Ryanne van Manen is advocaat bij GMW advocaten en gespecialiseerd in familierecht. De meeste zaken die ze behandelt gaan over echtscheidingen en alimentatie. Bij dat laatste speelt het stiefouderschap vaak ook een rol. ,,Dan gaat het meestal over een herberekening van de alimentatie. Er kan een aanpassing van de bijdrage worden aangevraagd zodra een van de ouders met een nieuwe partner trouwt en die partner onderhoudsplichtig wordt.”

Ouders willen graag weten wat een nieuw huwelijk betekent voor de hoogte van de alimentatie, zegt Van Manen. Want zodra er een onderhoudsplichtige bij komt, wordt de alimentatie eerlijk verdeeld onder alle onderhoudsplichtigen: de juridische ouders plus de stiefouder. Heeft de andere ex-partner ook een relatie maar zijn ze niet getrouwd, dan wordt de alimentatie alsnog door drie gedeeld.

Hoewel de meeste stellen zich goed inlezen voor ze in het huwelijksbootje stappen, is niet iedereen hiervan op de hoogte, zegt Van Manen. ,,Ook als je al heel lang samenwoont met de ouder van je stiefkind, ben je nog steeds niet onderhoudsplichtig. Dat ben je pas als je trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat. Voor sommige stellen komt het als een verrassing en voelt dat als oneerlijk.”

Eigenlijk ben je als stiefouder voordeliger uit als je niet trouwt. Maar dat moet nooit een reden zijn om van het huwelijk af te zien. ,,Het moet altijd je eigen keuze zijn. Maar wat betreft de alimentatie brengt trouwen inderdaad wat plichten met zich mee.”

Volgens de wet zijn de ouders en stiefouder gelijk in rang. Dat betekent dat de stiefouder niet pas bijdraagt als de ouders zelf onvoldoende inkomen hebben om de kosten te dekken. Toch wil de rechter soms rekening houden met bijzondere omstandigheden, zegt Van Manen. Zoals de band tussen stiefouder en stiefkind. Soms is de stiefouder nog maar kort in beeld en is er geen goede band, dan wordt de bijdrage soms bijgesteld of wordt er zelfs geen bijdrage verwacht.

Ook wordt rekening gehouden met de draagkracht van alle partijen en wordt er gekeken naar hoeveel kinderen er al zijn. ,,Er moet natuurlijk nog wel voldoende draagkracht zijn om een bijdrage te kunnen leveren aan de alimentatie van het stiefkind.” Sommige juridische ouders laten stiefouders helemaal niet meebetalen. ,,Dat is ook een optie. Als iedereen het daar over eens is, kan dat. En sowieso verandert er niets aan de hoogte van de alimentatie als niemand om een aanpassing vraagt.”

Zodra bekend is hoe groot ieders portie is, moet dat nog in euro’s vertaald worden. Hoeveel je precies bij moet dragen, hangt onder andere af van hoeveel het kind nodig heeft, zegt Van Manen. Daarnaast wordt gekeken naar de hoogte van de inkomens van de onderhoudsplichtigen en hoeveel andere kinderen er al zijn. Als je hertrouwt en je krijgt met je nieuwe partner een kind en jullie hebben beiden al een kind uit een eerdere relatie, dan wordt er voor alle drie de kinderen een kostenplaatje opgemaakt.

De onderhoudsverplichting loopt tot het kind 21 jaar is. ,,Als een kind op kamers gaat, dan kan het zijn dat je daar als stiefouder ook een financiële bijdrage aan moet leveren.” Dat betekent overigens niet dat je geen financiële steun mag bieden als je niet getrouwd bent. ,,Iedereen is daar vrij in.”

Een aantal jaar geleden is er een wetsvoorstel ingediend om de stiefouderverplichting af te schaffen, zegt Van Manen. ,,Dat is nog in behandeling. Tot die tijd zal een rechter er rekening mee houden dat je een onderhoudsplicht hebt als stiefouder.” 

Dat je plichten hebt, betekent niet gelijk dat je ook veel rechten hebt. Ga je uit elkaar, dan heb je niet dezelfde rechten als de juridische ouders, zegt Van Manen. ,,Maar je kunt bijvoorbeeld wel om een omgangsregeling vragen met het stiefkind als er sprake is van een nauwe persoonlijke betrekking tot het kind. Als stiefouder kun je heel veel jaren in beeld zijn geweest. Daar kijkt een rechter altijd naar.”