Studie UMC Utrecht: 1,5 meter, handen wassen en mondkapjes stoppen corona
videoAls mensen 1,5 meter afstand houden, hun handen regelmatig wassen en mondkapjes dragen is dat voldoende om de coronapandemie in Nederland en andere westerse landen te bedwingen. Dat blijkt uit een studie van het UMC Utrecht.
Delen per e-mail
Elk van deze maatregelen afzonderlijk is onvoldoende om een grote uitbraak te voorkomen
De studie verscheen dinsdag in het wetenschappelijke tijdschrift PLoS Medicine. De onderzoekers maakten een wiskundig model om de invloed van een lockdown en de persoonlijke preventiemaatregelen (social distancing, handen wassen, mondkapjes dragen in de openbare ruimte) op de virusverspreiding te voorspellen. De studie veronderstelt een verschillend effect van de preventiemaatregelen.
Mondkapjes verlagen de besmettelijkheid, handen wassen reduceert de kans om besmet te worden en iemand die aan social distancing doet, heeft minder kans om het virus op te lopen en te verspreiden. ,,Elk van deze maatregelen afzonderlijk is onvoldoende om een grote uitbraak te voorkomen”, zegt Martin Bootsma, natuur- en wiskundige van de vakgroep epidemiologie van UMC Utrecht en co-auteur van de studie.
Het model doet aannames over de daling van de transmissiekans door de combinatie van de preventiemaatregelen. Zelfs als de preventiemaatregelen de transmissiekans met slechts iets meer dan de helft verminderen, is dat genoeg om een grote corona-epidemie te voorkomen.
Maatregelen beu
De bevindingen sluiten naadloos aan bij de actualiteit, nu mensen in Nederland en elders ter wereld de preventiemaatregelen beu zijn. Als men zich niet voldoende aan de gedragsregels houdt, zal dat zonder (plaatselijke) lockdown uiteindelijk leiden tot een piek in het aantal besmettingen die het zorgsysteem overvraagt. Zolang er geen vaccin of effectief geneesmiddel bestaat, is het naleven van de coronaregels dus de enige manier om (plaatselijke) lockdownmaatregelen te voorkomen.
In tegenstelling tot andere landen heeft Nederland een losjes beleid ten opzichte van mondkapjes. Alleen in het openbaar vervoer zijn die verplicht, terwijl bijvoorbeeld Frankrijk en België ze inmiddels ook verplicht stellen bij cafébezoek. De studie is op 16 maart ingediend bij PLoS Medicine, toen het (Nederlandse) mondkapjesbeleid nog niet bekend was.
Hoewel de preventiemaatregelen in Nederland beperkter zijn dan de studie veronderstelt, denkt Bootsma dat de conclusies ook hier gelden. ,,In het model gaan we niet uit van verplicht, maar van vrijwillig gebruik van mondkapjes. De effectiviteit van mondkapjes in de huidige praktijk zal niet heel veel afwijken van onze modelaanname.”
Veelvuldig contact
Als burgers zich niet aan de preventiemaatregelen houden, grijpt de overheid in
Bootsma pleit niet voor het verplicht gebruik van mondkapjes in de openbare ruimte in Nederland. ,,Ons model toont dat de kans op virustransmissie niet tot nul hoeft te worden teruggebracht om toch effect te sorteren. Maar het staat vast dat verplicht gebruik van mondkapjes de kans op virustransmissie verkleint. Gebruik mondkapjes dus als je veelvuldig contact hebt met anderen, zou ik zeggen. Zoals in het openbaar vervoer, of bij een demonstratie.”
Uitgangspunt van de studie is dat de virusverspreiding verloopt via druppeltjes die binnen anderhalve meter vrijkomen bij niezen, hoesten, praten of zingen, zegt Bootsma. ,,Er is meer wetenschappelijk bewijs voor die manier van virusverspreiding dan voor de aerosolentheorie, die stelt dat virustransmissie verloopt via de allerkleinste druppeltjes die grotere afstanden overbruggen dan anderhalve meter.”
Het model rekent met Nederlandse gegevens over de contactintensiteit in de samenleving. Omdat andere westerse landen een soortgelijke contactstructuur hebben, zijn de studieresultaten van toepassing op veel landen, aldus Bootsma. Een beperking van het rekenmodel is dat het uitgaat van een gesloten populatie, waardoor reisgedrag bijvoorbeeld niet is meegenomen. Een andere beperking is dat het model het contact tussen een geïnfecteerde en diens huisgenoten – waarbij de kans op virusoverdracht groot is – buiten beschouwing laat.
Niet terug naar maart
Het belangrijkste element van het model is het reproductiegetal. Als die maat hoger is dan 1, groeit het virus. Als het virus lang genoeg groeit, raakt het zorgsysteem vanzelf overbelast. In Nederland is het reproductiegetal nu 1,29.
Het naleven van de coronamaatregelen kost mensen in Nederland moeite, maar Bootsma is ervan overtuigd dat de situatie niet opnieuw zo penibel wordt als in maart en april, toen er duizenden mensen overleden en het zorgsysteem bijna werd overspoeld. ,,We weten nu veel meer van de virusverspreiding. Als burgers zich niet aan de preventiemaatregelen houden, grijpt de overheid in.”
Bekijk onze video's over corona:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
VIDEO Kinderartsen: ‘Ontlast de zorg door versnelde invoer van het rotavirusvaccin’
Jonge kinderen zouden zo snel mogelijk gevaccineerd moeten worden tegen het rotavirus. Zo kunnen enkele duizenden ziekenhuisopnames worden voorkomen, stelt de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, en krijgt de door corona overbelaste zorg wat lucht. -
PREMIUM
We worden laks met coronaregels: ‘Social distancing past niet bij zoogdieren’
Nu de intensive cares zijn leeggelopen, lijken Nederlanders nauwelijks nog bang voor het coronavirus. Op terrassen, stranden en in winkelstraten houden steeds minder mensen zich aan de 1,5 meter afstand. Gedragspyschologen zijn niet verbaasd. ,,Zo is ons brein geprogrammeerd.” -
PREMIUM
Een babyboom door lockdowns? ‘Baby's zijn geen puppy's’
Ruim negen maanden na de eerste lockdown lijkt het aantal bevallingen een stuk hoger dan normaal, blijkt uit een inventarisatie onder verloskundigen en ziekenhuizen. Is er echt een coronababyboom? En hoe is dat, zwanger zijn in deze tijd? -
Duitse topviroloog: Coronavaccins waarschijnlijk bestand tegen mutaties
De coronavaccins die nu op de markt komen, zijn naar alle waarschijnlijkheid ook bestand tegen de gemuteerde varianten van het coronavirus. Dat zegt de vooraanstaande Duitse viroloog Christian Drosten in een interview met Spiegel. -
PREMIUM
Laat je niet tegenhouden door de kou: buiten sporten is mentaal én fysiek goed voor je
Laat de kou je niet tegenhouden want buiten sporten is juist nu goed voor je lijf. Sportarts Tom Brandon van ziekenhuis Isala in Zwolle trekt je over de streep.
-
PREMIUM
RIVM ziet meer besmette jeugd: ‘We moeten ons richten op jongeren, zodat hun gedrag verandert’
Nederlanders halen massaal familiebarbecues, eindexamenfeestjes en vakanties in. Maar steeds vaker duikt daar ook het coronavirus op, zegt Aura Timen van het RIVM. ‘We moeten ons echt op jongeren richten, blijkbaar slaat de algemene boodschap bij hen niet aan’. -
PREMIUM
Wat als je prikangst hebt? ‘Geef op tijd aan dat je angstig bent’
De coronavaccinaties beginnen en dat is goed nieuws, maar ook lastig als je bang bent voor naalden. Henk Schenk, arts en prikangstbehandelaar, weet raad. -
PREMIUM
VIDEO Hun operatie werd uitgesteld door corona: ‘Nog langer wachten kan me mijn baan kosten’
De coronacrisis raakt ook patiënten die iets anders mankeren dan Covid-19 ongenadig. Ziekenhuizen draaien op minder dan de helft van hun normale operatiecapaciteit. Er zijn patiënten die al sinds maart wachten op een behandeling. Voor duizenden mensen zal die te laat komen.