Een Syrische familie in kamp Moria op Lesbos. © AFP

Oproep aan Rutte: haal vluchtelingen weg van Griekse eilanden, vrees voor uitbraak corona

De tienduizenden vluchtelingen en migranten die op elkaars lip zitten in kampen op het Griekse eiland Lesbos moeten worden geëvacueerd vanwege de corona-epidemie. Dat stellen acht Nederlandse hulporganisaties in een brief aan premier Rutte.

Cyril Rosman 20-03-20, 07:00 Laatste update: 20-03-20, 10:09

Op Lesbos verblijven zo’n 25.000 vluchtelingen en migranten in overbevolkte kampen, waarin onder meer gebrek is aan (warm) water en zeep. Op het eiland werd vorige week de eerste coronabesmetting vastgesteld bij een Griekse vrouw, een medewerkster van een supermarkt. Gebeurt er niets, dan heeft de onhygiënische situatie in de kampen ‘mogelijk catastrofale gevolgen’. ,,Het risico op verspreiding van het virus in de kampen is extreem hoog door een gebrek aan hygiëne en sociale afstand. Hoe kunnen deze kampbewoners zich houden aan hygiënevoorschriften?’’, schrijven onder meer VluchtelingenWerk, Artsen Zonder Grenzen en Defence for Children.

De situatie op Lesbos is vergelijkbaar met die op andere Griekse eilanden als Samos en Chios, waar ook duizenden vluchtelingen en migranten zitten. ,,Er moet onmiddellijk begonnen worden met de evacuatie van vluchtelingen van de eilanden en het regelen van veilige, hygiënische en humane opvang van deze mensen. De gevolgen zijn anders niet te overzien.’’

Oproep: blijf binnen

De Griekse regering heeft de bevolking in het hele land vorige week opgeroepen zoveel mogelijk thuis te blijven. Voor kamp Moria op Lesbos zijn inmiddels ook regels ingesteld: er mogen maar honderd mensen tegelijk uit het kamp. Vrijwilligers van hulporganisaties vertellen in het kamp in verschillende talen over het besmettingsgevaar en bij lokale supermarkten zorgen ze ervoor dat mensen voldoende afstand houden. Medische organisaties op het eiland stellen dat het ziekenhuis op het eiland een coronauitbraak onder de bewoners én de duizenden opeengepakte vluchtelingen niet aan zal kunnen.

,,We pleiten ervoor deze mensen over te brengen naar het Griekse vasteland en ze daar onder te brengen in kampen waar wel goede zorg geboden kan worden. Daarna kunnen de mensen die mogen blijven verder over Europa worden verdeeld’’, zegt Martijn van der Linden, woordvoerder van Vluchtelingenwerk Nederland. ,,We richten onze brief aan premier Rutte omdat Griekenland dit niet zonder de EU kan.’’ Een verbetering van de opvang op Lesbos zelf, waardoor eventueel besmette vluchtelingen op het eiland blijven, zien de hulporganisaties niet zitten. ,,Het is de afgelopen vier jaar niet gelukt de situatie daar te verbeteren, de kans dat dat nu in één week gebeurt, lijkt klein.’’

AZC's gesloten

De Nederlandse overheid besloot begin deze week juist nieuwe asielzoekers niet meer toe te laten tot opvangcentra van het COA om zo eventuele besmetting van medewerkers of andere bewoners te voorkomen. Wie nu bij aanmeldcentrum Ter Apel aanklopt voor asiel, komt eerst in de noodopvang terecht.

Lees hieronder de hele brief van de hulporganisaties.

Vrouwen in kamp Moria maken beschermende mondkapjes. © AP

Vluchtelingen op Griekse eilanden snel evacueren

Geachte minister-president Rutte,

Uw Europese collega’s en u zijn druk met een crisis van ongekende omvang: COVID-19 oftewel het coronavirus. Hiervoor worden uitzonderlijke, maar noodzakelijke maatregelen genomen. Zoals u terecht stelt: er is solidariteit nodig met de mensen die het meest kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Zonder uitzondering. Dus ook de mensen in de Griekse vluchtelingenkampen mogen niet vergeten worden. Ook voor hun situatie zijn daadkrachtige maatregelen nodig.

Het coronavirus heeft inmiddels Lesbos bereikt, waar duizenden mensen op elkaar gepakt in een kamp zitten. De gevolgen hiervan zijn mogelijk catastrofaal. Hele gezinnen leven boven op elkaar in een onhygiënische situatie, in de modder, met een enorm gebrek aan medische zorg en zonder ook maar enige vorm van privacy. Het gaat om ruim 40.000 mensen op de eilanden, die vaak huis en haard hebben verlaten vanwege oorlog of conflict in hun land van herkomst.

Op 16 maart stond voor de tweede keer in korte tijd het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos letterlijk in brand. Hulptroepen konden de brandhaard moeilijk bereiken en één kind is aan de gevolgen van de brand overleden. Dit toont eens te meer dat het kamp een volstrekt onveilige omgeving is voor mensen om te verblijven.

Met het coronavirus is de situatie in de Griekse vluchtelingenkampen nog onhoudbaarder geworden dan deze al was. Het risico op verspreiding van het virus is extreem hoog door een gebrek aan hygiëne en sociale afstand; er is geen zeep, geen warm water en vaak is er slechts één kraan beschikbaar voor gemiddeld 1.300 mensen. Hoe kunnen deze mensen zich houden aan hygiënevoorschriften?

Het is volledig onverantwoord om vluchtelingen met hun kinderen in deze omstandigheden vast te houden. Er moet onmiddellijk begonnen worden met de evacuatie van mensen van de eilanden en het regelen van veilige, hygiënische en humane opvang van deze mensen. De gevolgen zijn anders niet te overzien.

Door het coronavirus staan wij in Nederland, Europa en de wereld voor een enorme opgave. Dat vraagt om stevige maatregelen om mensen te beschermen. Deze crisis doet een beroep op onze medemenselijkheid en solidariteit. In deze tijd mogen wij de meest kwetsbare mensen op ons continent niet vergeten.

De mensen die al jaren op de Griekse eilanden zitten, nadat ze oorlog en conflict zijn ontvlucht, kunnen zich op geen enkele manier beschermen tegen het corona-virus. Minister-president Rutte, wij vragen u en uw Europese collega’s om er ook voor hen te zijn en te doen wat nodig is.

Dagmar Oudshoorn, Amnesty International,

Nelke Manders, Artsen zonder Grenzen,

Mirjam Blaak, Defence for Children,

Anna Timmerman, PAX,

Tineke Ceelen, Stichting Vluchteling,

Carel Kok, Terre des Hommes,

Pim Kraan, Save the Children,

Abdeluheb Choho, VluchtelingenWerk Nederland.