Vrouwen en kinderen die gevlucht zijn uit IS in een truck in Syrië. © AFP

Koerden: ‘IS-strijders worden niet zomaar vrijgelaten, maar situatie is wel een tijdbom’

UpdateDe Koerdische autoriteiten in Noord-Syrië zijn niet van plan gevangen buitenlandse IS-strijders zomaar te laten vertrekken. Dat zegt Abdulkarim Omar, een lokale topfunctionaris die is belast met buitenlandse betrekkingen. Hij spreekt wel over ‘tijdbom’, omdat gevangenen kunnen ontsnappen als de autonome regio wordt aangevallen.

Buitenlandredactie 18-02-19, 14:46 Laatste update: 18-02-19, 18:55

Donald J. Trump on Twitter

The United States is asking Britain, France, Germany and other European allies to take back over 800 ISIS fighters that we captured in Syria and put them on trial. The Caliphate is ready to fall. The alternative is not a good one in that we will be forced to release them........

Abdulkarim Omar stelt dat momenteel ongeveer achthonderd buitenlandse strijders met ongeveer vijftig verschillende nationaliteiten worden vastgehouden. Ook zitten ongeveer zevenhonderd echtgenoten van strijders en vijftienhonderd kinderen in kampen. Volgens de topfunctionaris arriveren op een dagelijkse basis tientallen nieuwe gevangenen en gezinsleden. Hij wil dat landen verantwoordelijkheid nemen voor hun burgers.

De Amerikaanse president Donald Trump sprak eergisteren een vergelijkbare wens uit. Hij riep Europese landen op gevangen IS-strijders terug te halen uit Syrië en te berechten. Het alternatief, zo dreigde Trump, is dat de jihadisten weer op vrije voeten komen en vermoedelijk op eigen houtje terugkeren naar Europa.

Voorzichtig

Sindsdien reageren Europese landen voorzichtig op de Amerikaanse oproep. Nederland staat niet te springen. Oproep van Trump of niet, het ministerie van Justitie en Veiligheid houdt vast aan het standpunt: alleen jihadisten die zélf een Nederlandse ambassade op ‘veilig grondgebied’ weten te bereiken, krijgen hulp. De regering gaat niet naar Noordoost-Syrië om mensen actief terug te brengen naar hun vaderland. Geen vrouwen, geen kinderen en al helemaal geen strijders. Naar schatting gaat het om iets minder dan veertig Nederlanders die vastzitten in Koerdische gevangenissen en kampen. Kinderen niet meegerekend.

,,We passen ons beleid nog niet aan’’, zei ook de Franse justitieminister Nicole Belloubet vandaag tegen zender France 2. Ook België heeft geen haast. Minister van Justitie Koen Geens riep er op tot een Europese oplossing. De Duitse minister Heiko Maas (Buitenlandse Zaken) zei gisteren al tegen zender ARD dat het momenteel ,,heel erg moeilijk” is om Europese IS-aanhangers te repatriëren uit Syrië. Maas zei dat zo’n terugkeer alleen mogelijk is als IS-strijders na terugkeer onmiddellijk worden vastgezet en vervolgd.

Nederlandse politiek verdeeld over Trumps voorstel
Nederland moet met andere Europese landen in gesprek over het opnemen van staatsburgers die in Syrië voor terreurbeweging IS hebben gevochten. Dat vindt D66-voorman Rob Jetten. ,,Ik denk dat het heel goed zou zijn als het kabinet met andere landen in gesprek gaat over dit verzoek’', vindt Jetten. ,,We moeten voorkomen dat IS-strijders gaan rondreizen zonder dat we zicht op ze hebben. Als ze onder de radar terugkomen is dat voor de veiligheid absoluut niet verstandig.’’

Sybrand Buma (CDA) benadrukte nooit voor het terughalen van IS-strijders te zijn geweest, en vindt dat Trump Europa nu een probleem in de schoenen schuift dat hij zelf veroorzaakt.

Ook Gert-Jan Segers van de ChristenUnie heeft zo zijn bedenkingen. ,,Het is een groot risico, dit zijn mensen die oorlogsmisdaden hebben begaan. We moeten per geval goed kijken of het veilig en verantwoord is’', zegt hij over het opnemen van IS-strijders met de Nederlandse nationaliteit.

,,Het lijkt erop dat de meeste landen hebben besloten klaar te zijn met de gevangen buitenlandse strijders, dat ze ze hier willen laten, maar dat is een grote fout’’, zegt Abdulkarim Omar.

Laatste IS-bolwerk

De strijd tegen IS in Syrië nadert zijn einde. Door de Verenigde Staten (VS) gesteunde strijders verwachten ‘op zeer korte termijn het laatste IS-bolwerk Baghouz in Oost-Syrië onder de voet te lopen, liet een commandant van de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) eerder weten. De driehonderd IS-strijders die zich in die stad bevinden, zouden zich niet willen overgeven maar wel willen praten over een veilig vertrek uit Baghouz, zo meldt persbureau AP vandaag.

De laatste dagen geven IS-strijders zich naar verluidt massaal over. Het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten zegt dat zo’n 240 jihadisten donderdag hun wapens hebben neergelegd. Een dag later zouden nog eens tweehonderd strijders zich hebben overgegeven.

Met het oog op het einde van IS kondigde Trump in december aan zijn militairen zo snel mogelijk te willen terugtrekken uit Syrië. Hij kijkt openlijk naar de andere NAVO-landen om de Amerikaanse militairen te vervangen. De VS wil dat zij troepen en militaire hulpmiddelen naar Syrië sturen om het land nu te beschermen tegen terroristen.