Pannenkoekmix een dure oplossing voor luie mensen? ‘Het is vooral gemakzucht’

Het was gisteren Sint Pannenkoek. Op sociale media verschenen foto’s van mensen met een pannenkoek op hun hoofd om elkaar een fijne Sint Pannenkoek te wensen, een Rotterdamse traditie. Maar wel een traditie die in 1986 werd bedacht door striptekenaar Jan Kruis, de geestelijk vader van de strip Jan, Jans en de kinderen.

,,Een pannenkoek is een pangebakken brood”, zegt patissier Hidde de Brabander. ,,Brood dat in een pan is gebakken.” De ingrediënten zijn eenvoudig: bloem of meel, melk, ei en zout. In een pak pannenkoekenmix zit niet veel meer. Zo’n pak bevat vaak een mix van bloem, meel en zout.’’

,,Melk en ei moet je alsnog zelf toevoegen. Een vrij onzinnig product, dat ook nog eens veel duurder is. Voor een pak Oma’s Pannenkoeken met kaneel betaal je 40 cent voor de kaneel.”

Aan pannenkoekenmix compleet hoeft alleen water te worden toegevoegd; daar zit al melk- en eipoeder in. ,,Dat kun je toch prima zelf”, zegt De Brabander, die werkte bij sterrenrestaurants als Parkheuvel in Rotterdam en De Librije in Zwolle.

Het beperkte voordeel van pakken geldt niet alleen voor pannenkoeken, maar ook voor appeltaart, kruidnoten en oliebollen. ,,Het is vooral gemakzucht”, zegt De Brabander, die kookboeken schreef waaronder De Brabander Bakt. ,,We zijn een lui soort mens geworden.”

_{Het verhaal gaat verder onder Jans van Jan, Jans en de kinderen}

Nadat Sint Pannenkoek aan populariteit won onder studenten, gingen ook restaurants meedoen. En ook in de horeca zoals pannenkoekenrestaurants wordt gebruik gemaakt van pannenkoekenmixen die zo de pan in kunnen. Daarbij wordt tarwemeel steeds vaker vervangen door glutenvrije soorten zoals teffmeel, maïsmeel en aardappelzetmeel. ,,Het is slim om het basisrecept glutenvrij te maken”, zegt De Brabander. ,,Zolang de pannenkoek maar smakelijk blijft.”

Dat tarwe deels door bijvoorbeeld boekweit wordt vervangen, is niet nieuw. Er zijn mengsels met meel te bedenken, schreef culinair journalist Johannes van Dam al jaren geleden al. Bijvoorbeeld met tarwe en boekweitmeel.

Een basisrecept voor wat Van Dam ‘instant boterhammen’ noemt, bestaat niet. ,,Dit is een redelijk basisrecept”, schreef hij in zijn bijna duizend pagina’s tellende naslagwerk De Dikke van Dam. ,,Zeef in een beslagkom 100 gram bloem en een snufje zout. Maak er een kuiltje in en breek daarin drie hele eieren. Roer die goed door de bloem met een klein scheutje melk. Voeg de rest van de halve liter melk toe en klop het beslag met een garde mooi glad. Laat het beslag even staan.”

Bloem vervangen door meel kan een pannenkoek iets gezonder maken. Voor meel wordt de hele graankorrel gebruikt, voor bloem worden de vliesjes eruit gezeefd. Het verschil is vergelijkbaar met wit- en bruinbrood, gewone- en volkorenpasta of witte en zilvervliesrijst. ,,Maar het is niet zozeer de pannenkoek zelf die ongezond is”, zegt De Brabander. ,,Het zijn vooral de toppings die een pannenkoek ongezond maken.” De patissier doelt op wat je erop doet zoals stroop, poedersuiker en spek.

Dat de eerste pannenkoek altijd mislukt, is volgens De Brabander een fabel. ,,De truc is de pan heet genoeg te laten worden. We zijn vaak wat ongeduldig en dan bakt de eerste pannenkoek niet mooi. Dus laat de pan goed heet worden en ga dan pas bakken.”

Smelt een klontje boter in de pan en giet er een sauslepel beslag in. Het omdraaien van de pannenkoek gaat makkelijker met een kleine pan. Gaat het omdraaien toch mis? Dan kun je de pannenkoek altijd nog op je hoofd leggen.

Lust die van jou ook graag pannenkoeken? Dan heeft Ouders van Nu zeven verrassende recepten voor pannenkoeken voor je.