Dit volgt uit een uitspraak van de Hoge Raad, waarin korte metten wordt gemaakt met onrealistische fictieve rendementen die de fiscus hanteert. In plaats daarvan zou met werkelijke rendementen gerekend moeten worden.

Volgens de hoogste rechter moet aan de belastingplichtige die de zaak had aangespannen ‘rechtsherstel’ worden geboden. De Hoge Raad oordeelt namelijk dat fundamentele rechten van spaarders worden geschonden door met een fictief rendement te rekenen. In totaal hebben zo'n zestigduizend belastingbetalers over hun belastingaangifte 2017 en 2018 bezwaar gemaakt en rechtszaken aangespannen. 

Eerder concludeerde de advocaat-generaal van het Openbaar Ministerie al in zijn advies aan de Hoge Raad dat de huidige regeling in strijd is met de mensenrechten. De Raad neemt dit advies nu dus over. De omstreden regeling komt er in grote lijnen op neer dat de Belastingdienst - om de belasting op vermogen te berekenen -  ervan uitgaat dat een deel van het vermogen boven het vrijgestelde bedrag wordt gespaard en een ander deel wordt belegd.

Bij een klein vermogen gaat de fiscus ervan uit dat twee derde wordt gespaard en een derde belegd; de zogenoemde vermogensmix. Bij grotere vermogens zou juist minder worden gespaard en veel meer worden belegd. Over het fictieve rendement van die vermogensmix wordt vervolgens belasting geheven. 

De huidige vorm van de vermogensmix wordt sinds 2017 toegepast. Vermogenden die hun geld niet hebben belegd, maar op een spaarrekening hadden staan, zijn daardoor mogelijk te zwaar belast. Zij hebben vanwege de lage spaarrente meer belasting betaald over hun vermogen dan zij voordeel hebben genoten.

De Bond voor Belastingbetalers die al jaren een juridische strijd voert om deze kwestie, reageert verheugd. Voorzitter Jurgen de Vries beschouwt de uitspraak als goed nieuws voor de zestigduizend mensen die meedoen aan een zogenoemde massaal-bezwaarprocedure voor de belastingjaren 2017 en 2018. Die zouden nu dus geld terug moeten kunnen krijgen, zegt hij. Om hoeveel geld dit gaat, kan hij niet direct zeggen.

Maar De Vries denkt dat het oordeel van de Hoge Raad ook voor andere mensen van belang kan zijn. Na wat de Hoge Raad nu gezegd heeft, zou de overheid er volgens de belangenbehartiger eigenlijk niet omheen kunnen om breder met werkelijke rendementen te gaan rekenen. In totaal zijn er circa 3 miljoen belastingplichtigen die belasting over hun vermogen betalen. Van deze groep zijn er ongeveer 1,3 miljoen mensen van wie het box 3-vermogen enkel en alleen uit spaargeld zou bestaan, aldus De Vries.

Het ministerie van Financiën zegt in een reactie dat ‘duidelijk is dat dit een arrest is met grote impact’. De overheid gaat nu kijken hoe de uitspraak uitgevoerd gaat worden. ,,We kunnen nog niet zeggen hoeveel minder box 3-heffing er over de jaren 2017 en 2018 betaald hoeft te worden, en wat dit betekent voor de jaren erna”, laat een woordvoerder weten. Ook wordt volgens hem nog bezien of de uitspraak ook gevolgen heeft voor belastingplichtigen die eerder geen bezwaar hebben gemaakt.

Bekijk hier al onze video’s over de economie: