Dit is waarom Fransen minder Bordeaux drinken, maar meer bier

Frankrijk is vooral een achterstand aan het inhalen. Ambachtelijke bieren en kleine brouwerijen zijn er al langer in Italië, Spanje, Engeland en Amerika
Bianca Dizon

‘s Werelds beroemdste wijndrinkers, de Fransen, laten steeds vaker hun eigen Bordeaux-wijnen links liggen. Vorig jaar werden 130 miljoen flessen in eigen land verkocht: een spectaculaire daling van 10 procent vergeleken met het jaar ervoor. ,,In vijf jaar tijd is de verkoop in Frankrijk nu met 20 procent gedaald'', zegt voorzitter Bernard Farges van branchevereniging CIVB.

Dat is een enorme domper voor de wijnboeren rond Bordeaux, want het leeuwendeel (56 procent) van hun afzet gaat nog altijd naar Franse klanten. De belangrijkste oorzaak van de daling, volgens de CIVB: de Fransen drinken steeds minder alcohol. In een halve eeuw is de consumptie gehalveerd. En vooral de laatste jaren gaat het snel, mede door overheidscampagnes om alcoholgebruik te verminderen.

De gemiddelde inwoner van Frankrijk drinkt 51,2 liter wijn per jaar. In 2000 was dat nog 71,5 liter per jaar. Die trend ligt in de lijn van een bredere beweging: Frankrijk is niet langer wijnland nummer één in de wereld. Enkele jaren geleden constateerde de Internationale Wijnorganisatie (OIV) al dat Italië de grootste wijnproducent was geworden, dat de Amerikanen de meeste wijn drinken en dat Spanje de meeste wijngaarden heeft.

Opvallend is dat een ander drankje precies de tegenovergestelde ontwikkeling doormaakt: bier. De laatste vijf jaar is in Frankrijk sprake van een enorme groei van vooral de consumptie van ambachtelijke bieren. De omzet van deze categorie bedroeg in 2016 nog 200 miljoen euro, in 2018 al ruim 300 miljoen euro en dit jaar naar verwachting 440 miljoen euro, becijferde economisch onderzoeksbureau Xerfi.

Tien jaar geleden waren er nog maar tweehonderd kleine brouwerijen in Frankrijk, nu zijn het er meer dan duizend. Grote producenten, zoals Heineken en Kronenbourg, domineren nog steeds de Franse markt, maar de kleine en innovatieve biertjes rukken razendsnel op. Gemiddeld wordt nu 33 liter bier per bewoner per jaar gedronken en dat cijfer stijgt al vijf jaar. En opmerkelijk: net zoals de Bordeauxwijnen vooral in eigen land worden verkocht, zo drinken de Fransen ook het liefst bier uit eigen land.

Zo'n 70 procent van al het bier dat wordt geconsumeerd in Frankrijk, komt van Franse bodem. ,,De laatste jaren is er enorm veel veranderd, ja'', zegt Bianca Dizon van bierbar en restaurant La Fine Mousse in Parijs. ,,Maar Frankrijk is vooral een achterstand aan het inhalen. Ambachtelijke bieren en kleine brouwerijen zijn er al langer in Italië, Spanje, Engeland en Amerika. Maar de Fransen hebben het fenomeen pas laat ontdekt, misschien wel door hun wijncultuur, en zijn nu pas overstag.''

Bierbars, bierwinkels en bierbrouwerijen zijn niet meer weg te denken uit groot-Parijs, een trend die in de wijnwereld met angst en beven wordt gevolgd. Vakblad Viti Leaders luidde vorig jaar de noodklok. ‘De wijnconsumptie neemt steeds verder af, terwijl de bierconsumptie juist stijgt en zelfs in die mate dat de twee markten elkaar nu naderen.’

Saaie senioren

De wijnboeren in Bordeaux voelen de hete adem van bierbrouwerijen in hun nek. Het CIVB wil daarom moderniseren. Wijn moet af van het imago dat het een ouderwets drankje is voor saaie senioren - en dat al eeuwenlang hetzelfde is. ,,Bier trekt jong publiek. Het succes komt vooral van nieuwe, speciale en ambachtelijke bieren'', aldus CIVB-topman Farges. ,,Dat is een kant die wij meer moeten ontwikkelen.’’ Wellicht dat de biertjes daarom een uitzondering zijn op de regel dat er minder alcohol wordt geconsumeerd.

Toch hoeven de Bordeauxwijnboeren zich (nog) geen zorgen te maken, denkt Bianca Dizon. ,,Bier is voor de meeste Fransen geen vervanger voor wijn. In ons restaurant schenken we bier bij de maaltijd, maar dat wordt nog nauwelijks ergens anders in Frankrijk gedaan.’’

Fransen drinken een biertje aan de bar, als aperitief en thuis. Maar ze kiezen niet voor bier op het moment suprême: bij de maaltijd. ,,Ik kan me niet voorstellen dat beroemde restaurants straks een lekkere India Pale Ale naast je bord neerzetten. Dat zit gewoon niet in de Franse cultuur. Bij het eten drinken de meeste Fransen nog altijd gewoon wijn.’’