar ook door verminderde leveringen van gas uit Rusland.

Tijdens het politieke debat na Prinsjesdag (Algemene Financiële Beschouwingen) kwamen de vier coalitiepartijen al tot een akkoord om de energielasten van huishoudens en mkb’ers te verlichten met 500 miljoen euro. Maar dat is lang niet genoeg om de prijsstijgingen op te vangen die nu dreigen.

In Frankrijk werd de prijs van gas bevroren. Daardoor betalen consumenten nu wat meer, maar later wat minder. Zo wordt de schommeling opgevangen. Ook de prijs van elektriciteit is begrensd; de belasting op stroom werd in Frankrijk verlaagd, later gaat die prijs dan weer stijgen. Frankrijk besloot tegelijk armere gezinnen te compenseren.

Als het kabinet ingrijpt, kost dat al snel miljarden, omdat bij een gemiddeld huishouden volgens economen de prijsstijging komend jaar zou kunnen uitmonden in 900 tot 1000 euro hogere energiekosten. Toch zal het kabinet daar niet van terugschrikken. Het gaat om een hoge, eenmalige uitgave. 

Ook geldt de stijging niet voor iedereen: wie de gasprijs voor langere tijd heeft vastgezet, heeft geen zorgen. Maar wie een variabele prijs heeft afgesproken,  of nu net een contract moet vernieuwen, loopt wel gevaar.

Demissionaire minister Blok maakt zich ook geen grote zorgen over de gasvoorraden. Omdat afgelopen winter relatief streng was en het ook in het voorjaar nog even koud bleef, zijn de voorraden enerzijds beperkt. Maar ‘de gasopslagen met het type gas dat voor huishoudens wordt gebruikt, zijn behoorlijk gevuld’ zei Blok. De opslag met het type gas dat voor bedrijven wordt gebruikt, is ‘minder gevuld’, aldus de bewindsman.

Eind vorige maand zei de minister nog in reactie op Kamervragen het volgende: „Ik verwacht (…) niet dat de levering van gas aan huishoudens in de komende winterperiode in gevaar komt.”

Let wel, dat geldt dus voor huishoudens. Volgens Europese wetgeving geldt voor hen speciale bescherming: ze mogen letterlijk niet in de kou komen te zitten. In Nederland wordt dat gewaarborgd door een gasopslag van de NAM in Norg, die een inhoud heeft van 7 miljard kuub gas. Zorgen zijn er wel. Op dit moment is die echter ‘maar’ voor de helft gevuld, terwijl deze normaal vol zit.

Bij bedrijven speelt bovendien een ander probleem. Die gebruiken een ander soort gas en de tekorten daar zijn dus misschien nog wel nijpender. Toch merkte Blok op dat de overheid niet verantwoordelijk is voor de levering van hun energie. Wel zei collega-minister Wopke Hoekstra dat ‘alles moet worden gedaan om te voorkomen’ dat energieproblemen bedrijven in gevaar brengen. ,,Want dat doet ook iets met de werkgelegenheid.”

Wat het kabinet in ieder geval níét gaat doen is meer aardgas uit Groningen halen, zo zei minister Blok eerder al. De optie om die gaswinning op te schroeven is er ‘alleen maar voor extreem koude winters, en niet voor prijsstijgingen’.