‘Nederland sponsort fossiele industrie met 8,3 miljard euro per jaar’
videoNederland subsidieert fossiele brandstoffen en vervuilende industrie met 8,3 miljard euro per jaar. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Milieudefensie. De belangenclub eist dat het kabinet de in 2013 gedane belofte eindelijk inlost om de staatssteun aan vervuilers te stoppen.
De miljarden vliegen de lezer om de oren in het nieuwe rapport 'Subsidies en publieke financiering voor fossiele brandstoffen in Nederland’. Op basis van algemeen aanvaarde definities van de Wereldhandelsorganisatie WHO bracht Milieudefensie alle directe subsidies, belastingvoordeeltjes en vormen van prijsondersteuning voor vervuilende bedrijven in kaart.
De resultaten liegen er niet om: de overheid steunt bedrijven die drijven op fossiele brandstoffen sinds 2016 met jaarlijks 8,3 miljard euro. Belangrijkste ontvangers zijn de lucht- en de scheepvaart: doordat KLM en andere vliegmaatschappijen geen btw over hun kerosine hoeven te betalen en tickets belastingvrij zijn, krijgen ze een douceurtje van 2,1 miljard euro. De scheepvaart, waar brandstoffen eveneens belastingvrij zijn, heeft 1,4 miljard euro voordeel.
Groningse gaskraan
Daar blijft het niet bij, aldus het onderzoek. Energiebedrijven krijgen jaarlijks 619 miljoen euro, nu zij zijn vrijgesteld van energiebelasting, zowel voor grondstoffen kolen als gas. De bijstook van biomassa wordt ondertussen ondanks groeiende kritiek zwaar gesubsidieerd. Honderden miljoenen euro's gaan verder naar de gaswinning (436 miljoen euro), de zware industrie (145 miljoen) en de landbouw (133 miljoen). Zo worden Shell en Exxon royaal gecompenseerd voor het vervroegd dichtdraaien van de Groningse gaskraan. Veel fabrieken hoeven nauwelijks energietaks te betalen, Tata Steel is zelfs helemaal vrijgesteld.
De overheid steunt daarnaast Nederlandse bedrijven die offshoreprojecten in landen als Brazilië, Mozambique en Tanzania uitvoeren. Dat gebeurt via zogeheten exportkredietverzekeringen (ekv's): financiële overheidsgaranties waardoor het bedrijfsleven gemakkelijker bij banken kunnen lenen. In totaal gaat het om 2,9 miljard euro per jaar, becijfert Milieudefensie.
Ontkenning
Dan zijn er nog investeringen van staatsbedrijven als GasUnie en GasTerra die ook deels als subsidie gelden. In totaal is hier ruim een half miljard euro mee gemoeid. De onderzoekers hebben verder projecten van ABN Amro meegerekend, de overheid bezit immers nog steeds 56 procent van de aandelen.
Met het rapport wil Milieudefensie de druk op het kabinet opvoeren. De milieuclub wijst erop dat Nederland in 2013 samen met andere EU-landen beloofde om subsidies die schade voor het milieu opleveren uiterlijk in 2020 te staken. Ook het klimaatverdrag van Parijs verplicht daartoe. ,,Tot voor kort ontkende de regering echter glashard dat Nederland fossiele subsidies verleent”, wijst onderzoekster Laurie van der Burg op de verdedigingslinie die het kabinet daarop koos.
Wij roepen het kabinet op deze Prinsjesdag met een afbouwplan te komen
Inmiddels lijkt het kabinet te schuiven. Na een motie van de Tweede Kamer zegde minister Wiebes in 2018 toe de OESO en het Internationaal Energie Agentschap (IAE) te laten inventariseren of Nederland fossiele subsidies verleent. Als dat het geval is ‘zal het kabinet de mogelijkheden bezien om dergelijke maatregelen uit te faseren’, schreef de bewindsman een jaar later op Kamervragen van D66.
Tekst gaat verder na de foto
Afbouwplan
Ruim twee jaar later is de beloofde inventarisatie er nog steeds niet. ,,Vandaar dat wij de inventarisatie alvast voor het kabinet hebben gemaakt”, stelt Donald Pols, directeur van Milieudefensie. ,,We roepen de regering op om op Prinsjesdag met dat afbouwplan te komen. Het wordt tijd dat het kabinet deze wens van de Kamer serieus neemt.” Milieudefensie voelt zich gesteund door de Europese Commissie die vorig jaar de fossiele steun van Nederland op zeker 2,5 miljard euro begrootte.
De milieuorganisatie erkent dat afbouwen niet voor elke subsidie even gemakkelijk is. Zo zou afschaffing van de kerosinevrijstelling Nederland een groot concurrentienadeel ten opzichte van het buitenland bezorgen. ,,Nederland kan er in EU-verband in ieder geval zeer actief voor lobbyen en aankondigen om over een paar jaar te stoppen”, stelt Freek Bersch, campagneleider van Milieudefensie. ,,Nu wacht iedereen op iedereen.” Andere steunmaatregelen zijn wel degelijk vrijwel direct af te bouwen, aldus Milieudefensie. Zo is Zweden recent gestopt met het verlenen van exportkredietverzekeringen.
Een rechtszaak zoals Urgenda voerde tegen de staat, begint Milieudefensie vooralsnog niet. De organisatie heeft al een klimaatzaak tegen Shell lopen waar het druk mee is. ,,Maar nu de verkiezingen eraan gaan komen, hopen we dit onderwerp alvast te agenderen”, zegt Bersch.
Reactie ministerie EZ&K: ‘wij schatten bedrag lager in’
Het ministerie van Economische Zaken & Klimaat laat in een reactie weten de door Milieudefensie berekende 8,3 miljard euro niet te herkennen. ,,Het ministerie schat het bedrag lager in.” De door Wiebes gevraagde inventarisatie is bijna klaar en wordt na de zomer in een uitgebreide brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Het ministerie beklemtoont in tegenstelling tot talloze andere landen geen prijssubsidies op benzine en diesel te geven. ,,Wel kent Nederland een investeringsaftrek en fiscale en niet-fiscale regelingen die (energie)belastingen verlagen.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Aantal passagiers luchthavens ver onder niveau van voor corona
De luchtvaart ondervond in het eerste kwartaal nog veel hinder van de coronapandemie. In totaal vlogen ruim 10 miljoen passagiers via de vijf grootste luchthavens van Nederland, waarvan Schiphol met afstand de belangrijkste is. Dat is bijna 60 procent van het aantal passagiers in dezelfde periode in 2019, het laatste jaar voordat het coronavirus zich wereldwijd verspreidde. -
PREMIUM
Berlijn, Barcelona en Marokko: zo gaat Femke (49) elk jaar gratis op vakantie
Je moet je huis netjes en schoon achterlaten voordat je vertrekt, maar dan kun je gratis vakantie vieren in het huis van een ander. Femke Breukels uit Utrecht is fanatiek huizenruiler: ,,We hebben al 10.000 euro bespaard.’’ -
PREMIUMmet video
Warmtepomp wordt kleiner en minder lelijk
Nederland moet massaal aan de warmtepomp. Maar zo klein zijn ze niet, dus waar laat je zo’n ding? En waarom zien die buitenunits eruit als een koelwagen? Een kijkje op de VSK Installatiebeurs. -
PREMIUMMet video
Recordaantal vacatures: thuiswerken, tiny house en korte werkweek als lokkertjes
Een recordaantal vacatures staat open, waardoor werkgevers van alles uit de kast halen om personeel te werven. Maar is een scooter of een tiny house wel genoeg? -
PREMIUM
Lockdown in Shanghai legt zware druk op aanvoerketens in China en daarbuiten
De lockdown van Shanghai, China’s financiële hart en de grootste haven van het land, en de dreigende lockdown in hoofdstad Peking vergroten de al bestaande logistieke problemen. Vooral in China, maar ook daarbuiten, kan dit tot langere levertijden leiden voor het transport van spullen.
-
PREMIUMColumn
Elk gesprek met Carla is vermoeiend, bij elke vraag die ik stel, vraagt ze waarom ik deze stel
Anne-Marije Buckens (34) heeft ruim tien jaar een bedrijf waarmee ze 50-plussers aan werk helpt. Ze schrijft over de mensen die ze ontmoette en aan werk heeft geholpen. -
Gigantisch tekort aan krantenbezorgers: bonus van 1000 euro voor wie zich aanmeldt
VLISSINGEN - Wie nu een krantenwijk neemt of een nieuwe collega aanmeldt, krijgt een bonus van 1000 euro die in drie termijnen wordt uitbetaald. Dagbladuitgeverijen DPG Media (PZC, BN De Stem, AD) en het Mediahuis (Telegraaf, NRC) hopen op die manier het ‘gigantische tekort’ aan bezorgers terug te dringen. ,,Het gaat om onwaarschijnlijke aantallen”, verzucht DPG-directeur Erik van Gruijthuijsen. -
PREMIUMmet video
Voorjaarsdroogte slaat hard toe: boeren waarschuwen voor mislukte oogsten
Nederland gaat gebukt onder een van de droogste voorjaren ooit. Een deel van de oogst dreigt te mislukken. Boeren waarschuwen voor voedseltekorten.