Carolien (44) moest afkicken van haar jaar zonder geld: ‘Ik leefde in ultieme onafhankelijkheid’

Haar keuze voor een geldloos jaar had niets te maken met geld, maar alles met ambitie. Als klein meisje had zij zich namelijk voorgenomen de wereld te gaan redden. Maar ze werd wetenschapper en voelde zich helemaal geen redder.

Toen ze haar plan aan een vriend vertelde, antwoordde die: ‘Dus je gaat een jaar op je spaargeld leven? Konden we dat allemaal maar.’ ,,En dat stak want ik wilde laten zien dat iedereen dit zou kunnen. Dus ik begon te inventariseren: wat had ik nodig om een jaar gratis te leven? Een huis, eten, warmte, een kantoor.’’

Zij klopte bij alle mensen en instanties aan met de vraag hoe zij hun product in natura kon uitruilen. Tot haar verbazing lukte dat prima. Voor de boerderij die wekelijks haar groentepakket levert, werd ze een jaar lang vertegenwoordiger, in het biologische buurtwinkeltje mocht ze shoppen als ze een koffiecorner voor ze maakte en zelfs Eneco gaf haar gratis groene stroom in ruil voor een adviesklus.

,,Mijn internetprovider snapte er niets van, dus voor mijn wifi, gemeentebelasting en water vroeg ik een vriend om in ruil daarvoor gratis bij mij te wonen. Het enige wat overbleef was de zorgverzekering voor mij en mijn zoontje van destijds drie jaar, want ik wilde geen risico’s nemen met onze gezondheid.’’

Op oudejaarsavond 2009 pakte Carolien haar portemonnee in met gaffertape en begon haar geldloze avontuur. ,,Aanvankelijk dacht ik dat het een eenzaam jaar zou worden waarin ik me buitengesloten zou voelen zonder mogelijkheid tot het spenderen van geld, maar niets bleek minder waar. Door alle projecten die op deze manier in mijn leven kwamen, was ik socialer dan ooit.’’

Omdat ze niet naar restaurants kon, nodigde ze wekelijks vrienden uit en veranderde haar huis in een zoete inval, waar mensen aanschoven om te eten, te drinken en ideeën uit te wisselen. ,,En als ik iets nodig had, zoals een fiets voor mijn zoontje, dan stuurde ik een mail rond binnen mijn sociale netwerk met het verzoek en uitleg waarom. Ik kreeg alles wat ik nodig had.’’

Eén keer brak ze haar belofte, toen ze op uitnodiging van vrienden in Berlijn verbleef: ,,Bij enkele biologische winkels legde ik mijn verhaal uit en kreeg wat producten, en mijn vrienden hielpen mij, maar toch voelde ik me er ongemakkelijk bij. Ik heb toen geld opgenomen, maakte een foto om het moment vast te leggen en trakteerde mijn vrienden op ijs. Maar verder heb ik het echt een jaar volgehouden.’’

Op oudejaarsavond 2010 kwam er een eind aan haar geldloze jaar. Wat het haar heeft opgeleverd? ,,Naar het einde toe leefde ik in een soort van ultieme onafhankelijkheid, alsof ik van een drug was afgekickt omdat ik zoveel voor elkaar kreeg en het commerciële aanbod helemaal niet nodig had.’’

,,Ik nam niet meer deel aan de economie zoals wij die kennen. Daardoor zag ik helder dat je in onze samenleving constant wordt verleid: ga hier wat uitgeven, ga daar even naar binnen. Het gaat veel over uitgeven, want dat geeft een goed gevoel, het geeft jou je identiteit. Dat was voor mij allemaal weggevallen en ik viel de hele tijd terug op mijn netwerken.’’

De ervaring veranderde haar leven ook echt blijvend: Carolien heeft sindsdien een eigen bedrijf waarmee zij zich inzet voor een betere wereld: ,,Het gevoel van zekerheid dat ik kreeg door het kunnen terugvallen op mijn netwerk, het zelfvertrouwen dat ik kreeg door alle ervaringen, dat alles zorgde ervoor dat ik me nu geen zorgen meer maak over mijn carrière, maar naar interessante uitdagingen toe blijf groeien.’’

Carolien gunt iedereen een soortgelijke ervaring en denkt dat het de wereld ten goede zou komen. ,,We hoeven niet allemaal geldloos te gaan, maar ik denk dat als iedereen gaat doen waar hij plezier aan beleeft en waar hij goed in is, dan help je een economie te creëren die óns gaat dienen in plaats van wij de economie.’’

Zou ze voor dat ideaal een heel leven zonder geld over hebben? ,,Het is niet iets wat ik de rest van mijn leven zou willen doen, maar je leert erdoor hoe het anders kan. En hoe mooi het zou zijn als we ergens in het midden uitkomen. Als we bijvoorbeeld een sterkere lokale economie kunnen krijgen, de kringetjes kleiner maken in plaats van containers over de hele wereld te verschepen. Dat zou voor de mensen én de planeet beter zijn.’’

Voor wie een jaar aan de lange kant vindt: deze student probeerde een dag zonder geld door te komen op de universiteit: