Het duurde 7 jaar voordat Mirjam zwanger raakte: ‘Het voelde alsof mijn lichaam me in de steek liet’

Bij Heek en haar partner was het onverklaarbaar waarom zwanger raken zo moeizaam ging. Tijdens die periode zijn er wel eens momenten geweest dat het voelde alsof haar lichaam haar in de steek liet. Daar kwam bij dat vriendinnen wél zwanger werden. „Ik kon gelukkig wel altijd heel blij zijn voor andere mensen, maar ik merkte dat zij zich soms schuldig voelden. Het is een heel persoonlijk onderwerp en ik vond het soms moeilijk in te schatten wat ik er wel en niet over kon delen.” Hoe kun je een vrouw die moeite heeft met zwanger raken het beste steunen?

Laat goedbedoelde adviezen achterwege
Esther van Duinen is vruchtbaarheidsarts in het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht. Ze legt uit dat je van vruchtbaarheidsproblemen spreekt als het na een jaar proberen niet lukt om via de natuurlijke weg zwanger te raken. „Als het niet via de natuurlijke weg gaat kom je vaak in het ziekenhuis terecht en start er een fertiliteitstraject.”

Mocht je iemand kennen die zwanger probeert te raken maar bij wie het niet lukt, dan kun je goedbedoelde adviezen als ‘misschien moet je eens op vakantie gaan’, ‘je moet het loslaten en minder stressen’ en ‘je bent nog jong’, beter achterwege laten. „Deze uitspraken nemen het verdriet niet weg en vaak hebben deze stellen al van alles geprobeerd, anders waren ze niet in het ziekenhuis terechtgekomen.”

Aanvaard de machteloosheid
Merith Cohen de Lara is GZ-psycholoog bij Psyche en Zwangerschap en legt uit dat stellen meestal na twee jaar proberen last kunnen krijgen van depressieve klachten, angst, somberheid, eenzaamheid en gevoelens van machteloosheid. „Vrouwen zijn teleurgesteld in hun lichaam omdat het niet werkt zoals ze zouden willen.” Cohen de Lara wil daarom als tip meegeven die machteloosheid te aanvaarden. Als vriendin kun je dan aangeven je ook weleens machteloos te voelen. „Je hoeft geen oplossingen te bedenken, maar vraag hoe het voor haar is.”

Stel dat je zelf heel snel zwanger raakt terwijl een goede vriendin al jaren bezig is, dan lijkt het misschien comfortabeler om het onderwerp te vermijden. Toch maak je het dan alleen maar erger. „Het is beter om de situatie te benoemen in plaats van uit de weg te gaan en onbewust dingen voor elkaar in te vullen, waardoor je op de langere termijn vaak meer afstand creëert. Vraag ook aan je vriendin of zus hoe het voor haar is dat jij nu wel zwanger bent.”

Grenzen aangeven 
Vruchtbaarheidsproblemen brengen geregeld frustratie met zich mee. Stellen die in een fertiliteitstraject zitten kunnen eerder last hebben van boosheid. Daarbij moeten vrouwen vaak zware hormoonbehandelingen ondergaan. Ook kan het zijn dat ze misschien tijdelijk even afstand neemt en misschien niet meer naar de verjaardag van jouw kindje komt. Volgens Cohen de Lara is het belangrijk dat je dat soort momenten als vriendin of partner niet persoonlijk opvat. „De afstand betekent niet dat ze niet van jou als persoon of van jou en je kinderen houdt.” 

Van Duinen voegt daar aan toe dat het goed is om grenzen aan te geven. „Als jij al een aantal jaar bezig bent om een kindje te krijgen kan het zo zijn dat je het op een gegeven moment moeilijk vindt om naar een kinderverjaardag te gaan. Toch is het goed om die grenzen aan te geven en die van elkaar te accepteren. Als naasten kun je ook gewoon vragen op welke manier je ze het beste kan steunen.”

Wat vindt Heek van het advies? „Die machteloosheid was voor mij het meest zwaar. Het is fijn wanneer je vriendinnen daarin met je meeleven. En maak het zeker bespreekbaar, ook als jij wél zwanger raakt. Een vriendin durfde het pas bij 23 weken aan mij te vertellen. Dat vond ik ook erg, dat een ander haar eigen geluk niet durfde te delen. Vraag gewoon wat de ander nodig heeft.

Tijdens de zwangerschap en geboorte van haar tweede kind belandde Roos Hanemaaijer (36) uit Moerkapelle in een zware depressie. Ze voelde zich overbodig en nutteloos en overwoog zelfs om een einde aan haar leven te maken, ze schreef er een boek over: