België wil ook oudste kerncentrales in Doel enkele winters langer openhouden

De belangrijkste ministers van de federale regering beslisten vrijdag in het kernkabinet om de levensduurverlenging van bijkomende kerncentrales te laten onderzoeken, bovenop de reactoren van Doel 4 en Tihange 3. De reactoren van Doel 1 en 2 en Tihange 1 zouden als ‘nucleaire reserve’ dienen om de potentiële probleemwinters van 2025-2026 en 2026-2027 te overbruggen.

Premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) kregen vrijdag alvast de opdracht om contact op te nemen met uitbater Engie, een veiligheidsdossier op te maken en dat in te dienen bij het FANC, de nucleaire veiligheidswaakhond. Het gaat dan om een aanpassing van het brandstofgebruik, waardoor de centrales langer zouden kunnen blijven draaien, maar ook om de inzet van bijkomende brandstof. De regering hoopt de kernreactoren langer te laten draaien door ze tijdens de zomer minder elektriciteit te laten opwekken.

Een welingelichte bron vult aan dat het de bedoeling zou zijn om de kernreactoren “in reserve te houden” en dat sowieso niet te rekken tot voorbij de potentiële probleemwinters van 2025-2026 en 2026-2027. Hoogspanningsbeheerder Elia berekende dat er dan mogelijk een tekort ontstaat van tussen de 900 megawatt en 1,2 gigawatt bij piekverbruik, het equivalent van een grote kernreactor. Dat komt omdat de meeste kerncentrales op dat moment van het net zullen zijn gehaald.

Tegen eind maart wil de regering de knoop doorhakken over hoe de probleemwinters kunnen worden overbrugd. De winters daarna zijn minder problematisch, omdat onder meer de offshore-windenergie dan op volle toeren begint te draaien.

De oudste kernreactoren zouden wettelijk gezien moeten sluiten in 2025. Een kerncentrale langer openhouden is niet vanzelfsprekend: er moeten nieuwe milieuvergunningen aangevraagd worden (en vooral worden goedgekeurd), een publieksbevraging moet worden georganiseerd in een straal van 1.000 kilometer en waarschijnlijk zullen ook onderhoudswerken noodzakelijk zijn.

De regering besliste vorig jaar in maart al om de levensduur van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 met tien jaar te verlengen, tot 2035. Daarover werd kort na nieuwjaar een akkoord gesloten met Engie, al moet er nog onderhandeld worden over de factuur voor de ontmanteling van de kerncentrales en de berging van het nucleaire afval.

Het is onduidelijk of het Franse energiebedrijf een verlenging ziet zitten. Wellicht wel, als er voldoende (financiële) garanties van de federale regering tegenover staan. Bronnen binnen kernproducent Engie sluiten zo’n kernverlenging niet per definitie uit, op voorwaarde dat er eerst een akkoord wordt bereikt over de twee jongste centrales Doel 4 en Tihange 3.

En daarvoor tikt de klok ongenadig: netbeherder Elia waarschuwt dat de federale regering daarom tegen uiterlijk maart een definitief akkoord met Engie moet bereiken. Anders wordt het praktisch onmogelijk om de voorziene heropstart van Doel 4 en Tihange 3 tegen eind 2026 daadwerkelijk rond te krijgen. Die zouden vanaf dan tien jaar extra stroom gaan produceren en zo onze energiebevoorrading helpen te verzekeren.

“We zullen al snel enkele maanden verder zijn vooraleer we weten hoe het zit met die oudste kerncentrales: of het kan en wat het zou kosten. Tegen dan zijn ook de onderhandelingen met Engie over de levensduurverlenging van Doel 4 en Tihange 3 verder opgeschoten”, zegt een regeringsbron tegen de ‘De Morgen’. “Dan kan je een grote deal sluiten met Engie over het volledige pakket.”

Engie zelf zegt vrijdag enkel in een korte reactie “nog geen officiële vraag” van de regering te hebben gekregen om ook bijkomende centrales langer te laten draaien. De nucleaire waakhond FANC van zijn kant wil zich nog niet uitspreken over de mogelijke pistes en is ook nog niet aan zet. “We hebben de beslissing vernomen. Nu is het aan de regering om de vraag te stellen aan uitbater Engie en aan Engie om een veiligheidsdossier op te maken en in te dienen”, klinkt het daar.

Indien Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 open blijven richting 2027, betekent dit ook dat de volgende regering volledig de handen vrij houdt om de drie kerncentrales eventueel nog (veel) langer open te houden dan gepland. Een nieuwe vergunning zou sowieso voor tien jaar geldig zijn.

Verschillende regeringspartijen, onder meer MR en CD&V, hameren er al maanden op dat de regering moet bekijken om de levensduur van andere kerncentrales te verlengen. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi reageert vrijdag dan ook tevreden op Twitter. “Zoals het hoort. Bevoorradingszekerheid essentieel. De toekomst is hernieuwbaar én nucleair.”

In de wandelgangen klinkt het al langer dat het energiedossier een cruciaal thema wordt bij de formatie van een nieuwe regering na de verkiezingen in 2024. Dan gaat de kernuitstap mogelijk voorgoed op de schop, luidt het.

Oppositiepartij N-VA noemt het plan vrijdag ‘onvoldoende’. Kamerlid Bert Wollants pleit er al langer voor om bijkomende kerncentrales open te houden. “Eindelijk een beetje voortschrijdend inzicht bij de regering”, reageert de N-VA’er. Maar een verlenging gedurende enkele winters “blijft onvoldoende”, zegt Wollants ook. “Het stroomtekort gaat daarna toch niet magisch verdwijnen?”

De Vlaams-nationalisten blijven een verlenging van alle kerncentrales gedurende minstens 20 jaar vragen. Daarnaast moet de regering volgens Wollants werk maken van de bouw van SMR-centrales of ‘small modular reactors’, de nieuwste generatie kernreactoren die flexibeler en properder zouden zijn, maar nog in de onderzoeksfase zitten. De regering besliste eerder al om 100 miljoen euro vrij te maken voor het onderzoek naar die SMR’s.

Het N-VA-Kamerlid maakt zich tot slot zorgen over de onderhandelingen met Engie over de levensduurverlenging van Doel 4 en Tihange 3, die nog niet zijn afgerond. “Als het nu al niet lukt om een akkoord vast te leggen over de verlenging van de twee jongste kerncentrales, hoe verwacht de regering-De Croo dat dan te doen voor de andere kerncentrales? Kortom, eerst zien en dan geloven.”