-
PREMIUM
Niets ruikt lekkerder dan de geur van gemaaid gras
Deze week was het zover. Hier had ik naar uitgekeken. De eerste keer dat ik weer gras kon maaien. Dat vind ik altijd een wonderbaarlijk moment, de sapstromen die weer op gang komen als aanloop naar de vroege lente. Niets ruikt lekkerder dan de geur van vers gemaaid gras. Of die van hooi en stro, beetje opgewarmd in zonlicht. Het zijn geuren die al duizenden jaren geroken worden, en misschien zijn ze zelfs onderdeel van ons DNA geworden. -
PREMIUM
Ik had ze een peut voor hun ponem willen geven
’s Avonds zit er een fazant in mijn notenboom. Nooit eerder had ik een fazant op die plek, zo hoog. En hij maakt kabaal bij zonsondergang. Daar kan ik nog mee leven. Het is niet ’s nachts, of vroeg in de morgen. Vele vogeltjes fluiten mooie en aangename deuntjes zo bij het ochtendgloren, maar niet de fazant en niet de ekster. Dat bekt niet. En als die eksters dan nog eens gaan ruziemaken, dan breekt de pleuris uit. -
PREMIUM
Mijn vakantiebusje is verkocht aan twee Marokkanen uit Amsterdam
Mijn vakantiebusje is verkocht. Aan twee Marokkanen uit Amsterdam. Ja. In tegenstelling tot wat u nu misschien denkt, ging alles van een leien dakje. Zelfs de betaling. Bijzonder beleefde en eerlijke man, al ging ie net wat te lang door over het feit dat de olie wat gelig kleurde aan de rand van het dopje, dat de pook net iets te veel speling had en ook de twee blutsen aan de zijkant bleken de moeite van wat lange zinnen en onderhandelingspauzes waard. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Schrijven is vrijheid van zijn, probeer het eens
De onderstaande tekst stuurde ik deze week naar een aantal mensen binnen de HZ, maar eigenlijk kan het woord ‘student(en)’ gewoonweg ook vervangen worden door ‘mens(en)’: -
PREMIUMCOLUMN KAN VANTOORTELBOOM
De postbode reed zichzelf op zijn scootertje kop over kloten
Eergisteren reed de postbode op zijn scootertje zichzelf kop over kloten. Ik zat net voor mijn bureau, hier en daar lustig een stuk tekst weg te tikken en klikken toen ik een dreun hoorde. Zo’n scherpe knal van blikschade. De postbode reed frontaal tegen het voorwiel van mijn schoonvaders auto. Zowel auto als scooter kaduuk. De postbode had een fractie van een seconde voor postduif gespeeld, want hij had een duikvlucht over de motorkap gemaakt. En aan zijn postuur te zien zal hij niet als Spiderman zijn neergekomen, dat wist ik wel zeker. Maar gelukkig had ie niks, zag er alleen geschrokken, bevlekt, beverig en zweterig uit.
-
PREMIUM
Kareltje: op 30 januari door zijn beste vrienden vermoord
Toen Kareltje op de ochtend van 30 januari 2021 wakker werd, wist hij niet dat hij nog vóór middernacht, 23.55 uur om precies te zijn, door zijn beste vrienden zou worden vermoord. Hij stond op, poetste zijn tanden zoals zijn moeder hem had geleerd, kleedde zich netjes aan en ging de trap af. Beneden wachtte zijn moeder hem op met een paar zachtgekookte eitjes, want dat was zijn zaterdagontbijt. -
PREMIUMcolumn Jan Vantoortelboom
Zullen we die gaatjes dan maar eens dichtpurren, meneer Vantoortelboom?
Ik werk graag in mijn nieuwe schrijfkamer. Het is een kleine hoek van het schrijfhuis dat we hebben gebouwd en dat ter beschikking staat van andere romanciers, dichters, columnisten etc. Op dit ogenblijk (woensdagavond) waait het buiten hard, het gaat zelfs stormen vannacht, lees ik. En hier, in de open polders rond Ossenisse, kan het echt stormen. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Meester Baas was de beste kletser van het dorp
Wat ze hier in Nederland niet kennen is de vrolijke traditie van de nieuwjaarsbrief. Dat was altijd lachen. Vooral voor de nonkels en tantes die aangeschoten, paffend en vol verwachting zaten te wachten. En dat waren er nogal wat: zeven aan mijn vaders kant en zes aan mijn moeders kant. Keer twee, want ze waren allen getrouwd. En elk jaar kwam uit tenminste één van die monden de clichénieuwjaarspoëzieregel: Liefste peter en meter, hoe meer dat u geeft, hoe beter!
-
PREMIUMcolumn jan vantoortelboom
Kunstminnend sterven?
Op vrijdag 19 januari 2018 reed ik mijn vader naar het Jan Yperman ziekenhuis te Ieper. Hetzelfde ziekenhuis waar mijn moeder 26 jaar eerder na een lijdensweg van vier maanden was gestorven. Ik had er sindsdien geen voet meer binnen gezet. -
PREMIUMcolumn jan vantoortelboom
De vossen krijsen weer
De vossen krijsen weer. Soms een korte krachtige krijs, soms een langere gil: een rivaal die wordt opgemerkt en verjaagd of een vrouwtje dat een mannetje lokt. Het geluid draagt ver door de koude lucht en over de kale akkers. -
PREMIUMcolumn Jan Vantoortelboom
Een man van de pook
Deze week heb ik voor het eerst in een automaat gereden. Ik heb het lang kunnen uitstellen, maar op een dag moet je eraan geloven. Telkens als ik aan een automaat dacht, zag ik de nieuwe knalrode fiets voor me die ik op mijn tiende verjaardag cadeau kreeg: ik fietste als een gek op het trottoir in onze straat, trok te hard aan de remmen en vloog over het stuur. -
PREMIUMcolumn jan vantoortelboom
Ook dat is Zeeuws-Vlaanderen
Mist, dikke grijze wolken, somberte, lege velden en slijk in de wind. Ook dat is Zeeuws-Vlaanderen. De ijskoude, immer deinende Westerschelde, de scholeksters, de zilverreigers verspreid over de akkers, de buizerds op de weidepalen en biddende torenvalken, het dorre gras op de dijken en de stuurse gezichten van de mensen. Ook dat is Zeeuws-Vlaanderen. -
PREMIUMcolumn jan vantoortelboom
Zit er geen droltrol in die me naar beneden zal proberen te trekken?
Het geluk zit in een klein hoekje. Het scheelde geen haar of ik was op mijn gezicht gegaan. Een of andere harde klodder modder, gedropt door een of andere tractor van een of andere loonwerker. Omdat ik zat te genieten van het streberige trekwerk van de halve husky die ik bezit en die me tot mijn dankbaarheid de aanschaf van een elektrische fiets doet uitstellen, had ik die klodder niet opgemerkt.
-
PREMIUMcolumn jan vantoortelboom
Wildbeestige jarenzestigseks met een wilgenteenzweepje als voorspel
Vandaag stond ik in de Plus in Kloosterzande in de rij te wachten. Ik was er snel heen gegaan om een beloning voor mijn tweeling te halen. Ik had ze namelijk een chocoladeletter en een grote zak pepernoten beloofd als ze zich gedroegen bij de tandarts en de 9-jaarsprik. Die uitgestelde belofte haalde niet veel uit: bij de tandarts kregen ze ruzie over wie er eerst op de stoel ging liggen en na veel vijven en zessen en een waarschuwing van mijn kant dat ze die avond hun Ipad zouden moeten missen, heb ik er zelf maar een als eerste op gelegd. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Voor de zot (ge)houden
Magneetvissen. Dat is waar mijn jongste twee nu verzot op zijn. En ze zijn er zo verzot op omdat ik het spelletje buiten hun weten om manipuleer. We gaan magneetvissen bij het vissershuisje van een vriend, gelegen aan de grote plas de Vogel in Hengstdijk. Rondom dat vissershuisje blijkt een bodem aan onuitputtelijke schatten te liggen. Telkens als we ernaartoe gaan vindt mijn tweeling er bouten, moeren, schroeven, trampolineveren, ringen, zelfs een stuk ketting. Maar waar ze het meest op kicken, zijn oude munten uit vreemde landen. -
PREMIUMcolumn Jan Vantoortelboom
Hij greep me bij mijn nekvel en slingerde me een aantal West-Vlaamse verwijtwoorden naar het hoofd
‘Geachte heer Vantoortelboom, ik zou graag een overeenkomst sluiten met u. Als ik dit semester een voldoende haal voor Engels, dan krijg ik van u een gesigneerd exemplaar van uw roman His Name Is David. En natuurlijk ben ik bereid ervoor te betalen. Bovendien vind ik uw columns in de PZC uitermate interessant! Ik had al een vermoeden dat u meer was dan een leraar! Dit is fantastisch.’ -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Het gevoel een weidepaal te roken in plaats van een joint
Als ik schrijf rook ik weleens. Ik moet dan uitkijken dat ik niet te veel opga in het verhaal, want anders valt de askegel van de sigaret of sigaar en brand ik daardoor mijn schrijfhok misschien nog eens af. Zo heb ik al schrijvende weleens een gat in mijn broek gebrand. Ik kreeg het in de gaten omdat het pijn begon te doen.
-
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Kut Karonavirusdieet
Niet zelden loop ik bij brood- en banketbakkerij Goossen in Kloosterzande naar buiten met drie grote zakken oud brood. De bakker denkt dat ik een kaneelfabriek begonnen ben en er grof geld mee verdien. En sommige klanten zullen wel denken dat die slimme Belg oud brood koopt om aan zijn vier kinderen te voeren. In werkelijkheid is dat brood voor mijn varkens, geiten en kippen. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
De Corona-Efteling
Deze week heb ik met drie van mijn kinderen drie dagen lang in de Efteling rondgehangen. Je moet wat met vakantiehoudende kinderen. Ik gruwelde bij de gedachte aan drie dagen, want meestal ben ik na één dag Efteling euforisch dat ik huiswaarts kan keren en ben ik weer voor een decennium genezen van pretparken. Echter, deze keer viel het mee, zelfs drie dagen lang. -
PREMIUMcolumn jan vantoortelboom
Corona verwart onze paniekreflex
Ik herinner me nog de eerste keer dat ik een indringende combinatie van angst en opwinding voelde. Het was 25 maart 1983. Ik was 7 jaar en slenterde de weg van school terug naar huis en toen ik van achter het milde bochtje, langs de hoge beuken en eiken van het bos, onze straat verder kon inkijken, zag ik dat mijn ouders op de stoep stonden. Ze praatten met de buren. Er stonden nog meer mensen buiten, overal klitten ze samen en waren druk aan het converseren. Ik herinner me de opwinding die ik voelde, mijn hartslag die opeens racete, want zoveel mensen buiten op straat betekende dat er iets gebeurd was, waarschijnlijk iets ergs. Ik weet nog dat ik begon te rennen. Toen ik bij mijn ouders en buren ging staan om mee te luisteren, verviel iedereen tot mijn teleurstelling in betekenisvol stilzwijgen. Het was pas in de beslotenheid van onze keuken, tijdens het avondeten, dat ik hoorde wat er die dag was gebeurd.
-
PREMIUMcolumn jan vantoortelboom
Ik hoor de botjes van Popeye kraken onder zijn schoen
Julien, een gerimpelde kale grijsaard met getatoeëerde armen, een kilo halskettingen, een gevlochten snor en slechts één voortand, zei dat hij graag weer eens iemand in elkaar wilde rammen, gewoon helemaal opfrommelen totdat ie in z’n broekzak zou passen, uit nostalgie naar zijn jonge jaren als buitenwipper in een obscure kroeg aan de haven van Antwerpen. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Eerst was er niets en dan was er iets
Vroeger stond hier een lage jaren zestig schuur met een ijzeren poort en een dak van asbestplaten. Een bouwsel van de vorige eigenaar. De betonnen vloer bestond uit verschillende niveaus omdat er varkens, kippen en een paar stieren in werden vetgemest en er geulen nodig waren om de urine en ontlasting op te vangen. Er hingen TL-lampen die na verloop van tijd flikkerden en er de brui aan gaven en niet zelden stapte ik in het halfduister in zo’n verdomde geul of stootte ik mijn hoofd tegen een dwarsbalk vol roestige nagels. -
PREMIUMcolumn jan vantoortelboom
Genaaid door mijn vrouw
Ontelbare keren heb ik mijn vader zijn hoofd zien stoten, de ene keer erger dan de andere. En ik maar lachen telkens als dat gebeurde en hij ook toen hij merkte dat ik het gezien of gehoord had, want het werd een beetje een ‘running gag’ in het gezin. Met het ouder worden gebeurde het frequenter en niet zelden liep hij met een beschadigde hersenpan rond. Nu ben ik zelf aan de beurt. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Een deinende lusthof vol naakte, exotische vrouwenlichamen
Iedere mens droomt elke nacht, zegt men. Alleen herinneren velen van ons zich bij het ontwaken niets meer. Dat is bij mij meestal het geval, behalve vorige week. Die droom staat me nog levendig voor de geest. Het had misschien ook te maken met een slechte pint die ik de avond ervoor had gedronken, een Nederlands prutbiertje.
-
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Blaastraining voor Film by the Sea
Film by the Sea 2020 gaat van start. Dat is het Zeeuwse culturele evenement waar ik met het meeste plezier naartoe ga. Dat is begonnen in 2015, toen ik door oud-directeur en filmkenner Leo Hannewijk gevraagd werd om in de jury te zetelen. Een week lang elke dag verplicht drie films kijken op een prachtige locatie en elke avond, in het warme licht van de ondergaande septemberzon, dineren bij restaurant Solskin aan de boulevard in Vlissingen. Onlangs zag ik nog een foto van de restauranthouder met een gigantische peperbus, de grootte van een bazooka. De dag werd steevast afgesloten met meerdere drankjes en een diepe nachtrust in hotel Arion. -
PREMIUMcolumn Jan Vantoortelboom
Mijn broer deelde de lakens uit, ik was het proefkonijn
Op een avond vorige week reed ik in het donker terug naar huis en zag ik een uiltje op de weg. Hij bewoog niet, ook niet toen ik nog wat dichterbij reed. Hij zat er rustig te koekeloeren. Maar toen ik uitstapte om te gaan kijken of hij iets mankeerde, vloog hij weg. Een steenuiltje, zei een kenner. Een juveniele kerkuil, zei een andere kenner. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Genieten van een scharnierconversatie
Vrijdag loop ik een zaak in Terneuzen binnen, het soort winkel dat ik doorgaans niet bezoek voor mijn plezier: een detailhandelaar die gereedschappen, accessoires en bouwmaterialen levert. Ik kan er zelf niet door de gangen lopen om de spullen die ik nodig heb te zoeken, want die zijn afgesloten door een brede toonbank. Daarachter staan een paar mannetjes met baarden en tatoeages. -
PREMIUMColumn Jan Vantoortelboom
Als ik vroeg zou komen te sterven, wilde ik ze een stem vanuit het graf geven
Vroeger had ik op mijn kamer een instabiel vurenhouten rekje vol boeken. Het stond tegen de wand en ik kende alle titels van buiten. Nu heb ik twee prachtige stalen boekenrekken voor honderden boeken, met zo weinig mogelijk verloren ruimte, want de stalen platen zijn gemaakt op de doorsnee romanafmetingen. Als de boeken echt groot zijn, kan ik ze nog horizontaal op elkaar leggen. De rekken zijn gemaakt door mijn schoonvader, een man met gouden handen. En het mooiste is de buiging erin, alsof de wand rond is. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
Fockin’ heat!
Ooit was ik student aan Trinity College Dublin en tegen het einde van het academische studiejaar, nadat ik alle papers had geschreven en ingediend, in juli 1997, kwam een jeugdvriend op bezoek. Het idee was om een poos samen zonder vooropgezet plan wat rond te trekken en daarna terug naar huis te vliegen. De temperaturen liepen toen ook aardig op.
-
PREMIUMcolumn Jan Vantoortelboom
Een krakende donderslag bonjourde ons bijna de tent uit
In een tent slapen is altijd een genot. Althans voor mijn tweeling. Dat vinden ze fantastisch. Ze hielpen me goed bij het opslaan ervan: de stokken aaneenrijgen en ze klaarleggen. Daarna hielden ze het voor gezien en gingen ze spelen en kon ik verder alleen de tent opzetten. Tegen de tijd dat de haringen in de grond geslagen moesten worden, kwamen ze terug en deden hun best om te helpen. Maar de hamer was zwaar en de grond hard. -
PREMIUMCOLUMN JAN VAN TOORTELBOOM
Nederland, e-fietsland
Na een paar sterke Belgische bieren gooide E. uit Ossenisse op een gezellige avond in een recreatief achtertuingebouwtje in Zeedorp een knuppel in mijn hoenderhok: zouden we niet eens met de mannen een fietstochtje doen? U moet begrijpen: de mannen zijn voornamelijk gezonde Brabanders met een bovengemiddelde taille, agrariërs met melkveebedrijven, gewend aan noeste arbeid. De mannen zijn voornamelijk ook boven de 50. -
PREMIUMCOLUMN JAN VANTOORTELBOOM
De eerste keer in Domburg
Ik woon al zestien jaar in Zeeuws-Vlaanderen, maar vorige week was ik voor de eerste keer in Domburg. Ik mijd al te toeristische plekken, maar de drukte viel gelukkig mee. Er was ruimte genoeg op het strand en in het bos en de Duitsers bleven op afstand. De zegeningen van corona. In de winkelstraat, die waarin Ristorante Verdi zich bevond (de pizzeria waar ik een pepperoni pizza bestelde waarop na grondige inspectie geen pepperoniworst te bespeuren viel en de blonde serveerster me stellig liet verstaan dat bij haar Ristorante Verdi pepperoni pizza met pepertjes was), de enige straat van Domburg die ik ben doorgelopen, stond een man die het fietsverkeer regelde, het is te zeggen, hij verplichtte de fietsers af te stappen en al wandelend verder te gaan. Op korte beentjes liep hij heen en weer en op zijn hesje stond: Coronacoach. Het deed me denken aan cockroach, Engels voor kakkerlak. En ik had nog niet eens een pint op.