Poetin kondigt 'vredesmissie' aan in afvallige regio's Oekraïne

Poetin heeft militairen opdracht gegeven de vrede in de twee gebieden te handhaven. De pro-Russische separatisten die daar zitten zijn sinds 2014 verwikkeld in een burgeroorlog met de Oekraïense regering, waarbij zo’n 15.000 doden zijn gevallen.

Het is niet direct duidelijk hoeveel Russische militairen naar Oekraïne worden gestuurd. Ook zijn er geen andere details over de missie bekend.

De spanningen zijn in het oosten van Oekraïne afgelopen week weer toegenomen, nadat beide partijen elkaar hadden beschuldigd van beschietingen. De leiders van de separatisten hebben in enkele dagen zo’n 70.000 mensen naar Rusland geëvacueerd.

De inzet van Russische militairen in Oost-Oekraïne werd al gezien als een mogelijkheid bij de erkenning van de kleine volksrepublieken. Rusland steunt de separatisten financieel en militair. En daarnaast heeft het land sinds 2014 meer dan 800.000 inwoners van Donetsk en Loehansk een Russisch paspoort gegeven.

Historische redenen

Poetin zette gisteravond zijn handtekening onder het besluit om de twee afvallige regio's als onafhankelijk te erkennen na een lange televisietoespraak. Poetin motiveerde dat besluit met historische redenen, maar waarschuwde ook voor het militaire gevaar dat van Oekraïne zou uitgaan. De president uitte zijn ongenoegen over het huidige Oekraïne, dat hij omschreef als onder meer ‘een Amerikaanse kolonie met een marionettenregime’.

Door de erkenning kunnen de Russen de rebellen in de zogenoemde volksrepublieken Donetsk en Loehansk nu openlijk gaan steunen in hun strijd tegen de Oekraïense regering in Kiev. De kans op eenheid lijkt daarmee verder weg dan ooit. Met de beslissing gooit Moskou olie op het vuur in de Oekraïnecrisis. Rusland wil voorkomen dat Oekraïne toetreedt tot het westerse militaire bondgenootschap Navo. Bij een verscheurd land is dat ook vrijwel ondenkbaar.

Territorium

Volgens het Kremlin bracht Poetin de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Franse president Emmanuel Macron, bemiddelaars in het conflict, maandagmiddag telefonisch al op de hoogte van zijn beslissing. ‘Ze spraken hun teleurstelling uit na het vernemen van het besluit.’

Daarvoor had Poetin tijdens een op televisie uitgezonden bijeenkomst van de Russische Veiligheidsraad gezegd dat hij overwoog de onafhankelijkheid te erkennen van de twee afgescheiden regio’s, maar ze niet te annexeren en formeel toe te voegen aan zijn territorium. Alle deelnemers aan de bijeenkomst verklaarden dat ze de erkenning van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk en Volksrepubliek Loehansk steunden.

_{Tekst loopt verder onder de foto}

De Russische president Vladimir Poetin spreekt tijdens de bijeenkomst van de Veiligheidsraad, maandagmiddag in het Kremlin in Moskou. © AP

EU

Deze stap is een schaamteloze schending van zowel internationaal recht als van de Minsk-akkoorden
Europese Commissie en Europese Raad

Brussel veroordeelt Poetins besluit ‘in de sterkst mogelijke bewoordingen’ en spreekt van een ‘schaamteloze schending’ van zowel internationaal recht als de Minsk-akkoorden (waarbij Rusland partij is, red.). ‘De Europese Unie zal reageren met sancties tegen degenen die betrokken zijn bij deze illegale daad’, luidt het in een gezamenlijke verklaring van de voorzitters van de Europese Raad en de Europese Commissie, Charles Michel en Ursula von der Leyen.

De Europese Unie zal een ‘beperkt pakket sancties’ tegen Russen aankondigen die bij het erkenningsbesluit betrokken waren. Dat zei premier Mark Rutte maandagavond in het programma Jinek. Als Rusland het buurland daadwerkelijk binnentrekt, dan volgen ‘massieve sancties’, waarschuwde hij.

Het gaat nu volgens Rutte bijvoorbeeld om mensen in het Russische parlement die betrokken waren bij het besluit om tegen president Vladimir Poetin te zeggen dat hij de Oekraïense regio’s moet erkennen. Ook komen er sancties tegen mensen in de afvallige regio’s en hun financiële belangen. ,,Precieze besluitvorming vindt waarschijnlijk dinsdag plaats.”

,,Maar als Rusland een stap zet in Oekraïne dan ligt er een massief pakket sancties klaar”, aldus de premier. Het binnentrekken van de afvallige volksrepubliekjes zal al voldoende zijn om dit zware pakket in werking te stellen, zei Rutte. Hij noemt het besluit van Poetin om Donetsk en Loehansk te erkennen een ‘zware escalatie’ en ‘echt zeer ernstig'.

Navo en VS

Secretaris-generaal Jens Stoltenberg van de Navo noemt de erkenning van de onafhankelijkheid van de afvallige regio's in Oekraïne eveneens een schending van de Minsk-akkoorden en ‘een verdere ondermijning van de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne en aantasting van de inspanningen voor de oplossing van het conflict’, reageert hij op Twitter.

De Verenigde Staten gaan de afvallige pro-Russische regio’s in Oekraïne ook sancties opleggen, zo maakte Het Witte Huis bekend. Amerikanen mogen niet meer investeren en handelen in en met de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loehansk. President Joe Biden zal het bevel binnenkort uitvaardigen. De sancties waren al voorbereid, omdat al rekening werd gehouden met een Russische erkenning. De Amerikaanse autoriteiten waarschuwen dat er meer sancties kunnen volgen.

De sancties die nu zijn aangekondigd, staan los van de strafmaatregelen die al klaarstaan voor het geval dat Rusland Oekraïne binnenvalt. De Verenigde Staten denken dat de Russen op het punt staan hun buurland binnen te vallen. Rusland ontkent die plannen te hebben.

Nederland

Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra noemt de erkenning van de separatistische gebieden ‘een flagrante schending van het internationaal recht, de territoriale integriteit van Oekraïne en de akkoorden van Minsk. Nederland veroordeelt deze daad met klem en zal resoluut reageren in nauwe samenwerking met onze EU- en Navo-partners’

De Britse premier Boris Johnson reageert: ‘Een flagrante schending van de soevereiniteit en integriteit van Oekraïne’ en ‘een verwerping van het proces en de akkoorden van Minsk’.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz liet na zijn telefoontje met Poetin al via zijn woordvoerder weten dat erkenning van de ‘zogenoemde’ volksrepublieken ‘in flagrante tegenspraak zou zijn met de akkoorden van Minsk’ en ‘een eenzijdige schending van deze overeenkomsten door Rusland.’ Scholz riep de Russische president in hun telefoongesprek op ‘tot een onmiddellijke de-escalatie en terugtrekking van de troepen aan de grens met Oekraïne’, aldus de zegsman. De bondskanselier besprak de zaak daarna met zijn naaste partners, onder wie de Franse president Emmanuel Macron en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky.

Zelenski heeft de nationale Veiligheidsraad maandagavond bijeengeroepen. Vanuit Oekraïne werd vorige week al afkeurend gereageerd op een eventuele erkenning. De Oekraïense buitenlandminister Dmytro Koeleba ziet die stap als bewijs dat Moskou afstand neemt van de Minsk-akkoorden. In 2015 werden afspraken gemaakt voor de de-escalatie van het conflict in Oost-Oekraïne. De strijdende partijen gingen onder meer akkoord met een wapenstilstand.

De Franse president Emmanuel Macron riep na het telefoontje met Poetin ook een defensie- en nationale veiligheidsraad bijeen. Die zal de situatie tussen Oekraïne en Rusland verder onderzoeken, zo kondigde het Elysée aan.

Donetsk
De leiders van de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne hadden de Russische president gevraagd ‘de soevereiniteit en onafhankelijkheid’ van beide regio’s te erkennen. Denis Puschilin van de afgescheiden regio Donetsk riep Poetin tevens op een verdrag over vriendschap en militaire bijstand te sluiten met zijn ‘volksrepubliek’. Daarmee zou Rusland duizenden militairen kunnen stationeren, zoals eerder gebeurde in de regio’s Zuid-Ossetië en Abchazië die zich afscheidden van Georgië. Na een korte oorlog erkende Rusland beide regio’s als onafhankelijke staten.

Burgeroorlog
In 2014 namen de Russen het Oekraïense schiereiland Krim in, dat vervolgens werd ingelijfd. In dat jaar brak ook de burgeroorlog uit in het oosten van Oekraïne. Pro-Russische separatisten vechten daar sindsdien tegen het regeringsleger. In 2015 werden in de Belarussische hoofdstad Minsk afspraken gemaakt over het verminderen van de spanningen, waaronder een staakt-het-vuren. Frankrijk en Duitsland waren daarbij betrokken als bemiddelaars.

Poetin luistert als minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov spreekt tijdens een bijeenkomst van de Russische Veiligheidsraad. © EPA

Bekijk hier onze video’s over de spanning tussen Rusland en Oekraïne:

Praat mee

Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.