Het mysterie van de Gasthuiskerk
MonikkenwerkOp zaterdag 18 januari wordt er een beeld van de heilige Barbara geplaatst in de nis van de Gasthuiskerk aan de Lange Delft in Middelburg. Het gebouw is in gebruik bij de christelijke gereformeerde kerk, een kerkgenootschap dat van oudsher toch weinig op heeft met heiligenbeelden. Het lijkt een mysterie …
Delen per e-mail
De Gasthuiskerk is als kapel, behorende bij het vroegere Gasthuis (ziekenhuis), gebouwd in de periode 1493-1494. Op een tekening van 1696 is te zien dat er panden vóór en tegen de Gasthuiskerk aangezet waren. Deze historische panden zijn in 1961 gesloopt. Er moest namelijk ruimte gemaakt worden om auto’s door de Lange Delft te laten rijden. De voorgevel van de Gasthuiskerk moest daarna worden gereconstrueerd. De spitsboog, zichtbaar aan de oorspronkelijke winkelstraat, is in de voorgevel van de kerk teruggekomen. Voor het behoud van de voorgevel van de kerk moest het voegwerk afgelopen jaren onder handen worden genomen.
Ten tijde van de bouw van de Gasthuiskerk was het aanbrengen van heiligenbeelden in nissen normaal. De volksdevotie was immers op haar hoogtepunt. Barbara was beschermheilige van mensen die gevaarlijke beroepen uitoefenden, maar ook helpster in nood, tegen pest en bij stervensnood in het bijzonder. Hoe denkbaar is het dat er ooit een beeltenis van haar in het Gasthuis of de bijbehorende kerk heeft gestaan? De lege nis in de gevel deed eraan denken. En op een goede dag stond er een Barbarabeeldje. De herkomst? Een raadsel! En de protestanten van de Gasthuiskerk? Hen viel het beeld ook op, maar het leidde verrassend genoeg niet tot weerstand. De historische waarde leek de bezwaren die bij protestanten ooit aanleiding vormden tot een beeldenstorm te overtreffen. Gedachten over de sterfelijkheid van de mens (memento mori) en redding door het geloof, die aan het verhaal van Barbara zijn verbonden, delen katholieken en protestanten.
Wonder
Bij de restauratie van het voegwerk in 2018 werd het mysterieuze beeldje voor de werkzaamheden verwijderd. Historische waarde bleek het ‘ding’ niet te hebben. Of er werkelijk ‘made in China’ in het kunststof gedrukt stond weet ik niet, maar het beeld was nep en niks anders. Er mag rustig van een wonder worden gesproken: de christelijke gereformeerde kerk was zo aan haar beeld gehecht geraakt, dat het idee werd geopperd om een historisch correcte reproductie van een Sint Barbarabeeld te laten maken. Er werd subsidie verworven en met steun van enkele fondsen was het financieel rond te krijgen.
Aan de realisatie van het beeld ging een kunsthistorische studie vooraf. Uiteindelijk vormde een beeld in Schwalben uit 1480 het uitgangspunt voor de realisatie. Lein Kaland uit Westkapelle sneed een variant op het beeld uit eikenhout. Dit project paste wonderwel in de afrondende fase van zijn opleiding aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Meesterschilder Barre Verkerke uit ’s-Heer Arendskerke tekende samen met fijnschilder Fiona Broeders voor de historisch verantwoorde kleuring. En na een jaar werken staat ze er dan volgende week: een nieuwe Barbara, Zeeuws en protestant. Het kan verkeren.
Op 18 januari om 15.00 uur is er voorafgaand aan de onthulling van het beeld een lezing over realisatie van het project in de Gasthuiskerk te Middelburg. Toegang is gratis.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Grote ego’s en verzoening
Het komt in de beste families voor, op het werk, in geloofsgemeenschappen. Dat er conflicten ontstaan en mensen niet meer met elkaar door een deur kunnen. Het kan sluimeren of slijten, maar ook opvlammen en destructief worden. Luuc Smit, hulpverlener en hogeschooldocent trauma- en verliesverwerking is van mening dat wegstoppen geen oplossing biedt. “Je moet naar de pijn toe. Als je gevoelens weg probeert te stoppen, ergens niet aan probeert te denken, dan zullen die gevoelens je vroeg of laat onverwacht overvallen. Voor ruzie geldt hetzelfde. Je kunt het er maar beter nog eens met elkaar over hebben, anders raak je verbitterd en lijd je schade.” -
PREMIUM
Komt God binnen op 1,5 meter afstand?
Afgelopen zondag sprak Joshi van Veen ‘ons’ toe in de uitzending Geloven in Zeeland bij Omroep Zeeland. De voorganger verbonden aan de Rafaëlgemeente in Goes kijkt op een natuurlijke wijze in de camera. Hij kijkt mij aan. Zo voelde het wel tenminste. Hij heeft het over God, die juist nu dichtbij wil komen, terwijl we ook hier thuis aan iets als huidhonger gaan lijden. -
PREMIUMMonnikenwerk
Zingen in de Yersekse kerk: ingetogen, niet uit volle borst
Scriba Peter de Looff wil er best wat over zeggen, hoe het zal gaan, zondag, in Yerseke bij de erediensten in de gereformeerde gemeente. Gemiddeld bezoeken 1500 van de circa 2300 (doop)leden de zondagse kerkdiensten, anderen verzuimen omdat ze te jong, te oud, te ziek of te zwak zijn bijvoorbeeld. Wie mogen er morgen komen? -
PREMIUMMONNIKENWERK
‘Ik ben bruin en alle bruine mensen worden arm.’ Ik verslikte me ter plekke
‘Mixen met migranten’ luidde de kop boven een artikel in Petrus. Het kwartaalblad van de Protestantse Kerk in Nederland viel afgelopen week bij mij op de mat. ‘Als er op een zondag ineens een groep migranten in de kerk zit, verandert er iets in de gemeente van Boxmeer.’ -
Monikkenwerk
Moord, moslims en jongeren
Samuel, waar denk je aan bij het horen van die naam? Gewoon een naam of een profeet die volgens het verhaal als jongen door God tot een lastige taak werd geroepen? Zou de Franse docent geschiedenis en maatschappijleer, Samuel Paty, zich in zekere zin zó geroepen hebben gevoeld om met zijn leerlingen te spreken over vrijheid van meningsuiting? In zijn les toonde hij de gewraakte cartoons van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo. Hij werd 16 oktober onthoofd in de buurt van de middelbare school waar hij lesgaf.
-
Giel Beelen gek van spiritualiteit
Afgelopen week zat ik ter voorbereiding op het schrijven van dit stukje met Giel Beelen en Typhoon op de bank. Wie het mij had voorspeld, zou ik hebben beticht van een rijke fantasie. Wat heb ik met Beelen? Als hij de nachtshow van BNNVara op radio 2 presenteert, lig ik nog heerlijk in Morpheus armen. En al wint iemand een Marconi Award, een Gouden RadioRing en Zilveren Reismicrofoon tegelijk, dan nog hoef ik hem niet zomaar op mijn bank. -
PREMIUMmonnikenwerk
Stilte voor de storm
Het is stiller geworden – op straat. De berichten in mijn app-verkeer veranderen: twee coronapatiënten in het appartementencomplex waar mijn zus woont, één overleed. Op het werk van mijn man iemand die zelf kwetsbaar is, maar door de nood gedwongen toch voor dierbaren met het virus zorgt. Een vriendin, werkzaam in een verpleeghuis, die vraagt of ik in Zeeland mondkapjes kan krijgen. Mensen komen in de knel. Luchtige, lollige filmpjes in apps lijken steeds meer plaats te maken voor beelden uit de natuur en muziek. -
PREMIUM
Almanak parochie wordt must-have
Volgende week zondag zou het parochiezondag zijn. Een feestje, waarbij parochianen van H. Maria Sterre der Zee er samen op uittrekken. Al mag iedereen in juli bijeenkomen zolang 1,5 meter afstand tot elkaar wordt gehouden, er is geen uitstapje georganiseerd. Maar de parochie komt wel met een klapper: op 5 juli wordt ‘de Almanak’ gepresenteerd en in de week daarna huis-aan-huis verspreid in Oost-Zeeuws-Vlaanderen.