Nog eetbaar of niet? Dit doe je met zure melk en beschimmeld brood

Het is een bijzonder lijstje, dat een Amerikaans bedrijf opstelde na een online onderzoek naar het meest gezochte voedsel waarover we ons zorgen maken. Eieren, kip en melk blijken voor veel consumenten in de Verenigde Staten een bron van spanning. Online zoeken mensen het vaakst naar die voedingsmiddelen in relatie tot houdbaarheid, voedselvergiftiging, schimmel en bederf. De onderzoekers concluderen dat vooral dierlijke producten consumenten onzeker maken. In de top tien staan ook boter, yoghurt en rundvlees.

Opvallend, omdat voedselbederf en voedselveiligheid niet altijd een directe link met elkaar hebben, zegt Heidy den Besten, levensmiddelenmicrobioloog aan de Wageningen Universiteit.

,,Als iets er bedorven uitziet, hoef je er niet direct ziek van te worden en van vers eten kun je wel degelijk ziek worden. Micro-organismen die voor bederf zorgen maken ons niet ziek, die zorgen alleen voor kwaliteitsvermindering en dat het er niet meer appetijtelijk uitziet. Als er ziekteverwekkende bacteriën in een product zitten dat je eet, word je wel ziek. Maar die twee zijn dus niet een-op-een gecorreleerd.”

Voor schimmel geldt soms dat het er niet lekker uitziet, maar dat je het rotte stuk kunt wegsnijden en de rest kunt opeten, aldus Barbara De Coninck, een Vlaamse hoogleraar Plantenbiotechniek. Dat geldt vooral voor harde producten als kaas. Bij zachte producten als brood en fruit is het verstandiger om de hele aardbei of boterham weg te gooien, omdat de schimmeldraden zich al hebben verspreid.

Kijk vooral naar het label: de te-gebruiken-tot-datum (TGT) en de tenminste-houdbaar-tot-datum (THT). ,,Die eerste is een gebod, die is namelijk gerelateerd aan veiligheid”, stelt Den Besten. ,,De THT-datum is vastgesteld op andere manieren. Er wordt gekeken naar factoren waardoor een product kan bederven, bijvoorbeeld door uitdroging of verkleuring, maar vaak is dat niet gebaseerd op microbiologische risico’s. Hierbij is het vooral een kwestie van proeven, ruiken en kijken.” Bij die laatste categorie gaat het om langer houdbare producten als meel, suiker en chocolade.

Producten met een TGT-datum moet je dus voor of uiterlijk op de datum opeten of opdrinken. Dit soort producten invriezen als de datum bijna verstreken is, is ook een optie, zegt Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid en etikettering bij het Voedingscentrum. ,,Door het product in te vriezen stopt de groei van schadelijke bacteriën, zoals salmonella of listeria.”

,,De juiste bereiding van producten is heel belangrijk om voedselinfecties of -vergiftiging te voorkomen”, zegt Den Besten. ,,Daarnaast is het belangrijk om kruisbesmetting te voorkomen. Dit ontstaat als bacteriën van het ene naar het andere oppervlak kunnen komen, bijvoorbeeld als je rauwe kip op een snijplank snijdt en vervolgens op diezelfde plank sla gaat snijden, die je rauw eet.”

,,Als je te veel hebt gekookt, kun je producten ook vaak invriezen”, weet Den Besten. Haar tips:

- Bewaar een restje het liefst in kleine porties, zo gaat het invriezen sneller en behoud je de kwaliteit beter. Een bijkomend voordeel is dat je het ook sneller kunt ontdooien.

- Ontdooien doe je het best in de koelkast. Het gaat minder snel, maar de groei van eventuele ziekmakers is ook veel langzamer. Leg het product dus een nacht in de koelkast, dan is het de volgende dag gewoon ontdooid.

- Gebruik een schaaltje, zo voorkom je lekken en komt er bijvoorbeeld geen salmonella in de koelkast terecht.

Verder: koel bederfelijk eten goed. ,,Zet de koelkast op 4 graden”, adviseert Van der Vossen. ,,En bewaar restjes maximaal twee dagen in de koelkast. Houd verder alles schoon en droog, was groente en fruit grondig onder stromend water en was je handen goed en regelmatig.”

,,Verhit verder je eten goed, dit geldt vooral voor dierlijke producten. Verhit ook restjes door en door.” Als laatste tipt Van der Vossen om goed op te letten bij wat je koopt. ,,Let op versheid, de houdbaarheidsdatum en bereidings- en bewaaradviezen.”

Voedselvergiftiging bij baby's: dit product - dat volwassenen en grotere kinderen gewoon kunnen eten - is gevaarlijk voor baby's. Ouders van Nu over het moment waarop je je kind wel honing kunt geven.