De zoon (12) van Laura haat school: ‘Ik ben bang dat dit het begin is van spijbelen’

Haar zoon had enorm uitgekeken naar de middelbare school, begint Laura. ,,De basisschool vond hij niks. Hij had geen klik met zijn juffen, het altijd maar dingen ‘moeten’, het ‘betuttelende’, dat paste niet meer bij hem. Op de middelbare school zou alles anders zijn.” Toen was het zover. ,,Al na een paar weken vond hij er niets meer aan. Ik merk dat hij alleen maar aan het mopperen is. De docenten zijn stom, het huiswerk is stom.” Vrienden heeft hij wel gelukkig, vertelt Laura. ,,Met de meeste kinderen heeft hij een goede klik.”

Moeder Laura probeert een luisterend oor te bieden voor haar zoon. ,,Als hij weer thuiskomt met negatieve verhalen, probeer ik die vooral te erkennen. Dat ik het snap, dat ik het begrijp. Maar ik leg hem ook uit dat hij het er nou eenmaal mee te doen heeft.” Zijn resultaten zijn vooralsnog niet alarmerend. ,,Maar er stonden wel een paar vieren en vijven op zijn rapport, naar mijn idee kan het beter.”

De grootste zorg van Laura is dat zijn houding jegens school blijvend is en dat dit grotere gevolgen gaat hebben. ,,Dat hij in contact komt met jongens die zeggen: kom, we gaan spijbelen. Of dat hij voortijdig stopt met school. Ik kan hem nu nog aan zijn oren naar school trekken, maar als hij straks vijftien is, wordt dat lastiger”, vertelt ze. ,,Ik vraag me af of meer ouders hiermee te maken hebben, en of ik als ouder iets kan doen om school leuker te maken voor mijn zoon.”

Onderschat de impact van de overgang van de basisschool naar de middelbare school niet, begint orthopedagoog Bryan van Dansik. ,,Er wordt opeens veel van leerlingen verwacht op het gebied van zelfstandigheid en planningsvermogen. Hun dagritme verandert doordat ze vaak vroeger moeten opstaan, verder moeten reizen en later pas weer thuiskomen. Daarbovenop komt ook nog eventueel huiswerk. Ook maken leerlingen kennis met wisselende docenten en moeten ze hun plek vinden in nog niet bestaande groepen. En om dan nog maar te zwijgen over de effecten van de coronapandemie.”

De zoon van Laura is dus lang niet de enige die worstelt met zo’n overgangsjaar. Voor ouders is het minstens zo spannend, stelt de orthopedagoog. ,,Je hebt geen controle over of je kind een leuke tijd krijgt op de middelbare school. Er is op de middelbare school ook minder toezicht dan op de basisschool. Ik kan me voorstellen dat je als ouder sneller bezorgd bent.”

Tegelijkertijd denkt Van Dansik dat er in het geval van Laura’s zoon nog geen reden tot paniek hoeft te zijn. ,,Dat hij met tegenzin naar school gaat hoeft niet automatisch te betekenen dat hij zal gaan spijbelen en dat er vervolgens niks van zijn toekomst terecht gaat komen. In de meeste gevallen zijn kinderen na een half jaar gewend aan en vertrouwd met hun nieuwe plek”, weet Van Dansik. Wanneer de tegenzin blijft bestaan of erger wordt, is het volgens de orthopedagoog belangrijk om te achterhalen waar het aan ligt. ,,Is de leerstof te makkelijk en raakt hij snel verveeld of is het te moeilijk en loopt hij op zijn tenen? Raakt hij door moeite met plannen en organiseren het overzicht kwijt? Of wordt hij sociaal buitengesloten? Wat de betekenis van de tegenzin ook is, dat bepaalt de ondersteuningsbehoeften van je kind en de attitude die je als ouder en docent kan innemen”, stipt Van Dansik aan.

Hij staat ook stil bij het Nederlandse onderwijssysteem. ,,De afgelopen jaren is er steeds meer onvrede over ons traditionele onderwijssysteem ontstaan dat volgens critici ouderwets is en niet afgestemd is op de persoonlijke leerbehoeften en -strategieën van jeugdigen. Het kan zijn dat deze manier van leren niet goed bij Laura's zoon aansluit.”

Is ‘alles stom vinden’ niet ook gewoon een puberhouding? ,,Ja en nee”, legt Van Dansik uit. ,,Het is heel normaal dat jongeren regelmatig met tegenzin naar school gaan. Je zou kunnen stellen dat het zelfs onderdeel van hun ontwikkeling is om te experimenteren, fouten te maken en daarvan te leren ter voorbereiding op hun toekomstige baan. Als ouder kan je de onverschilligheid die daarmee gepaard gaat, omzeilen door met je kind in gesprek te gaan over dromen, inspiraties en ambities. Dat kan helpen om kinderen meer te motiveren voor school.”

Probeer als ouder daarom aan te sluiten bij de belevingswereld van je kind. ,,Als een kind thuiskomt, vraag dan niet: Hoe was het op school? Dan zal je als antwoord hoogstwaarschijnlijk ‘goed’ te horen krijgen. Vraag in plaats daarvan beter door, zoals bijvoorbeeld: Welke leraar vind je het leukste of meest vervelend en waarom? Met wie heb je in de pauze gegeten? Zo krijg je een echt gesprek”, tipt de orthopedagoog. ,,En tot slot zie ik hier ook een levensles die Laura kan meegeven aan haar zoon: niet alles in het leven hoeft leuk te zijn. Sommige dingen moeten nou eenmaal, en datzelfde geldt voor school.”

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: