Uniek in Europa: expertisecentrum buigt zich over kunstcriminaliteit. “Elke kunstroof komt éérst bij de lokale politie terecht”

Het idee voor GRACE ontstond tijdens een training van de politie in het MSK. “Daar bedachten we dat we dringend iets rond kunstcriminaliteit moeten doen", zegt hoofdcommissaris Wim Van Hulle, één van de initiatiefnemers van GRACE. “Elke criminele actie start immers op de hoek van een straat, en het eerste aanspreekpunt is altijd de lokale politie. Dat gaat van vandalisme tot de diefstal van de Rechtvaardige Rechters. Dan moet het onderzoek worden opgestart, maar de lokale politie beschikt - logischerwijze - over te weinig kennis om zo’n onderzoek internationaal te gaan uitdragen, terwijl we - zeker op vlak van kunst - internationaal moeten durven zoeken naar oplossingen. De geschiedenis toont hoe stiefmoederlijk kunstcriminaliteit altijd is behandeld. Kijk naar hoe de diefstal van het Lam Gods-paneel is aangepakt doorheen de jaren.”

De Cel Kunst en Antiek bij de Federale Gerechtelijke Politie werd afgebouwd, waardoor België geen gespecialiseerde politie-eenheid meer had in de strijd tegen kunstcriminaliteit. Ondertussen werden de nodige initiatieven genomen om de Cel opnieuw operationeel te krijgen. “Kunstcriminaliteit komt in Gent niet zo vaak voor, maar dat wil niet zeggen dat we moeten wachten tot het misloopt voor we kennis moeten ontwikkelen rond het fenomeen. En dat is wat GRACE - Het ‘Ghent Research institute for Art & cultural heritage Crime and law Enforcement’ - gaat doen. De Gentse universiteit, de politie en het Museum voor Schone Kunsten slaan de handen in elkaar om een kenniscentrum te vormen dat uniek is in Europa. We gaan kennis en informatie samenbrengen, waar de diensten gebruik kunnen van maken op het moment dat ze geconfronteerd worden met kunstcriminaliteit.”

Officieel luidt het: GRACE is een onderzoeksproject dat uniek is in haar opzet om academische en praktische kennis omtrent kunstcriminaliteit uit verschillende sectoren te verzamelen en te verspreiden, maar ook om als bruggenbouwer te fungeren tussen verschillende actoren die met kunstcriminaliteit in aanraking komen. De stad Gent steunt het initiatief. “We hebben bijvoorbeeld ‘De jacht op het Caledonische Everzwijn’ gehad", zegt Chris Van Gaver van de Gentse Recherche. “Dat werd in 2001 uit het MSK geroofd, en 10 jaar later teruggevonden door undercover-agenten in Griekenland. Het is intussen terug aan het museum bezorgd. Heel vaak is het probleem echter dat ‘kunst’ niet goed gedocumenteerd is, zeker bij particulieren. Als er geen foto’s van bestaan, of zelfs de naam van de kunstenaar niet gekend is, hoe kunnen wij dan gestolen kunst internationaal seinen? Bovendien zijn wij rechercheurs, geen kunstkenners. GRACE zal ons helpen te weten in welke richting we moeten zoeken, als zich een kunstroof voordoet.”

85 jaar na diefstal zijn er geen ernstige sporen meer naar verdwenen paneel Rechtvaardige Rechters

Prinsenhof krijgt replica van gestolen maquette