Er is al lang discussie over: waar komen de frieten vandaan? De Fransen menen dat 't hun erfgoed is, de 'French fries'. Oftewel de dunne frietjes die Amerikaanse hamburgerketens serveren. Want het Engelse 'French' betekent 'Frans'. Toch? Logische verklaring. Hoewel…

Er is een verhaal wat de Franse frietclaim direct op losse schroeven zet, omdat het korte metten maakt met de hoofdletter 'F' van 'French'. Dat zit zo. Toen Amerikaanse soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog de zuidrand van Brussel bereikten, zagen ze vrouwen aardappels schillen om frieten van te maken. En die frituurvariant bleek buitengewoon smakelijk! Het werkwoord 'schillen' wordt in archaïsch Engels vertaald als 'to french'. Dat heeft dus niks met 'Frans' te maken. De Engelse term 'french fries' (zonder hoofdletter 'F') is een verbastering van 'frenched fries': geschilde patatten om frieten van te bakken.

Hoe dan ook, frieten zijn anno nu Belgisch erfgoed. Zelfs de Fransen weten dat. Ook al beweren ze misschien anders. Onze zuiderburen hebben het gelijk aan hun kant. Met een eigen bereidingswijze. Een eigen idioom. Het frietkot als cultobject en als meervoud met één 't' gespeld en uitgesproken: frietkot, frietkóten. Heel on-Nederlands. Alleen dáárom al moet je voor een goede zak 'patat' (zo nooit bestellen: in Vlaanderen eet je 'frieten') de grens over. En dan de mayonaise die ze erbij serveren. Lekker lobbig en zurig, zoals het hoort. Hoe anders dan die gesuikerde Nederlandse semisaus.

Cindy Sanctorum wil na enig aandringen wel toegeven dat de Hollandse mayo op 't randje van onbeschaafd is. En ze heeft recht van spreken, want de frieten die zij in frituur De Bosrand in Brugge bakt zijn uitgeroepen tot de beste van België. Driesterrenkok Gert de Mangeleer zei 't jaren geleden al. En nu is er ook de keurwebsite 'Friet from desire' die Cindy’s frieten met de meeste punten waardeert. "Vroeger maakten we de frietjes helemaal zelf"? , zegt ze. "Maar daar is ’t te druk voor geworden. En de kosten zijn te hoog. Je moet tegenwoordig een speciale riolering hebben voor het zetmeel. Deze frietjes komen uit Brugge en zijn verser dan wanneer we zelf zouden snijden. Da’s toch anders dan in Nederland hè, waar veel voorgebakken friet gebruikt wordt. Voorbakken doen wij zelf."

Ga op een willekeurige dag naar frituur De Bosrand en je ziet een lange rij voor de toog. De bestellingen worden snel en on-Belgisch efficiënt afgehandeld. "De erkenning is natuurlijk mooi voor het personeel", zegt Cindy. "Maar de klanten zijn ook fier. 't Is hun frituur! Dat had ik zo niet verwacht."

Tot slot nog twee vooroordelen ontzenuwd. Goede friet zit niet altijd in een zak. Sinds de Belgen de stoofvleessaus ontdekt hebben, gaat de lekkernij steeds vaker in een bakje. Dat onze zuiderburen altijd in dierlijk vet frituren is ook niet waar. De geur gaat namelijk in je kleren zitten. Cindy: "Iedereen komt tegenwoordig in de frituur, zowel de meneer in het kostuum als in het werkpak. Daarom gebruik ik honderd procent plantaardig vet."