Dat blijkt uit de eerste voortgangsrapportage van het Nationaal Programma Onderwijs, die aan de Tweede Kamer is gestuurd. Het kabinet heeft 8,5 miljard euro uitgetrokken om de achterstanden weg te werken die leerlingen en studenten hebben opgelopen door de coronapandemie. Van dat geld gaat 5,7 miljard euro naar het basis- en middelbaar onderwijs. De Tweede Kamer wil weten waar scholen dat geld allemaal aan besteden.

Uit onderzoek onder scholen blijkt dat kinderen op de basisschool zo'n tien weken vertraging hebben opgelopen met rekenen en zo'n zeven weken met begrijpend lezen. In de eerste klassen op de middelbare school hebben leerlingen nog veel grotere vertraging opgelopen: zo'n veertien weken achterstand met rekenen en maar liefst 27 weken met Nederlandse leesvaardigheid. De achterstanden komen voor op alle schooltypes, maar zijn onder vmbo- en havo-leerlingen wel groter dan onder vwo-leerlingen. Dat kwam doordat de scholen dicht waren en onderwijs op afstand niet altijd goed werkte.

Opvallend is dat de Engelse woordenschat bij leerlingen van middelbare scholen ondanks het thuiszitten juist verbeterde. Dat staat volgens leraren niet op zichzelf. Al jaren zien zij de woordenschat van hun leerlingen met sprongen vooruitgaan. Maar de Engelse woordenschat van leerlingen in de onderbouw van alle onderwijstypen ging tijdens de periode dat ze thuis zaten meer vooruit  dan voor de pandemie.

Scholen mogen het extra geld dit en komend schooljaar gebruiken om de achterstanden weg te werken. Scholen met veel kwetsbare kinderen krijgen meer. Zo'n 85 procent van de basis- en middelbare scholen kiest ervoor om kinderen bij te spijkeren in kleine groepjes. Met het geld zijn onder andere extra onderwijsassistenten aangetrokken.

Veel scholen geven aan dat kinderen ook andere schade hebben opgelopen door het thuiszitten. Vooral in het speciaal onderwijs en het praktijkonderwijs geven leraren aan dat kinderen meer moeite hebben gekregen om zich te motiveren, te plannen, samen te werken en hun aandacht vast te houden. Demissionair minister Arie Slob (Onderwijs) wil dat scholen het geld ook gebruiken om het ‘welbevinden’ van kinderen te verbeteren. Te veel kinderen zitten door de coronacrisis ‘niet goed in hun vel’, zegt hij. ,,Leerlingen moeten hun vertragingen kunnen inlopen voordat zij van school gaan. Zo krijgen alle leerlingen een kans op een goede toekomst, ondanks corona. In het bijzonder leerlingen in een kwetsbare situatie.’’

Sinds de uitbraak van de pandemie hebben basisscholen in totaal dertien weken de deuren moeten sluiten en vier weken mochten niet alle kinderen naar de klas, omdat er afstand moest worden gehouden. In het voortgezet onderwijs waren de scholen negentien weken helemaal dicht en nog eens negentien weken alleen beperkt toegankelijk.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: