Mysterie Taliban-leider eindelijk ontsluierd

Samen met al-Qaedaleider Osama bin Laden stond moellah Omar te boek als gevaarlijkste terrorist ter wereld. Maar wat met Bin Laden wel lukte – hem opsporen en liquideren - is inlichtingendiensten, voorop die van Amerika, nooit gelukt met Omar. Na de inval in Afghanistan in oktober 2001, in reactie op de terreuraanslagen in New York en Washington, wist niemand meer waar de Talibanleider was gebleven.

Het gonsde wel van de speculaties: hij zou in de strijd zijn overleden, hij zou zich schuil houden in buurland Pakistan. Omdat de zoektocht niets opleverde, werd zelfs aan zijn bestaan getwijfeld. De paar foto’s die van hem bestonden, waren ook al zo vaag. Ook de Taliban zwegen in alle talen over moellah Omar. Tot 2015. Toen maakte de beweging bekend dat hij twee jaar eerder was overleden. Details bleven uit.

Dit hiaat zat Bette Dam (1979) niet lekker. De Nederlandse journaliste, uitgegroeid tot een internationaal erkende Afghanistanexpert, had het script van haar jongste boek Op zoek naar de vijand vorig jaar zomer ingeleverd. Maar eigenlijk was het niet af. Het laatste hoofdstuk ontbrak, over het leven van moellah Omar ná zijn verdwijning uit Kandahar in 2001. ,,Ik besloot nog een keer terug te gaan naar Afghanistan’’, aldus Bette Dam. 

Na een gedurfde tocht naar het hartgebied van de Taliban, de gevaarlijke provincie Zabul in zuid-Afghanistan, en gesprekken in de hoofdstad Kaboel leidt een ultieme poging tot succes. ,,Moellah Omar leefde na 2001 erg op zichzelf, vooral binnen vier muren. Hij was een man zonder veel wensen en ambities, had slechts om de paar maanden per koerier contact met de nieuwe leiders. 

,,Moellah Omar woonde op een uur wandelen van een legerbasis. Bij een huiszoeking van Amerikaanse militairen werd zijn verborgen kamer niet ontdekt’’, zegt Bette Dam over het laatste, uiterst boeiende hoofdstuk van haar boek. Uiteindelijk overleed hij op 23 april 2013 aan tbc. Zonder testament en instructies. Hij kreeg in het diepste geheim een onopvallend graf.