'Een man met een hoed en een jurk hangt aan een lamp. Hij zwaait heen en weer. Plotseling laat hij de lamp los en valt met een smak op de grond. Dan gaat de deur open..." Het ietwat vervreemdende verhaal van Man met hoed gaat over een man die bezoek krijgt van de verschillende kanten van zichzelf. Allemaal zijn ze anders, maar allemaal dragen ze een Magritte-achtige hoed. Met allerlei trucs proberen al die mannen met hoeden om de 'ik' te worden. Wie van hen bepaalt de persoon het meest of het sterkst? En wat als dat nu eens een ik met een vrouwelijk kantje blijkt te zijn? Man met hoed vertelt een verhaal. Maar is ook variété. En theater. Circus BOOST weet het publiek te verrassen.

Spektakel

Hedendaags circus combineert 'oud circus' (vooral de acrobaat en de goochelaar) met elementen van het theater: muziek, dans, beeld. Oud circus werd gekenmerkt door overweldigend spektakel: luid geschetter, gebrul van leeuwen en gestamp van olifanten. Een parade van gedrochten, waarvan de dwergclown als laatste overbleef. De angstaanjagende toeren van acrobaten en de verbijsterende doormiddenzaag- en verdwijntrucs hadden dan eerder iets magisch. Modern theatercircus biedt het omgekeerde: vooral veel 'poëzie' in het kleur- en lichtspel en een verfijnde acrobatiek die ademloze bewondering afdwingt. De klemtoon ligt veel meer op de magie dus. En ook opmerkelijk: er wordt niet in het wilde weg geïmponeerd, er wordt echt een verhaal verteld.

Geordende chaos

Een man ligt op de grond, slaapt kennelijk zijn roes uit. Dat blijkt uit de lege fles die naast hem ligt. Een fles die lopen kan. Er verschijnen dubbelgangers. Een tas met naaldhakken eronder loopt door de kamer. Iedereen beweegt, bolhoeden verwisselen van eigenaar maar hebben ook een eigen wil, een eigen leven. Er zit geordende chaos en een fabelachtige dynamiek in het beeld, én in het verhaal. Het is wel een verhaal, maar natuurlijk helemaal geen gewoon verhaal. Telkens opnieuw blijkt het onmogelijke te bestaan en krijgt de werkelijkheid vreemde trekjes.

Circuswerkplaats Boost, van Nederlandse bodem, is meesterlijk in het magisch 'inkleden' van een dergelijk verhaal. Het gezelschap gebruikt elke denkbare discipline, waaronder livemuziek, audiovisuele en beeldende kunst, om een heel nieuwe theatervorm te realiseren. In 2009 werd samenwerking gezocht met illusionist en theatermaker Jakop Ahlbom voor een festivalproductie. Dat werd Man met hoed, een voorstelling die nog geruime tijd werd gespeeld en die nu een make-over kreeg voor een theatertournee. Met een compleet nieuwe, internationale cast. Stuk voor stuk acteurs van topniveau, met fantastische technische en acrobatische vaardigheden.

Het decor van Jelle Engel, afgestudeerd aan de Design Academy in Eindhoven, verwondert op zijn eigen manier. Het is geïnspireerd door de kunstenaar Matta Clarck, die eind jaren 60 opviel met zijn 'anarchitectuur': huizen die op het punt stonden om afgebroken te worden, zaagde hij letterlijk door. En dat is wat er met het decor van Man met hoed zo ongeveer ook is gebeurd. Het is een eengezinswoning met vreemde doorsnedes, die het verhaal een extra surrealistische dimensie geven. Klokken, schuifdeuren, oud behang en spiegels aan de muur ademen de sfeer van iets samenzweerderig bijzonders.

Onheilspellend

Het is niet moeilijk om in Man met hoed de hand van Jakop Ahlbom te herkennen. Ook in zijn eigen voorstellingen ziet de omgeving er op het eerste gezicht realistisch en intiem gezellig uit. Maar ongemerkt kruipt er langzaam iets onheilspellends in. De stille momenten - er is veel mime in zijn voorstellingen - maken de situatie onwennig. Onze zintuigen worden desondanks geprikkeld. Maar zagen we echt wat we zagen? Of hebben we het ons ingebeeld? De scène krijgt een tweede laag die we niet echt herkennen of doorhebben, en die maakt dat het allemaal een beetje vreemd en unheimisch wordt. De werkelijkheid wankelt, of kantelt. De wereld van de verbeelding en die van de realiteit beginnen steeds meer door elkaar te lopen. Maar Ahlbom wil ons er geen schrik mee aanjagen, hij wil ons vooral de poëzie van 'de botsing der werkelijkheden' laten ervaren.

Boost Producties beweert op de flyer van Man met hoed dat dit een 'zoiets-heb-je-nog-nooit-gezien-voorstelling' is en dat is deze keer zeker geen verkooppraatje. Het klopt écht. Het is een voorstelling die volwassenen onderdompelt in de wereld van verbluffende magie. Maar het vroege aanvangsuur verraadt het al: de voorstelling is ook zeer geschikt voor kinderen, vanaf ongeveer 10 jaar. Niet gehinderd door al te veel kennis en levenservaring, zullen zij sowieso vast andere dingen zien en beleven. Maar ook zij zullen er ongetwijfeld volledig in op gaan.

Man met hoed, Boost Producties, CCXL Vlissingen, woensdag 14 december, 19.00 uur.