Het mysterie van de Gasthuiskerk
MonikkenwerkOp zaterdag 18 januari wordt er een beeld van de heilige Barbara geplaatst in de nis van de Gasthuiskerk aan de Lange Delft in Middelburg. Het gebouw is in gebruik bij de christelijke gereformeerde kerk, een kerkgenootschap dat van oudsher toch weinig op heeft met heiligenbeelden. Het lijkt een mysterie …
Delen per e-mail
De Gasthuiskerk is als kapel, behorende bij het vroegere Gasthuis (ziekenhuis), gebouwd in de periode 1493-1494. Op een tekening van 1696 is te zien dat er panden vóór en tegen de Gasthuiskerk aangezet waren. Deze historische panden zijn in 1961 gesloopt. Er moest namelijk ruimte gemaakt worden om auto’s door de Lange Delft te laten rijden. De voorgevel van de Gasthuiskerk moest daarna worden gereconstrueerd. De spitsboog, zichtbaar aan de oorspronkelijke winkelstraat, is in de voorgevel van de kerk teruggekomen. Voor het behoud van de voorgevel van de kerk moest het voegwerk afgelopen jaren onder handen worden genomen.
Ten tijde van de bouw van de Gasthuiskerk was het aanbrengen van heiligenbeelden in nissen normaal. De volksdevotie was immers op haar hoogtepunt. Barbara was beschermheilige van mensen die gevaarlijke beroepen uitoefenden, maar ook helpster in nood, tegen pest en bij stervensnood in het bijzonder. Hoe denkbaar is het dat er ooit een beeltenis van haar in het Gasthuis of de bijbehorende kerk heeft gestaan? De lege nis in de gevel deed eraan denken. En op een goede dag stond er een Barbarabeeldje. De herkomst? Een raadsel! En de protestanten van de Gasthuiskerk? Hen viel het beeld ook op, maar het leidde verrassend genoeg niet tot weerstand. De historische waarde leek de bezwaren die bij protestanten ooit aanleiding vormden tot een beeldenstorm te overtreffen. Gedachten over de sterfelijkheid van de mens (memento mori) en redding door het geloof, die aan het verhaal van Barbara zijn verbonden, delen katholieken en protestanten.
Wonder
Bij de restauratie van het voegwerk in 2018 werd het mysterieuze beeldje voor de werkzaamheden verwijderd. Historische waarde bleek het ‘ding’ niet te hebben. Of er werkelijk ‘made in China’ in het kunststof gedrukt stond weet ik niet, maar het beeld was nep en niks anders. Er mag rustig van een wonder worden gesproken: de christelijke gereformeerde kerk was zo aan haar beeld gehecht geraakt, dat het idee werd geopperd om een historisch correcte reproductie van een Sint Barbarabeeld te laten maken. Er werd subsidie verworven en met steun van enkele fondsen was het financieel rond te krijgen.
Aan de realisatie van het beeld ging een kunsthistorische studie vooraf. Uiteindelijk vormde een beeld in Schwalben uit 1480 het uitgangspunt voor de realisatie. Lein Kaland uit Westkapelle sneed een variant op het beeld uit eikenhout. Dit project paste wonderwel in de afrondende fase van zijn opleiding aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Meesterschilder Barre Verkerke uit ’s-Heer Arendskerke tekende samen met fijnschilder Fiona Broeders voor de historisch verantwoorde kleuring. En na een jaar werken staat ze er dan volgende week: een nieuwe Barbara, Zeeuws en protestant. Het kan verkeren.
Op 18 januari om 15.00 uur is er voorafgaand aan de onthulling van het beeld een lezing over realisatie van het project in de Gasthuiskerk te Middelburg. Toegang is gratis.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Samen geloven in de toekomst
-
PREMIUM
MONNIKENWERK Pinksteren in coronatijd: De handelaar in orthodox protestante boeken ziet zijn omzet verdampen
Morgen is het Pinksteren. In onder meer gereformeerde gemeenten is dat hét moment voor een bijzondere kerkdienst, namelijk die waarin jonge mensen openbare belijdenis van het geloof afleggen. En dat heeft met boeken te maken. -
PREMIUM
monnikenwerk Vakantiegevoel bij het Bijbellezen
Stel je voor, je ligt op de zonnebank met een krekelgeluidje op je oren, is dat genoeg om je in Frankrijk te wanen? Of is daar iets anders voor nodig, bijvoorbeeld je verheugen op gerechten uit de Franse keuken, terwijl je slechts vaag weet wat je te eten hebt besteld …? Een Fransman horen, maar zijn verhaal missen? Tot eind maart mogen we niet naar het buitenland, werd dinsdag 12 januari bij de coronapersconferentie gemeld. -
PREMIUM
Monnikenwerk Zingen in de Yersekse kerk: ingetogen, niet uit volle borst
Scriba Peter de Looff wil er best wat over zeggen, hoe het zal gaan, zondag, in Yerseke bij de erediensten in de gereformeerde gemeente. Gemiddeld bezoeken 1500 van de circa 2300 (doop)leden de zondagse kerkdiensten, anderen verzuimen omdat ze te jong, te oud, te ziek of te zwak zijn bijvoorbeeld. Wie mogen er morgen komen? -
PREMIUM
MONNIKENWERK Geloven in bedrog
Het was geen groot artikel, eerder marginaal. In één kolommetje werden in de zaterdagkrant van 7 december de kerstcommercials van grootgrutters belicht. Het zijn veelal tranentrekkers. In mijn puberteit keek ik lang en jaloers naar plaatjes in tijdschriften van mensen die oprecht gelukkig kerst leken te vieren. Uiteindelijk vond ik er een woord voor: ‘hypocriet’. De sfeer aan tafel werd daar bij ons thuis niet beter door. Geloven we liever in bedrog?
-
PREMIUM
Monnikenwerk Compassie met Jehovah's Getuigen
Daar zaten ze - twee jonge mannen aan mijn keukentafel. Er stond wind en het was geen weer om aan de deur te praten. Bovendien kwamen ze als geroepen. Op mijn laptop stond het onderzoeksrapport Seksueel misbruik en aangiftebereidheid binnen de gemeenschap van Jehovah’s Getuigen open. -
PREMIUM
MONNIKENWERK Eredienst volgens coronaprotocol
In mijn ouderlijk huis waren religie en humor op de een of andere manier ook aan elkaar gelinkt. Vooral op momenten dat er verliefdheid in het spel kwam, bewees dat mijn oudste broer goede diensten. Dominee Van der Zee, Van de Bos, Van der Heide … hij bleek goed met ze bekend als mijn moeder de vraag stelde ‘wie ging er bij jullie in de Boskapel voor?’. Als hij sprak over predikanten met deze namen, school daar een prachtig staaltje misleidende waarheid. Je zegt iets wel en tegelijkertijd niet. Mijn broer vond op zondagmorgen wandelen met zijn vriendin (door het bos, langs de zee en over de heide) goddelijk inspirerend. Het gaf geen problemen. -
PREMIUM
monnikenwerk Blijf maar thuis achter de buis
Twee weken geleden bezocht ik voor het eerst sinds maart 2020 een kerkdienst. In de tussentijd koos ik voor andere wegen. Voor de zomer boden de Remonstranten prachtige diensten via hun website aan. Na de zomer volgde ik een serie over de tien geboden, gevonden via de Vrijzinnige Gemeente in Zierikzee. Ik was er niet alleen, want een aantal anderen uit de Koorkerkgemeenschap in Middelburg deden hetzelfde. En na een half uurtje achter de laptop of voor de tv volgde een zoomsessie met koffie en wat lekkers. We leerden elkaar goed kennen en kregen een band. We proberen overigens ook te luisteren naar diensten uit de eigen kerk.