Aantal corona-infecties stijgt: ‘Moeilijk te voorspellen of we aan vooravond van nieuwe golf staan’

Dat staat in het corona-najaarsplan dat minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers (D66) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Later deze week debatteert de Tweede Kamer over dat plan waarbij de ‘eigen verantwoordelijkheid’ centraal staat.

Mensen moeten dus zelf blijven testen en in isolatie gaan, bedrijven moeten zoveel mogelijk zelf plannen maken om bij oplopende aantallen infecties een aantal virusremmende maatregelen te nemen, zoals mondkapjes, looproutes, spatschermen, capaciteitsbeperking. Zo moeten generieke lockdownregels zo lang mogelijk voorkomen worden. Sectoren hebben allerlei ideeën aangeleverd, maar de specifieke plannen per branche komen pas later, zoals deze nieuwssite vanochtend al meldde. 

‘Maatregelenladders per sector worden nog gemaakt’, schrijft Kuipers aan de Kamer. ‘Die worden oplopend van lichte naar zware maatregelen.’ Pas als de coronacijfers te hard oplopen, kan het kabinet van die sectorplannen afwijken met algemene lockdownmaatregelen. 

Overigens: alarmfase één is het nu allerminst. Hoewel nieuwe virusvarianten waarschijnlijk de oude omikronmutaties verdringen, betekent dat niet automatisch een grote nieuwe golf aan coronapatiënten, meldt  Kuipers in een toelichting. ‘Het epidemiologisch beeld is voor nu gunstig. Door de opgebouwde immuniteit is het aantal mensen dat ernstig ziek wordt echt minder. Maar het RIVM geeft aan dat we rekening moeten houden met een opleving. Een nieuwe stijging van het aantal infecties kan leiden tot meer druk op de zorg door zowel een toename van zieken, als door meer uitval van personeel.’ Maar veel is daarover nog onzeker, erkent Kuipers. 

Nu stijgt het aantal besmettingen wel weer, het reproductiegetal R ligt boven de één, al zijn de absolute aantallen klein. ,,Daarom moeten we continu monitoren, ook in de zomer kan het opleven. Deze infectie gaat niet meer weg. De kans dat er weer miljoenen mensen besmet raken, is zeer reëel.”

Luister ook onze podcast Politiek Dichtbij

Veel grote test- en vaccinatiehallen van de GGD zijn afgestoten (‘op de waakvlam’) maar kunnen binnen zes weken weer op volle toeren draaien, naar 100.000 PCR-tests per dag en anderhalf miljoen vaccinaties per week. Al waarschuwt de minister in zijn brief dat ‘de beschikbaarheid van personeel’ daarbij een ‘belangrijk aandachtspunt’ is. In het najaar rekent Kuipers op een nieuwe vaccinatieronde voor de meest kwetsbare groepen (ouderen en zieken); zij krijgen dan een herhaalprik aangeboden. De startdatum staat nog niet vast, daarvoor houden de Gezondheidsraad en het RIVM tweewekelijks de vinger aan de pols.

Hoewel details van de sectorplannen pas in september komen, hebben ondernemers wel alvast aangegeven dat beperkte openingstijden weinig uithalen: zo wordt het juist drukker op bepaalde momenten en kan de drukte niet over de dag verspreid worden. 

Spatschermen, ventilatie, looproutes en eventueel in een later stadium een coronatoegangsbewijs lijken wel acceptabel voor een aantal branches. Diverse sectoren hebben al plannen liggen, maar de horeca nog niet. ,,Pak die handschoen op”, zegt Kuipers. ,,Ga ermee aan de slag. Het is ook in je eigen belang.” Voor een herinvoering van de coronapas is een wetswijziging nodig omdat de complete juridische basis onder de coronamaatregelen is weggeslagen door de Senaat.

In de politiek klinkt gemor over de trage voorbereidingen op komend najaar. Coalitie-Kamerlid Judith Tielen (VVD) riep vorige week nog op om vaart te maken: ,,De minister moet laten zien wat zijn concrete plannen en handvatten zijn om een lockdown te voorkomen, zodat we allemaal aan de slag kunnen om het virus tegen te houden. En samen alles open kunnen houden. De samenleving verwacht terecht van hem dat hij zichtbaar voorop loopt en het ritme bepaalt.”

Kuipers zelf maande bedrijven en instellingen vorige maand nog tot spoed bij het maken van sectorplannen. Zekerheid over de heropleving van ontwrichtende coronagolven heeft hij niet, maar er moet wel rekening mee gehouden worden. ,,Ik heb geen glazen bol. Maar gezien de eerste drie maanden van dit jaar is het niet vreemd om rekening te houden met tot wel tien miljoen besmettingen, uitgesmeerd over zes à zeven maanden. Daarom mijn algemene oproep: bereid je voor, doe het niet alleen voor de samenleving, doe het vooral voor je eigen bedrijf of instelling. We moeten er werk van maken, anders krijgen we in het najaar echt een probleem. Ik hoop dat we met sectorplannen algemene lockdownmaatregelen zo lang mogelijk of helemaal kunnen uitsluiten.”

De adviezen van de expertgroep covidzorg neemt het kabinet ook zo snel mogelijk over.

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: