Spanning Oekraïne stijgt: Washington en Navo niet akkoord met eisen Rusland

Moskou wil onder meer de garantie dat buurland Oekraïne geen lid mag worden van de Navo. Daarnaast eist Poetin dat alle Navo-troepen weg moeten uit de Navo-lidstaten die ooit deel uitmaakten van het communistische Oostblok. Maar Washington en de westerse militaire alliantie hebben Rusland laten weten dat ze daar niets voor voelen, melden diplomaten.

Oekraïne heeft het recht zelf zijn bondgenoten te kiezen, benadrukte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken. Wel zei hij open te staan voor dialoog met Moskou. De reactie van Washington biedt een serieuze diplomatieke weg, aldus Blinken. Volgens hem hebben de Amerikanen goed gekeken naar de Russische zorgen. Hij wil verder niets kwijt over de precieze inhoud van het Amerikaanse antwoord, dat door de Amerikaanse ambassadeur in Moskou werd overgebracht. Het is aan de Russen te besluiten hoe ze reageren, aldus Blinken.

Tijdens een persconferentie van de Navo zei topman Jens Stoltenberg te willen praten met Rusland, maar wel met een stevige troepenmacht achter de hand. De eerste 5000 troepen zijn zo nodig ‘in dagen’ ter plaatse, aldus Stoltenberg. Veel grotere aantallen – waaronder 8400 hoog-parate VS-troepen - zijn kort daarna te ontplooien. 

Op de vraag of Europa nu dichter bij een oorlog staat dan twee weken geleden antwoordde Stoltenberg dat de spanningen nog zijn toegenomen, de Russische troepenopbouw aan de Oekraïense grens is doorgegaan en er inmiddels onder het mom van een militaire oefening ook een flinke Russische troepenmacht met geavanceerde wapens en antiraketsystemen in Belarus is neergestreken.

Intussen heeft ook de Navo meer troepen, schepen en vliegtuigen naar haar oostflank gedirigeerd, ‘deels voor surveillance, deels om bondgenoten gerust te stellen’. ,,We zijn klaar om (militair) te antwoorden als dat nodig is”, aldus Stoltenberg, maar hij herhaalde ook dat juist op momenten van grote spanning zoals nu dialoog het hardste nodig is. ,,Een diplomatieke oplossing is nog steeds mogelijk, maar dan moet Rusland serieuze gesprekken willen aangaan.” 

De Russen hebben inmiddels zo'n honderdduizend troepen gestationeerd langs de grenzen van Oekraïne. Zij blijven een aanval ontkennen, maar zeggen wel dat ze met ‘vergeldende maatregelen’ zullen komen als de Amerikanen en hun bondgenoten niet op de Russische eisen ingaan. Daarbij lijken de Russen weinig geduld nog te hebben. ,,We zullen niet toestaan dat onze voorstellen verdrinken in eindeloze discussies”, klonk het dreigend vanuit de mond van de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergey Lavrov. Hij zal president Poetin - nu het Amerikaanse antwoord binnen is - adviseren wat te doen op korte termijn.

Ondertussen voerden verschillende hoge adviseurs van de betrokken landen vandaag diplomatiek overleg in Parijs. Afgevaardigden vanuit Rusland, Oekraïne, Duitsland en Frankrijk deden dat volgens het zogenoemde Normandië-formaat: informele gesprekken die in 2015 in ieder geval voor de nodige rust zorgden tijdens de toenmalige spanningen. 

Rusland riep de Oekraïense regering op tot dialoog met de pro-Russische rebellen in het oosten. De Moskou-onderhandelaar zei na 8,5 uur overleg dat Kiev nu twee weken de tijd heeft voor een reactie. Dan zou er in Berlijn een vervolgbijeenkomst moeten komen. Ook kwam er een gezamenlijke verklaring. Ze spraken zich uit voor voortzetting van het in 2020 overeengekomen staakt-het-vuren. Alle partijen steunen de ‘onvoorwaardelijke’ naleving van het bestand.

Rusland klaagde dat de regering in Kiev afwijzend of helemaal niet reageert op humanitaire verzoeken en andere contactpogingen uit Oost-Oekraïne. Volgens de Kremlin-gezant presenteerde de Oekraïense regering tot op heden ook geen perspectief voor de al bijna acht jaar opstandige regio’s. De Kiev-onderhandelaar bevestigde dat er ‘aanzienlijke meningsverschillen’ zijn tussen de Russen en Kiev. Zo ziet de Oekraïense regering de rebellen als marionetten van Moskou. Tegelijkertijd juichte hij toe dat ‘het staakt-het-vuren werkt. Er zijn een paar provocaties, maar het werkt.’ Het is nu de bedoeling het bestand te versterken.

De Amerikaanse ambassade in de Oekraïense hoofdstad Kiev doet een dringende oproep naar haar landgenoten om het land te verlaten. Volgens de Amerikanen is de situatie 'te onvoorspelbaar’ en kan deze razendsnel verslechteren. 

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: