Geen verwarming aan en koud eten: 600.000 huishoudens leven in energiearmoede

Dat blijkt uit onderzoek van TNO op basis van data van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Vorig jaar leefden 90.000 huishoudens meer in armoede dan anderhalf jaar geleden. Vooral gezinnen met kinderen kunnen het niet meer bolwerken.

Volgens onderzoeker Peter Mulder van TNO betekent dat niet dat de financiële compensatie niet heeft gewerkt. Mulder: ,,De compensatiemaatregelen hebben ruim 400.000 huishoudens behoed voor energiearmoede. Onze inschatting is dat zonder deze ondersteuning het aantal energiearme huishoudens sinds 2020 verdubbeld zou zijn tot ruim één miljoen huishoudens in 2022.’’

Vorig jaar was er bijvoorbeeld de energietoeslag van 1300 euro per huishouden voor gezinnen met een inkomen van maximaal 1800 euro. Ook werd de belasting op energie verlaagd en in november en december kreeg iedereen 190 euro korting op de energierekening.

_{Zie hier hoeveel energiearmoede er in jouw gemeente is. Tekst gaat verder onder de kaart.}

Maar dat was niet voldoende voor energiearme huishoudens. Het zijn gezinnen met lage inkomens. Zij zetten de verwarming niet aan, of warmen hun eten niet op om te bezuinigen. Vaak zijn het huurders in nauwelijks geïsoleerde huurhuizen die geheel afhankelijk zijn van de woningcorporatie of de particuliere verhuurder voor verduurzaming.

Gelijktijdig met het onderzoek naar energiearmoede hebben de onderzoekers gekeken naar de zorgkosten van deze groep mensen. Vooral kinderen onder de 18 jaar die leven in een koud tochtig huis waar de kachel uitstaat, bleken vaker dan gemiddeld in het ziekenhuis te belanden met bijvoorbeeld astmaklachten. Ook de geestelijke gezondheid is slechter door de geldzorgen.

De mensen die in energiearmoede leven hebben de grootste moeite om daaruit te ontsnappen. De kachel een graadje lager, zoals de rest van Nederland doet, kan niet, want die kachel staat al nauwelijks aan. Ze zijn al heel bewust bezig met bezuinigen.

TNO rekende met een gemiddelde energieprijs van 0,45 euro per kWh elektriciteit en 1,78 euro voor een kuub gas in 2022. Het huidige energieplafond zit met respectievelijk 0,40 en 1,40 euro onder die gemiddelden. Maar of dat de armoede nu vermindert of dat er toch nog meer mensen bijkomen, heeft TNO nog niet gezocht.

De ruim 600.000 energiearme huishoudens gaven in 2022 naar schatting gemiddeld 12,7 procent van hun inkomen uit aan energiekosten, in 2020 was dat 9 procent. Door de stijgende energieprijzen waren ze 65 euro per maand meer kwijt, tot gemiddeld 190 euro in 2022. Zonder compensatie was dit gemiddelde bedrag naar schatting opgelopen tot ongeveer 260 euro per maand.

Vooral in Noordoost-Groningen, Zuid-Limburg, Rotterdam, Den Haag, Arnhem en omgeving, Almelo en Enschede komt energiearmoede veel voor. De laatste twee jaar is de groei met name in de steden te vinden.

Er is volgens onderzoeker Mulder maar één uitweg: verduurzamen, en dan de huurhuizen met de slechtste energielabels het eerst. 415.000 gezinnen met energiearmoede wonen in een huis met label F en G. Dergelijke huizen zijn alleen tegen torenhoge kosten warm te krijgen. Als de woning beter wordt geïsoleerd, raken de gezinnen uit de armoede en verbetert de gezondheid van de bewoners. Mulder wijst erop dat dit veel gezondheidskosten kan voorkomen.

Bekijk hier onze video’s over de energiecrisis: